Stanisław Dowoyno-Sołłohub

Stanisław Dowoyno-Sołłohub
	; Stanisław Dowoyno-Sołłohub (przed 1934)
	generał brygady
Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1885 ; Kijów
Data i miejsce śmierci	22 września 1939 ; Ziołowo
	Przebieg służby
Lata służby	1903–1936
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Wojsko Polskie
Formacja	II Korpus Polski w Rosji
Jednostki	61 Pułk Piechoty; 4 Dywizja Piechoty; 12 Dywizja Piechoty
Stanowiska	szef sztabu korpusu; dowódca pułku piechoty; dowódca piechoty dywizyjnej; dowódca dywizji piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Dowoyno-Sołłohub (ur. 8 czerwca 1885 w Kijowie, zm. 22 września 1939 w Ziołowie) – generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Dowoyno-Sołłohub urodził się 8 czerwca 1885 roku w Kijowie^[1]^[2]^[3] w rodzinie Jana i Marii z d. Mikolawskiej^[3]. Pochodził z dawnego litewskiego rodu bojarskiego h. Prawdzic, skoligaconego ze Świrskimi, Giedroyciami, Ogińskimi, Puzynami, Sapiehami i Radziwiłłami^[4]. Po ukończeniu Korpusu Kadetów w Kijowie w 1903 rozpoczął zawodową służbę w Armii Imperium Rosyjskiego^[5]. W 1905 ukończył Oficerską Szkołę Piechoty w Moskwie, a w 1912 Mikołajewską Akademię Sztabu Generalnego w Petersburgu. Podpułkownik z 1916 elitarnego Lejb-Gwardyjskiego Siemionowskiego pułku w Sankt Petersburgu. Pełnił służbę w sztabach związków taktycznych.

W czasie I wojny światowej walczył na froncie austriackim. W latach 1917–1918 był szefem sztabu 4 Dywizji Strzelców Polskich, a w 1918 – II Korpusu Polskiego w Rosji^[5]. Od lipca 1918 był pełnomocnikiem i szefem polskiej misji wojskowej w Murmaniu na północy Rosji. W 1919 został awansowany przez gen. Józefa Hallera do stopnia pułkownika.

Do Polski przybył w lipcu 1920 i po formalnym przyjęciu do Wojska Polskiego pozostawał w dyspozycji Ministerstwa Spraw Zagranicznych, będąc przedstawicielem II Rzeczypospolitej na konferencji w Baranowiczach i Rydze. W 1923 roku został dowódcą 61 pułku piechoty. W czerwcu 1924 roku został odkomenderowany z 14 Dywizji Piechoty do Obozu Warownego Poznań w celu pełnienia obowiązków komendanta obozu^[6]^[5]. W sierpniu tego roku powrócił z odkomenderowania do dowództwa 14 DP^[7]. Od października 1924 roku do stycznia 1927 roku pełnił funkcję dowódcy piechoty dywizyjnej w 4 Dywizji Piechoty w Toruniu^[8]^[5]. W maju 1926 roku, w czasie zamachu stanu, stanął po stronie Józefa Piłsudskiego. Razem z majorem Sztabu Generalnego Stanisławem Krzysikiem był aresztowany z rozkazu dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII generała dywizji Jana Hubischty.

7 marca 1927 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go dowódcą 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu^[5], a 16 marca 1927 roku awansował na generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 10. lokatą w korpusie generałów^[9]^[10]. Obowiązki dowódcy dywizji sprawował do września 1935 roku. W 1936 roku został przeniesiony został w stan spoczynku. Obywatel honorowy miasta Tarnopola^[11].

Na emeryturze osiadł w Warszawie, a lato spędzał w majątku Ziołowo w powiecie kobryńskim, będącym własnością jego żony Olgi Anatoliewnej ks. Dołgorukow (ślub 20 maja 1913^[11]). We wrześniu 1939 gościł w nim gen. Leonarda Skierskiego z żoną Natalią i płk. dypl. Rajmunda Brzozowskiego, z którymi usiłował przeciwdziałać rabunkom i grabieżom mienia dokonywanym przez Sowietów po wkroczeniu Armii Czerwonej. Stanisław Dowoyno-Sołłohub zginął zastrzelony 22 września 1939 roku o godzinie 7 rano przez sowieckiego oficera^[12], a naoczny świadek zbrodni gen. Skierski w wyniku donosu został aresztowany i uwięziony w Kobryniu, potem przewieziony do obozu w Starobielsku, gdzie podzielił tragiczny los polskich więźniów.

