Stokowisko
52°53′56″N 22°42′42″E/52,898889 22,711667| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-212[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BWM |
| SIMC |
0402388[5] |
Położenie na mapie gminy Nowe Piekuty  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  | |
| 52°53′56″N 22°42′42″E/52,898889 22,711667[1]
| |
Stokowisko – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Nowe Piekuty[5][6].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Kazimierza w Nowych Piekutach[7].
Historia wsi[edytuj | edytuj kod]
W 1688 r. część Stokowiska była własnością Wiktoryna Kuczyńskiego (wcześniej Walentego Kuczyńskiego). W archiwalnej tece Glinki, w dokumencie z roku 1701 wymieniony Kotuński ze Stokowisk[8].
W XIX w. wieś i folwark w powiecie mazowieckim, gmina i parafia Poświętne[9]. W pobliżu wsi pokłady wapienia i wiatrak.
- wieś:
- rok 1827 – 11 domów i 74 mieszkańców
- rok 1881 – 13 osad, grunty rolne o powierzchni 9 morg
- folwark:
- w roku 1881 powierzchnia folwarku wynosiła 789 morgów (grunty orne – 544, łąki – 70, wody – 1, las – 156, nieużytki – 18 morg)
- jeden budynek murowany i 18 drewnianych[9]
W końcu XIX stulecia właścicielem majątku Tomasz Kryński, który zbudował drewniany dwór i murowane budynki gospodarcze. Założył park dworski, 3 stawy i fontannę. Wytyczono również aleje i drogi dojazdowe.
Około 1910 roku 300-hektarowy majątek ziemski Stokowisko kupił Wincenty Jaźwiński, pochodzący ze wsi Jaźwiny-Koczoty koło Czyżewa. W prowadzeniu gospodarstwa pomagał mu syn Tadeusz[8].
W 1921 roku Stokowisko wieś liczyła 5 domów i 34 mieszkańców, natomiast folwark 7 domów i 102 mieszkańców, w tym 11 prawosławnych.
Po wkroczeniu Rosjan w 1939 r. sowieci urządzili tu sowchoz. Przez pewien czas stacjonowały tu oddziały NKWD. Po wyparciu Rosjan w czerwcu 1941 r. majątkiem zarządzał Edward Ekielski, szwagier Tadeusza Jaźwińskiego. Ekielski gospodarował do lata 1944.
Po II wojnie światowej majątek Stokowisko został rozparcelowany. Przez pewien czas we wsi znajdowała się siedziba Gromadzkiej Rady Narodowej[8].
Od 1 września 1955 roku funkcjonowała tu, przeniesiona z Łopieni-Zysków, szkoła podstawowa. Ulokowano ją w dawnych pomieszczeniach dworskich. Rozpoczęto też budowę nowego budynku, przy wsparciu miejscowej ludności. Szkoła została ukończona w październiku 1959 roku. Nauczanie prowadzono na poziomie klas I–VII, a potem I–VIII. Szkoła funkcjonowała do końca sierpnia 2003. Uchwałą nr VII/26/03 Rady Gminy Nowe Piekuty z dnia 27 marca 2003 roku szkoła została zlikwidowana.
W 2008 r. Stokowisko liczyło 23 domy z 108 mieszkańcami[8].
Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]
- drewniany dwór i murowane, dworskie zabudowania gospodarcze
- drewniane domy pochodzące z początku XX w.[8]
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 131439
- ↑ Wieś Stokowisko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-14], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1209 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ a b c d e Historia Poszczególnych Miejscowości z Terenu Gminy Nowe Piekuty. www.nowepiekuty.pl. [dostęp 2015-05-08].
- ↑ a b Stokowisko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 360.
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 grudnia 2011 r. woj. podlaskie, pow. wysokomazowiecki z http://www.nid.pl
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Stokowisko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 360.
- Siedziba gminy: Nowe Piekuty
