Stare Gliwice (Gliwice)
| Dzielnica Gliwic | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| W granicach Gliwic |
1951 |
| SIMC |
0940111 |
| Populacja (30.06.2018) • liczba ludności |
|
| Strefa numeracyjna |
(+48) 32 |
| Kod pocztowy |
44-121 |
| Tablice rejestracyjne |
SG |
Położenie na mapie Gliwic
| |
| 50°18′42″N 18°37′26″E/50,311667 18,623889 | |
Stare Gliwice (niem. Alt Gleiwitz[2]) – dzielnica miasta Gliwice[3] od 1951 roku.
Informacje ogólne
[edytuj | edytuj kod]Na obszarze dzielnicy znajdują się między innymi osiedle mieszkaniowe Bajkowe i osiedle mieszkaniowe Ludwika Waryńskiego. Od początku lat 2000. do sierpnia 2021 r. działał tu hipermarket Tesco Extra[4].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]W dniu 12 listopada 1946 roku nadano miejscowości polską nazwę Stare Gliwice[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Na terenie Starych Gliwic stwierdzono najstarsze ślady osadnictwa w dzisiejszych Gliwicach: podczas budowy fabryki samochodów Opel znaleziono artefakty pochodzące z wczesnej epoki żelaza datowane na ok. 650 rok przed naszą erą i zaliczane do kultury łużyckiej. Historyczna miejscowość istniała już w XIII wieku. Była to niewielka osada z gródkiem obronnym, która została zniszczona została w czasie najazdu Mongołów około 1259 roku. To prawdopodobnie wówczas dokonano przeniesienia przedlokacyjnej osady na miejsce obecnego gliwickiego Starego Miasta. Nazwa Stare Gliwice pojawiła się pierwszy raz w dokumencie z 1317 roku. Dokumentem tym jest akt notarialny (zachował się tylko jego odpis) wystawiony przez łabędzkiego proboszcza. Z dokumentu wynika, że Stare Gliwice należały do parafii w Łabędach[5].
W następnych wiekach Stare Gliwice były podmiejską wsią. W 1670 roku zostały wykupione przez barona von Welczek, który rok wcześniej nabył stary zamek w Łabędach i tam ustanowił główną siedzibę rodu. W tym czasie wieś była bardziej związana z Łabędami, niż z Gliwicami. Wokół niej znajdowały się pola uprawne, stawy rybne, ogrody i chmielniki (plantacje chmielu). Część mieszkańców pracowała w pobliskim folwarku Gardel. Z tego czasu zachowały się: charakterystyczny, murowany z kamienia wapiennego budynek spichlerza (XVII w.) oraz barokowa rzeźba św. Jana Nepomucena (II poł. XVIII w.). Wraz z rozwojem miejscowego przemysłu wiele osób znalazło pracę m.in. w hucie „Hermina” w pobliskich Łabędach lub w hucie gliwickiej. Część mieszkańców zajmowała się furmaństwem dla lokalnego przemysłu, zaś od końca XVIII w. pracami przy budowie, a następnie obsłudze Kanału Kłodnickiego[5].
Podczas Plebiscytu na Górnym Śląsku uprawnionych do głosowania było w Starych Gliwicach 636 osób, z czego 597, ok. 93,9%, stanowili mieszkańcy (w tym 593, ok. 93,2% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 633 głosy (ok. 99,5% uprawnionych), w tym 630 (ok. 99,5%) ważnych; za Polską głosowało 447 osób (ok. 70,6%), a za Niemcami 183 osoby (ok. 28,9%)[6]. W lutym 1945 roku około 70 mieszkańców Starych Gliwic dotknęły deportacje w głąb ZSRR[5].
Kościoły i kaplice
[edytuj | edytuj kod]Kościoły rzymskokatolickie:
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]Szkoły podstawowe:
- Szkoła Podstawowa nr 27 w ZSO 13
Gimnazja:
- Gimnazjum nr 5 w ZSO 13
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Przez osiedle przebiega następujący szlak turystyczny:
Transport
[edytuj | edytuj kod]Wzdłuż części granic osiedla przebiega droga krajowa nr 88.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców Starych Gliwic -
Nazwiska poległych w I wojnie światowej mieszkańców Starych Gliwic -
Nazwiska poległych w I wojnie światowej mieszkańców Starych Gliwic
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Urząd Miejski w Gliwicach: Raport o stanie miasta Gliwice za okres 2014–30.06.2018. [dostęp 2018-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-21)]. (pol.).
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ BiP Urząd Miejski w Gliwicach. [dostęp 2017-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-28)].
- ↑ Tesco definitywnie kończy działalność operacyjną [1]
- ↑ a b c Najstarsze ślady osadnictwa – Stare Gliwice [online], Gliwice OdNowa [dostęp 2022-02-11] (pol.).
- ↑ Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in Karlsruhe. [dostęp 2012-10-18]. (niem.).
