50°21′04″N 16°35′29″E/50,351111 16,591389Stara Łomnica
| ||||
| ||||
 Dwór Dolny w Starej Łomnicy | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  dolnośląskie
| |||
| Powiat | kłodzki | |||
| Gmina | Bystrzyca Kłodzka | |||
| Wysokość | 350-520[1] m n.p.m. | |||
| Liczba ludności (III 2011) | 771[2] | |||
| Strefa numeracyjna | 74 | |||
| Kod pocztowy | 57-521 | |||
| Tablice rejestracyjne | DKL | |||
| SIMC | 0851608 | |||
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka   Stara Łomnica | ||||
Położenie na mapie Polski  Stara Łomnica | ||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  Stara Łomnica | ||||
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  Stara Łomnica | ||||
| 50°21′04″N 16°35′29″E/50,351111 16,591389
| ||||
Stara Łomnica (niem. Alt Lomnitz[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Stara Łomnica to bardzo duża wieś łańcuchowa o długości około 5 km, leżąca w Rowie Górnej Nysy, na Wysoczyznie Łomnicy, na wysokości około 350-520 m n.p.m.[1]
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
W roku 1316 miejscowość figurowała pod nazwą Lomnicz, od 1613 nazywała się Alt Lomnitz[4]. 12 listopada 1946 nadano miejscowości polską nazwę Stara Łomnica[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o Starej Łomnicy pochodzi z 1316 roku, a w 1336 roku było tu wolne sołectwo[4]. W pierwszej połowie XIV wieku w miejscowości osiedlili się członkowie rodziny von Pannvitzów, którzy wznieśli dwór środkowy, będący odtąd siedzibą jednej z gałęzi ich rodu[4]. Dwór był w posiadaniu von Pannvitzów do 1815 roku[4]. W 1842 roku w Starej Łomnicy były aż 242 budynki, w tym: kościół parafialny, plebania, szkoła katolicka, pięć młynów wodnych, tartak, gorzelnia i gospoda[1]. Z czasem wieś nabrała znaczenia letniskowego[4]. Po 1945 roku Stara Łomnica pozostała bardzo dużą wsią rolniczą[1]. Do 1973 roku była wsią gromadzką[1].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[5]:
- kościół, należący do parafii św. Małgorzaty, wzmiankowany w 1384 roku, jednak z tamtych czasów przetrwała tylko gotycka wieża i fragmenty murów prezbiterium, a obecna budowla, w stylu barokowym, została wzniesiona w XVIII wieku. We wnętrzu kościoła znajdują się m.in. obrazy autorstwa H. Richtera z końca XVIII wieku[6], barokowe wyposażenie m.in. ołtarz i ambonę. Za ołtarzem manierystyczny nagrobek z 1611[7],
- plebania, z 2. połowy XVIII wieku,
- przydrożna kaplica św. Rocha, z 1680 roku, wzniesiona dla upamiętnienia epidemii dżumy[4],
- dwór dolny, obecnie dom nr 23, z końca XVI wieku, przebudowany w XVIII i na początku XX wieku,
- dwór górny, obecnie dom nr 89, z 1570 roku, przebudowany w latach 1600–1635 i w XIX wieku,
- dwór środkowy, obecnie dom nr 72, z drugiej połowy XVI wieku, przebudowany w 1617 roku i w XIX wieku,
- wieża mieszkalna, obecnie budynek gospodarczy przy dworze nr 72, z XV wieku, przebudowana w 1897 i 1935 roku, jest to jedna z najlepiej zachowanych kamiennych wieży mieszkalnych na Dolnym Śląsku,
- chałupa nr 9, z połowy XIX wieku.
Inne zabytki[1]:
- dawna karczma pochodząca z XVIII wieku, obecnie nr 29,
- liczne domy mieszkalne i gospodarcze pochodzące z XVIII i XIX wieku,
- kilka kapliczek i krzyży przydrożnych.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1993, s. 402-408. ISBN 83-85773-06-1.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ a b c d e f Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 440, 441. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 64. [dostęp 2012-08-29].
- ↑ Adam Bałabuch, Stanisław Chomiak, Marek Korgul, Wiesław Mróz, Stanisław Szupieńko, Sławomir Wiśniewski, Jan Zyzak: Schematyzm Diecezji Świdnickiej. Świdnica: Świdnicka Kuria Biskupia, 2005. ISBN 83-921533-0-8.
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 157
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1994, ISBN 83-85773-06-1
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
- Oberhof, 5.) folwark Alt-Lomnitz, pow. bystrzycki w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa 1886.
| |||||||||||||||||||||
