Stanisław Szalay
| Data urodzenia |
1867 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 stycznia 1920 |
| Zawód, zajęcie |
fotograf, publicysta |
.jpg)
Stanisław Szalay (ur. w 1867, zm. 25 stycznia 1920 w Warszawie) – polski fotograf, publicysta[1][2]. Członek założyciel Towarzystwa Fotograficznego Warszawskiego[3]. Członek komitetu redakcyjnego miesięcznika Fotograf Warszawski[3][4].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Stanisław Szalay związany z warszawskim środowiskiem fotograficznym – prowadził własny zakład fotograficzny przy ulicy Chmielnej oraz sklep fotograficzny przy ulicy Marszałkowskiej[1][5]. W latach 1898–1905 wspólnie z Jadwigą Golcz prowadził spółkę Golcz-Szalay sprzedającą materiały i sprzęt fotograficzny[3][4]. Od początku XX wieku, wspólnie z Edmundem Grünhauserem prowadził spółkę fotograficzno-litograficzną pod nazwą Szalay-Grünhauser (w czasie późniejszym przekształconą w Skład materiału i produktów fotograficznych – Stanisław Szalay[1].
W 1901 roku był współzałożycielem Towarzystwa Fotograficznego Warszawskiego[2][3][4]. Był współtwórcą Komisji Fotograficznej przy Polskim Towarzystwie Krajoznawczym, był członkiem założycielem Kasy Emerytalnej i Pomocy dla Fotografów[1][5][6]. W 1904 roku został członkiem komitetu redakcyjnego miesięcznika Fotograf Warszawski, będącego organem Towarzystwa Fotograficznego Warszawskiego[3][4]. Stanisław Szalay był zwolennikiem oraz prekursorem fotografii barwnej[4]. Jego fotografie były prezentowane na wystawach fotograficznych; indywidualnych oraz zbiorowych (m.in. Krajobraz Polski w Warszawie – wystawa indywidualna w 1912)[1][3][4]. Miejsce szczególne w jego twórczości zajmowała fotografia architektury, fotografia pejzażowa, fotografia portretowa oraz fotografia socjologiczna[7].
Stanisław Szalay prowadził aktywną działalność publicystyczną – wielokrotnie zamieszczał zdjęcia oraz artykuły o fotografii w miesięcznikach Światło, Fotograf Warszawski[1][3][4]. Wydał własne książki poświęcone fotografii – Przepisy dla fotografów, miłośników i zawodowych – w 1901 roku (wydawnictwo wznawiane w latach 1910, 1912, 1914, 1929, 1930), Pierwsze zasady fotografii – w 1904 roku oraz przetłumaczył z niemieckiego i wydał Podręcznik fotografii praktycznej[3][6].
Stanisław Szalay zmarł 25 stycznia 1920 roku w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 164-3-20/21)[8][1][2]. W 1932 roku archiwum Stanisława Szalaya (przekazane przez rodzinę) trafiło do zbiorów Polskiego Towarzystwa Fotograficznego[1][2]. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie[2].
Publikacje (książki)
[edytuj | edytuj kod]- Przepisy dla fotografów, miłośników i zawodowych (1901, 1910, 1912, 1914, 1929, 1930)[6];
- Pierwsze zasady fotografii (1904);
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Stanisław Szalay w 1896 roku ożenił się z Heleną Skłodowską (1866–1961) – siostrą Marii Skłodowskiej-Curie[1][9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j Janek z fotografii. Kim był naprawdę? – Magazyn Kaszuby [online], web.archive.org, 5 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-05].
- ↑ a b c d e Stanisław Szalay (1867–1920) – Genealogy [online], web.archive.org, 5 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-05].
- ↑ a b c d e f g h i Wacław Żdżarski – Historia fotografii warszawskiej, str. 81, 86, 90, 91, 93-95, 97, 98, 115. Wydawca – Państwowe Wydawnictwo Naukowe (1974)
- ↑ a b c d e f g Ignacy Płażewski – Spojrzenie w przeszłość polskiej fotografii, str. 136, 140, 141, 147, 160, 171. Wydawca – Państwowy Instytut Wydawniczy (1982). ISBN 83-06-00100-1
- ↑ a b Leksykon fotografów warszawskich 1845–1945: Szalay Stanisław [online], Leksykon fotografów warszawskich 1845-1945 [dostęp 2019-04-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-05].
- ↑ a b c Muzeum Fotografii [online], archive.fo, 5 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-05].
- ↑ Krajobraz polski. Zakład fotograficzny Stanisława Szalaya – Wydarzenia [online], archive.fo, 5 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-05].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Skłodowscy, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-10-06].
- ↑ Szwagier Marii Curie-Skłodowskiej fotografował Gdańsk! Zobacz XIX-wieczne zdjęcia naszego miasta [online], web.archive.org, 5 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-05].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Fotografie na szkle – Stanisław Szalay. namarginesiehistorii.blox.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-05)].
- Prace Stanisława Szalaya w bibliotece Polona