Stealth

Dzięki odpowiedniemu kątowi nachylenia płyt poszycia amerykański bombowiec Lockheed F-117 Nighthawk rozprasza część fal radarowych, dzięki czemu jest trudniejszy do wykrycia

Stealth (IPA /stelθ/, ang. skradanie się, ukradkowość) – techniki mające na celu zmniejszenie możliwości wykrycia obiektu znanymi metodami obserwacji: począwszy od ludzkiego wzroku i słuchu, na metodach technicznych kończąc. Obecnie dotyczy ona głównie zmniejszenia echa radarowego, emisji podczerwieni i hałasu samolotów, okrętów oraz pojazdów lądowych.

Jest wiele technik umożliwiających stworzenie obiektu typu stealth, np.: wykorzystanie materiałów pochłaniających w części promieniowanie radarowe, kamuflaż obiektu, zmniejszenie śladu termicznego i turbulencji za obiektem (np. w lotnictwie), zmniejszenie hałasu z napędu obiektu (bardzo istotne w marynarce ze względu na możliwość wykrycia przez sonar) i wiele innych. Najważniejsze jest jednak odbicie fal radarowych pod kątem innym niż nadeszły, stąd właśnie płaskie i pochylone powierzchnie. Aparat matematyczny do analizy propagacji fal radarowych, odbijających się od samolotu, stworzył w 1962 radziecki fizyk i matematyk Piotr Ufimcew.

Technika stealth nie jest nowością. Już pierwsze samoloty wojskowe nosiły kamuflaż i latały nisko nad ziemią, by nie zostały wykryte. Zastosowanie drewna w konstrukcji De Havilland Mosquito zmniejszyło jego echo radarowe. Jednak dopiero najnowsze osiągnięcia techniki pozwoliły drastycznie zmniejszyć wykrywalność obiektów, takich jak: okręt Sea Shadow, bombowiec B-2, F-117, samoloty F-22, F-35 czy zwłaszcza YF-23 Black Widow II, który łączył w sobie stealth radarowe na poziomie F-22 z rewolucyjnym stealth termicznym. Także porzucony projekt polskiego samolotu PZL-230 Skorpion posiadał cechy maszyny typu stealth.

Nowoczesne techniki stealth wykorzystują jednocześnie wiele osiągnięć technicznych i naukowych.

Czołg lekki PL-01 miał być pokryty specjalnym materiałem pochłaniającym fale radiowe, dzięki czemu miał być trudniejszy do namierzenia przez wrogie systemy elektroniczne

Dla przykładu: samolot F-22 został przemyślany tak, by w jak największym stopniu pochłonąć lub rozproszyć promieniowanie radarowe. Zastosowano w tym celu nie tylko odpowiednie materiały kompozytowe i farby, lecz również ekstremalne rozwiązania aerodynamiczne (które jednocześnie zmniejszyły turbulencję za samolotem). Wentylatory silników osadzono głęboko we wlotach powietrza, a uzbrojenie znalazło się w specjalnych komorach. Oprócz wiązki promieniowania radarowego zgubny może być także ślad termiczny, dlatego zastosowano nowoczesne silniki wykorzystujące zimne powietrze do schładzania gazów wylotowych. Również anteny systemów pokładowych zostały wkomponowane w sposób uniemożliwiający ich potencjalne wykrycie przez przeciwnika. Rosjanie pracują nad systemem opartym na generatorach plazmy, która pochłania promieniowanie elektromagnetyczne (w pewnym zakresie długości fali, zależnie od koncentracji plazmy i częstości plazmowej), przez co obiekt staje się niewidzialny dla radarów pracujących w tym zakresie, uniemożliwia jednak również pracę własnych aktywnych urządzeń elektronicznych.

W przypadku okrętu Sea Shadow zastosowano m.in. bardzo ciche silniki elektryczne zasilane prądem z prądnicy napędzanej silnikiem Diesla, a także kształt zapewniający brak echa radarowego (odbicie fal radarowych następuje w stronę inną niż kierunek, z którego fale nadeszły - patrz wyżej) i materiały pochłaniające wiązkę radarową.

Zobacz też

• Radar
• Sea Shadow
• Horten Ho 229