We wrześniu 2008 podczas prac ekshumacyjnych w rejonie kobryńskim odnaleziono szczątki kilkudziesięciu polskich żołnierzy, policjantów i cywilów pomordowanych przez Sowietów w 1939, a wśród nich – generała Stanisława Dowoyno-Sołłohuba. Ich uroczysty pogrzeb, przy asyście honorowej pocztów sztandarowych Wojska Polskiego i policji, odbył się 13 września 2008 na cmentarzu w Kobryniu. Uroczystościom przewodniczył ks. bp Tadeusz Płoski, ordynariusz polowy Wojska Polskiego^[13].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6701^[3]
Krzyż Walecznych (dwukrotnie, po raz pierwszy w 1921)^[14]
Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[15]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[11]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[11]
Oficer Orderu Korony Rumunii (Rumunia)^[11]
Order Wybitnej Służby (Wielka Brytania)^[11]
Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)^[11]
Krzyż Wojenny (Francja)^[11]
Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”) (zezwolenie Naczelnika Państwa w 1921)^[16]
Nishan-i-Izzat-i-Afghaniya (Order Godności Afgańskiej)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Według kalendarza juliańskiego urodził się 27 maja, a według kalendarza gregoriańskiego - 8 czerwca. Zobacz daty nowego i starego porządku.
↑ W kwestionariuszu kawalera Orderu Virtuti Militari, który gen. Dowoyno-Sołłohub wypełnił 1 czerwca 1934, podaje on, że urodził się 7 czerwca 1985.
↑ ^a ^b ^c Kolekcja GiO ↓, s. 1.
↑ Sołłohub herbu Prawdzic (t. 8 s. 455-456) [online], wielcy.pl [dostęp 2024-01-25] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kolekcja GiO ↓, s. 4.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 56 z 17 czerwca 1924 roku, s. 332.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 84 z 26 sierpnia 1924 roku, s. 477.
↑ Lista oficerów Sztabu Generalnego, Oddział V Sztabu Generalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych (stan z dnia 31 grudnia 1925 roku), Drukarnia Sztabu Generalnego, Warszawa 1926, s. 3.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 17 marca 1927 roku, s. 70.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 10 z 19 marca 1927 roku, s. 91.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 62. [dostęp 2021-07-14].
↑ Odpis skrócony aktu zgonu z dnia 28.05.2002. Archiwum Andrzeja Słowickiego, pasierbowanego wnuka generała. Frankfurt nad Menem. Porę dnia ustalił A. Słowicki na podstawie zeznań świadków z Ziołowa. Wcześniej ustalona przez niego data zgonu i udostępniona w licznych publikacjach jest nieprawidłowa.
↑ Karolina Goździewska, Odzyskali imiona i nazwiska, „Nasz Dziennik”, 15 września 2008.
↑ „W zamian za otrzymane wstążeczki biało-amarantowe b. armii gen. Hallera”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2097 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1666)
↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
↑ Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 301)

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Dowoyno-Sołłohub. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości sygn. I.480.304 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-18].
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
Mieczysław Bielski. Generałowie Odrodzonej Rzeczypospolitej, tom II. Toruń: Oficyna Wydawnicza Turpress, 1996, s. 115–133.
Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 2: M–Ż. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001. ISBN 83-87103-81-0.
Zdzisław Nicman. Sołłohub (Dowoyno-Sołłohub) Stanisław (Sergiusz). Polski Słownik Biograficzny. Warszawa - Kraków: Instytut Historii PAN, 2001. Tom XL/3, z. 166, s. 323–325.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Waleria Brażuk, 69 lat po śmierci bohaterowie doczekali się godnego pochówku, „Głos znad Niemna”, 2008.

[1] Według kalendarza juliańskiego urodził się 27 maja, a według kalendarza gregoriańskiego - 8 czerwca. Zobacz daty nowego i starego porządku.

[2] W kwestionariuszu kawalera Orderu Virtuti Militari, który gen. Dowoyno-Sołłohub wypełnił 1 czerwca 1934, podaje on, że urodził się 7 czerwca 1985.

[CITEREFKolekcja_GiOs._1-3] Kolekcja GiO ↓, s. 1.

[4] Sołłohub herbu Prawdzic (t. 8 s. 455-456) [online], wielcy.pl [dostęp 2024-01-25] .

[CITEREFKolekcja_GiOs._4-5] Kolekcja GiO ↓, s. 4.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_56_z_17_czerwca_1924_roku,_s._332-6] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 56 z 17 czerwca 1924 roku, s. 332.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_84_z_26_sierpnia_1924_roku,_s._477-7] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 84 z 26 sierpnia 1924 roku, s. 477.

[8] Lista oficerów Sztabu Generalnego, Oddział V Sztabu Generalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych (stan z dnia 31 grudnia 1925 roku), Drukarnia Sztabu Generalnego, Warszawa 1926, s. 3.

[9] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 17 marca 1927 roku, s. 70.

[10] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 10 z 19 marca 1927 roku, s. 91.

[:0-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 62. [dostęp 2021-07-14].

[12] Odpis skrócony aktu zgonu z dnia 28.05.2002. Archiwum Andrzeja Słowickiego, pasierbowanego wnuka generała. Frankfurt nad Menem. Porę dnia ustalił A. Słowicki na podstawie zeznań świadków z Ziołowa. Wcześniej ustalona przez niego data zgonu i udostępniona w licznych publikacjach jest nieprawidłowa.

[13] Karolina Goździewska, Odzyskali imiona i nazwiska, „Nasz Dziennik”, 15 września 2008.

[14] „W zamian za otrzymane wstążeczki biało-amarantowe b. armii gen. Hallera”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2097 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1666)

[15] M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.

[16] Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 301)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]