Stanisław Kazimierz Dąmbski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Kazimierz Dąmbski
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

I Rzeczpospolita

Data urodzenia

ok. 1638

Data i miejsce śmierci

15 grudnia 1700
Kraków

Miejsce pochówku

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła, Grodzka 52a w Krakowie

Biskup włocławski
Okres sprawowania

1692–1700

Biskup płocki
Okres sprawowania

1682–1692

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

18 grudnia 1673

Sakra biskupia

1674

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

1674

Konsekrator

Andrzej Olszowski

Współkonsekratorzy

Wespazjan Lanckoroński
Tomasz Ujejski

Stanisław Kazimierz Dąmbski (lub Dąbski) herbu Godziemba (ur. ok. 1638, zm. 15 grudnia 1700 w Krakowie) – biskup krakowski, kujawski, płocki, łucki i chełmski.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Adama (zm. 1660), kasztelana słońskiego i Elżbiety Jemielskiej, córki Stanisława, kasztelana kowalskiego. Brat Zygmunta (zm. 1704), wojewody brzeskokujawskiego i Ludwika (zm. 1678), kasztelana konarskiego kujawskiego.

Absolwent Akademii Krakowskiej, sekretarz Michała Korybuta Wiśniowieckiego. W 1672 roku był deputatem duchownym na Trybunał Główny Koronny[1]. Od 1673 biskup chełmski, w 1676 roku mianowany biskupem łuckim, w 1682 roku jest już biskupem płockim, w 1692 roku przeniesiony raz jeszcze tym razem na biskupstwo kujawskie. Wzniósł katedrę w Łucku oraz Pałac Dąmbskich w Toruniu.

Bardzo aktywnie uczestniczy w życiu politycznym kraju. W 1674 roku popiera hetmana Jana Sobieskiego w staraniach o koronę polską stając się jednym z przywódców stronnictwa antyfrancuskiego. Podpisał jego pacta conventa w 1674 roku[2]. Po śmierci Jana III opowiada się za kandydaturą jego syna Jakuba Sobieskiego jako króla polskiego. Po zerwanym sejmie konwokacyjnym 1696 roku przystąpił 28 września 1696 roku do konfederacji generalnej[3]. Ostatecznie stanął po stronie Augusta II Mocnego, którego był elektorem z województwa poznańskiego[4] i którego pacta conventa podpisał[5]. Mimo iż August II nie uzyskał większości głosów Dąbski jako zastępca prymasa Polski zdecydował się dokonać jego koronacji na króla polskiego w katedrze na Wawelu 27 października 1697 roku, zyskując mało chwalebne miano rajfura korony polskiej[6]. Niejako w nagrodę August II mianował go biskupem krakowskim 30 marca 1700. Biskupstwa tego jednak nie objął, gdyż zmarł nagle w trakcie przygotowań do ingresu w klasztorze jezuitów w Krakowie. Został pochowany w kościele pw. św. św. Piotra i Pawła w Krakowie.

Wyjątkową hojnością potrafił zjednać sobie ludzi, dla katedry wawelskiej ufundował wspaniałą zachowaną do dziś monstrancję wysadzaną szlachetnymi kamieniami.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Ordo Dominorum Iudicium Deputatorum tam Spiritualiu[m] q[ua]m S[ae]cularium congregat[orum] Anno Millesimo Sexentesimo Septuagesimo Secundo p[ro] f[e]r[i]a secunda Conductus Pascha[e]., Archiwum Państwowe w Lublinie 15, k. 16.
  2. Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey Między Warszawą a Wolą, przez opisane Artykuły do samego tylko Aktu Elekcyey należące, uchwalony y postanowiony, Roku Pańskiego Tysiąc Szesc Set Siedmdziesiat Czwartego, dnia Dwudziestego Miesiaca Kwietnia., s. 28.
  3. Konfederacya Generalna Ordinvm Regni & Magni Dvcatus Lithvaniæ Po niedoszłey Konwokacyey głowney Warszawskiey umowiona Roku Pańskiego 1696. dnia 29 Miesiąca Sierpnia, [1696], [b.n.s.]
  4. Suffragia województw i ziem koronnych i W.X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 1.
  5. Actum in Curia Regia Varsaviensi, 1697 feriâ secundâ post festum Sanctae Margarethae Virginis [...] proximâ anno [...] 1697, s. 18.
  6. Paweł Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów, PIW

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • "Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana Saturnina Sikorskiego (wyd. 1890-1914, tom 15, s. 194)
  • Krzysztof Rafał Prokop: Sylwetki biskupów łuckich. Biały Dunajec: Ostróg : "Wołanie z Wołynia", 2001. ISBN 83-911918-7-7.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]