Afrorudzik oliwkowy
| Stiphrornis pyrrholaemus | |||
| Schmidt & Angehr, 2008 | |||
 Samiec afrorudzika oliwkowego | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Podgatunek |
afrorudzik oliwkowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Afrorudzik oliwkowy[3] (Stiphrornis pyrrholaemus) – gatunek ptaka należący do rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae). Zamieszkuje Gabon (Afryka Środkowa). Po raz pierwszy opisany w 2008 roku[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Holotypem jest dorosły samiec oznaczony numerem katalogowym USNM 631622, zebrany 14 kwietnia 2003 roku w prowincji Ogowe Nadmorskie w południowo-zachodnim Gabonie przez Briana Schmidta ze Smithsonian Institution[4].
Analiza filogenetyczna wykorzystująca sekwencje DNA mitochondrialnego przeprowadzona przez Schmidta i in. (2008) wskazuje, że afrorudzik oliwkowy jest najbliżej spokrewniony ze Stiphrornis erythrothorax erythrothorax – lub z S. erythrothorax, jeśli są one odrębnymi gatunkami, jak sugerowali Schmidt i współpracownicy[4]. Analizy wykorzystujące sekwencje genów mitochondrialnych i jądrowych przeprowadzone przez Voelkera i in. (2016) sugerują, że afrorudzik oliwkowy jest taksonem siostrzanym do pozostałych przedstawicieli Stiphrornis. Rozdzielenie tych dwóch linii ewolucyjnych zaszło prawdopodobnie w pliocenie, ok. 4 mln lat temu[5]. Według części autorów uznawanie ich za osobne gatunki obecnie jest jednak przedwczesne[6], mimo iż badania ich DNA sugerują dość istotną izolację tych taksonów, które ponadto różnią się ubarwieniem i piosenkami[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Dorosłe ptaki mierzą około 11–12 cm długości i ważą przeciętnie 18 g. Samce charakteryzują się ogniście pomarańczowymi podgardlem i piersią – od których pochodzi nazwa pyrrholaemus – żółtym brzuchem, oliwkowym grzbietem oraz czarnymi piórami na głowie. Samice są podobne, lecz mniej jaskrawo ubarwione. Obie płcie cechują się wyraźną białą plamką przed oczami[4][7].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje afrorudzika oliwkowego za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened) od 2016 roku, kiedy to po raz pierwszy sklasyfikowała go jako osobny gatunek. Liczebność populacji szacuje się na 10–20 tysięcy dorosłych osobników, a jej trend uznawany jest za spadkowy[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stiphrornis erythrothorax pyrrholaemus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2024-02-29] (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Stiphrornis pyrrholaemus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-3 [dostęp 2021-02-03] (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Cossyphinae Vigors, 1825 - złotokosy (wersja: 2024-01-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-29].
- ↑ a b c d Brian K. Schmidt, Jeffrey T. Foster, George R. Angehr, Kate L. Durrant, Robert C. Fleischer. A new species of African Forest Robin from Gabon (Passeriformes: Muscicapidae: Stiphrornis). „Zootaxa”. 1850, s. 27–42, 2008. (ang.).
- ↑ a b Gary Voelker, Michael Tobler, Heather L. Prestridge, Elza Duijm, Dick Groenenberg, Mark R. Hutchinson, Alyssa D. Martin, Aline Nieman, Cees S. Roselaar, Jerry W. Huntley. Three new species of Stiphrornis (Aves: Muscicapidae) from the Afro-tropics, with a molecular phylogenetic assessment of the genus. „Systematics and Biodiversity”, s. 87–104, 2017. DOI: 10.1080/14772000.2016.1226978. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2024-02-29]. (ang.).
- ↑ Smithsonian Scientists Discover New Bird Species. Smithsonian Institution. [dostęp 2010-06-20]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Stiphrornis pyrrholaemus voucher USNM631622 NADH dehydrogenase subunit 5 (ND5) gene, partial cds; cytochrome B (cytB) gene, complete cds; and tRNA-Thr gene, partial sequence; mitochondrial. GenBank. [dostęp 2010-06-20]. (ang.).
- Zdjęcia afrorudzika oliwkowego. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).