Stauntonia
 Stautonia hexaphylla | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Stauntonia | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Stauntonia A. P. de Candolle Syst. Nat. 1: 511, 513. 1-15 Nov 1817[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
S. chinensis A. P. de Candolle[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Stauntonia – rodzaj roślin okrytonasiennych zaliczanych do rodziny krępieniowatych Lardizabalaceae. Obejmuje około 25 gatunków występujących głównie w Chinach (stąd znanych jest 20 gatunków, w tym 16 endemitów), poza tym w innych państwach wschodniej i południowo-wschodniej Azji od Japonii na północy po Wietnam, Mjanmę i północne Indie na południu[4]. Uprawiany jako ozdobny jest jeden gatunek – Stauntonia hexaphylla o aromatycznych kwiatach rozwijających się wiosną. Owoce roślin z tego rodzaju są jadalne[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Drewniejące, zimozielone pnącza[4], osiągające do ok. 13 m wysokości[5].
- Liście
- Wiecznie zielone[5], skrętoległe, długoogonkowe, o blaszce całobrzegiej, podzielonej dłoniasto na 3 do 9 listków lub trójdzielne[4].
- Kwiaty
- Rośliny jednopienne lub dwupienne. Kwiaty skupione w kwiatostany wyrastające w kątach liści. Kielich składa się z 2 okółków liczących po 3 działki (w kwiatach żeńskich zwykle nieco większe, w męskich mniejsze). Płatki korony są drobne w liczbie 6 lub brak ich zupełnie. W kwiatach męskich znajduje się 6 pręcików o nitkach zrośniętych w kolumienkę. Kwiaty żeńskie ze słupkowiem z 3 owocolistków oraz z łuskowatymi prątniczkami[4].
- Owoce
- Mięsiste mieszki zawierające liczne nasiona[4].
-
Kwiaty S. hexaphylla -
Owoce S. hexaphylla -
Pokrój S. purpurea
_001.jpg)
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna
Rodzaj z podrodziny Lardizabaloideae w obrębie rodziny krąpieniowatych (Lardizabalaceae) zaliczanej do jaskrowców (Ranunculales)[2]. Jest blisko spokrewniony z bardzo podobnymi roślinami z rodzaju Holboellia, różniące się pręcikami nie zrastającymi się w kolumienkę[5].
- Wykaz gatunków według The Plant List[6]
- Stauntonia brachyanthera Hand.-Mazz.
- Stauntonia brunoniana (Decne.) Hemsl.
- Stauntonia cavalerieana Gagnep.
- Stauntonia chinensis DC.
- Stauntonia conspicua R.H. Chang
- Stauntonia decora (Dunn) C.Y. Wu ex S.H. Huang
- Stauntonia duclouxii Gagnep.
- Stauntonia elliptica Hemsl.
- Stauntonia glauca Merr. & F.P. Metcalf
- Stauntonia hexaphylla Decne.
- Stauntonia leucantha Y.C. Wu
- Stauntonia libera H.N. Qin
- Stauntonia maculata Merr.
- Stauntonia obcordatilimba C.Y. Wu & S.H. Huang
- Stauntonia obovata Hemsl.
- Stauntonia obovatifoliola Hayata2
- Stauntonia oligophylla Merr. & Chun
- Stauntonia pseudomaculata C.Y. Wu & S.H. Huang
- Stauntonia purpurea Y.C. Liu & F.Y. Lu
- Stauntonia trinervia Merr.
- Stauntonia yaoshanensis F.N. Wei & S.L. Mo
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-03-03] (ang.).
- ↑ a b Stauntonia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2012-03-18]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Stauntonia de Candolle. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-03-18]. (ang.).
- ↑ a b c d Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. I. Trees and shrubs. London: Macmillan, 1988, s. 77. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ Stauntonia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-03-18]. (ang.).