Stanisław Tondos

	Stanisław Tondos
	Stanisław Tondos
	; Jacek Malczewski, Portret Stanisława Tondosa
Data i miejsce urodzenia	10 marca 1854; Kraków
Data i miejsce śmierci	22 grudnia 1917; Kraków
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	Malarstwo
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Tondos (ur. 10 marca 1854 w Krakowie, zm. 22 grudnia 1917 tamże) – polski malarz pejzażysta.

Studiował w latach 1869–1875 w Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Jana Matejki i Władysława Łuszczkiewicza, naukę kontynuował w Wiedniu i Monachium. Artysta malował przede wszystkim akwarele przedstawiające pejzaże miejskie (weduty), posługiwał się również techniką olejną i pastelami. Najczęściej przedstawiał Kraków, malował też Warszawę, Poznań i Lwów, wyjeżdżał pracować do Wenecji, Wiednia, Norymbergi i Magdeburga. Jego prace mają współcześnie wartość dokumentalną, ilustrują bowiem wygląd nieistniejących budynków i całych zespołów architektonicznych.

Stanisław Tondos był zwolennikiem propagowania sztuki za pomocą kart pocztowych, jego prace były popularyzowane w tej formie przez wydawnictwo Salonu Malarzy Polskich. W 1886 roku przy współpracy z Juliuszem Kossakiem wydał tekę graficzną pt. Klejnoty m. Krakowa zawierającą reprodukcje 24 akwarel. Później z Wojciechem Kossakiem publikował kolejne cykle akwarel: Kościół Mariacki w Krakowie (1892), Wawel przeszłości skarbnica, siedziba Piastów i Jagiellonów (1910) i Kraków Legiony (1915–1917). W Krakowie wystawiał w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, w Warszawie zaś w Towarzystwie Zachęty i w Salonie Krywulta. Otrzymał złote medale na wystawach pocztówek w Warszawie i w Paryżu w 1900, był też kierownikiem artystycznym czasopisma Świat.

Jego kariera przebiegała nie bez kłopotów. Na studiach profesor Jan Stanisławski uważał go za analfabetę artystycznego^[1]. Później, gdy Tondos zdał sobie sprawę, że nie potrafi zadowalająco przedstawiać ludzkich postaci, zmuszony był do współpracy z Kossakami, którzy dla niego malowali sztafaż. Źródłem problemów był również wyjątkowo niski wzrost i nerwowy charakter artysty, którego utarczki z krakowskimi "andrusami" były tematem wielu anegdot i opowieści^[2].