Stanisław Płużański
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
26 lipca 1879 |
| Data i miejsce śmierci |
9 grudnia 1951 |
| prof. zw. inż. nauk technicznych | |
| Specjalność: budowa silników spalinowych organizacja przemysłu maszynowego | |
| Alma Mater |
Politechnika Darmstadzka |
| Profesura |
1919 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Odznaczenia | |
| |
Stanisław Roman Płużański (ur. 26 lipca 1879 w Radomiu, zm. 9 grudnia 1951 w Warszawie) – profesor zwyczajny Akademii Górniczej oraz Politechniki Warszawskiej, dziekan Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej, specjalista z zakresu budowy silników spalinowych, obrabiarek, organizacji przemysłu maszynowego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wykształcenie wyższe techniczne – dyplom inżyniera budowy maszyn – uzyskał na Politechnice Darmstadzkiej. W 1906 roku podjął pracę konstruktora, a następnie kierownika działu warszawskiej wytwórni silników spalinowych Ursus.
Z biegiem lat zainteresowania prof. Płużańskiego zwróciły się w kierunku projektowania i budowy zakładów przemysłowych. Od 1926 roku brał czynny udział w budowie Polskich Zakładów Skoda, będąc jednocześnie dyrektorem i członkiem zarządu wytwórni, później zaś ich doradcą technicznym.
Niezależnie od pracy w przemyśle, prowadził ożywioną działalność dydaktyczną. W latach 1909-1916 wykładał technologię metali i maszynoznawstwo w ramach Kursów Wieczornych dla Techników, oraz mechanikę w ramach Kursu dla cukrowników (1910) a także Nowości w dziedzinie silników spalinowych w ramach Wykładów dla Inżynierów (1913) na Wydziale Technicznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie[1]. W 1915 należał do grona współorganizatorów Politechniki Warszawskiej[1]. Od 1928 roku prowadził wykłady z dziedziny uzbrojenia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. W 1931 roku został mianowany profesorem zwyczajnym i kierownikiem Zakładu związanego z Katedrą Obróbki Metali na wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej.
W okresie międzywojennym interesował się sprawami związanymi z usprawnieniem wytwarzania, będąc członkiem założycielem Instytutu Naukowej Organizacji w Warszawie. Wkrótce po założeniu Akademii Nauk Technicznych w Warszawie został jej członkiem korespondentem. W 1929 roku objął przewodnictwo Komisji Techniki Warsztatowej w Polskim Komitecie Normalizacyjnym. Był członkiem wielu stowarzyszeń technicznych, m.in. Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich, Towarzystwa Wojskowo – Technicznego oraz Instytutu Inżynierów Mechaników w Londynie. Pierwszy prezes (1940–1941) Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii[2].
W latach 1935–1936 i 1936–1937 pełnił obowiązki dziekana Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej.
W czasie II wojny światowej przebywał początkowo we Francji, później od 1940 roku w Anglii, zajmując się organizowaniem polskiego ośrodka studiów politechnicznych.
W latach 1946/47 oraz 1947/48 sprawował po raz drugi obowiązki dziekana Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. W 1950 roku został przewodniczącym Komisji Mechaniki Wydziału V Nauk technicznych Akademii i pełnił tę funkcję do końca życia.
Jedną z najważniejszych prac książkowych prof. Płużańskiego była Mobilizacja przemysłu na potrzeby obrony kraju, wydana w Warszawie w 1934 roku (w krótkim czasie przetłumaczono ją na język francuski, niemiecki i rosyjski). W okresie przymusowego pobytu za granicą wydał w Londynie w 1941 roku książkę Szkolnictwo techniczne w Wielkiej Brytanii.
Ostatnie lata swojego życia niemal w całości poświęcił młodzieży studiującej na Politechnice Warszawskiej. Zmarł w 1951 roku w Warszawie. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 299a-1-27)[3].
Stanowiska[edytuj | edytuj kod]
- od 1906 – konstruktor, a następnie kierownik działu warszawskiej wytwórni silników spalinowych Ursus
- od 1919 -- pierwszy profesor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
- od 1926 – dyrektor, członek zarządu, doradca techniczny budowy Polskich Zakładów Skoda
- od 1928 – roku wykładowca na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej
- od 1929 – przewodniczący Komisji Techniki Warsztatowej w Polskim Komitecie Normalizacyjnym
- od 1931 – kierownik Zakładu Obróbki Metali PW
- 1935–1937 i 1946–1947 – dziekan Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej
- od 1950 – przewodniczący Komisji Mechaniki Wydziału V Akademii Nauk Technicznych
Członkostwa[edytuj | edytuj kod]
- od 1923 – członek korespondent Akademii Nauk Technicznych w Warszawie
Nagrody, wyróżnienia, odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Mobilizacja przemysłu na potrzeby obrony kraju, Warszawa 1934 r.
- Szkolnictwo techniczne w Wielkiej Brytanii, Londyn 1941 r.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie (AGH)
- Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej (MEL, MEiL)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
- ↑ Stanisław Portalski, Zarys Historii Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii, 1995, strona 181 oraz 204, ISBN 0-9522473-1-3.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MABEL PŁUŻAŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-16].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Roman Płużański | Historia AGH
- Wacław Moszyński: Wspomnienia pośmiertne: Stanisław Płużański. [dostęp 29. 08. 2016]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-27)]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Roman Płużański, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-01-04].