Stanisław Matraś
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1860 |
_-_dsc00318_v1.jpg)
Stanisław Leonard Matraś (ur. 6 listopada 1836[1] r. w Biłgoraju, zm. 11 lutego 1917 w Załoźcach - obecna Ukraina) – ksiądz, konspirator okresu powstania styczniowego, zesłaniec syberyjski.
Stanisław Leonard Matraś pochodził z rodziny sitarzy biłgorajskich[2]. Syn Wincentego i Justyny ze Szczurkowskich. W 1855 roku wstąpił do seminarium, a po jego ukończeniu został wyświęcony na kapłana w 1860 roku[3]. Początkowo był wikariuszem w Krzeszowie nad Sanem. Działał w ruchu konspiracyjnym powstania styczniowego. Na początku Powstania w lutym 1863 roku został zdekonspirowany, jednak udało mu się zbiec i uniknąć aresztowania. Podczas ucieczki został jednak schwytany przez chłopów we wsi Kulno i wydany w ręce Rosjan. Skazany na zesłanie na Sybir. Drogę tam przebył na pieszo lub na furmankach. Spędził 13 lat w okolicach Irkucka, następnie po uzyskaniu zezwolenia władz zamieszkał w Rostowie nad Donem. Z uwagi na zaangażowanie w działalność patriotyczną ponownie zesłany. Zwolniony ze względu na stan zdrowia w 1881 roku, powrócił do kraju i osiadł w Załoźcach, pełniąc do śmierci funkcję kapelana przy Zakonie Sióstr Miłosierdzia. Wydał tam pod pseudonimem kilka pamiętników ze swojego zesłania. Pochowany w Załoźcach na cmentarzu parafialnym.
W Krzeszowie przed Urzędem Gminy usytuowany jest pomnik na cześć księdza Stanisława Matrasia i mieszczan krzeszowskich zesłanych na Sybir za zaangażowanie w walkę w Powstaniu Styczniowym.
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Za najważniejsze dzieło Stanisława Matrasia uznaje się Podróż do Syberii po moskiewskich etapach w 1863 i 1864 roku, będące jednym z najobszerniejszych pamiętników okresu zesłań po Powstaniu Styczniowym.
Ważniejsze utwory[edytuj | edytuj kod]
- "Różne przygody Polaków pod zaborem rosyjskim w 1862 i 1863 r." (1894),
- "Podróż do Syberyi po moskiewskich etapach w 1863 i 64 r." (1895),
- "Ze wspomnień Sybiraka" (1896)[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Akt urodzenia nr. 134/1836, Biłgoraj, https://szukajwarchiwach.pl/35/1646/0/1/3/skan/widok/QeQbQ3HYVRf9VDifUJF3Vg/
- ↑ Wbrew wielu publikacjom nie posiadał tytułu szlacheckiego, był mieszczaninem
- ↑ Życiorys Stanisława Matrasia, http://www.olejow.pl/readarticle.php?article_id=340
- ↑ Stanisław Matraś, Ze wspomnień Sybiraka, Chicago, Il 1896.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marcin Cybulski, Rosja we wspomnieniach księdza Stanisława Matrasia, „Slavia Orientalis” 2010, nr 1, s. 35-46.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ze wspomnień Sybiraka (wyd. 1896) w bibliotece Polona