Przejdź do zawartości

Storczyca kulista

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Storczyca kulista
Ilustracja
Traunsteinera globosa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

storczykowe

Rodzaj

storczyca

Gatunek

storczyca kulista

Nazwa systematyczna
Traunsteinera globosa (L.) Rchb[3].
Fl. Saxon. 87 1842
Synonimy
  • Orchis globosus L.

Storczyca kulista (Traunsteinera globosa (L.) Rchb.) – gatunek rośliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Łacińską nazwę rodzajową nadano jej dla uczczenia zasług austriackiego aptekarza Josepha Traunsteinera (przełom XVIII i XIX w.)[4].

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w górach Europy: w Alpach, Pirenejach, Apeninach, Jurze, w Karpatach i Sudetach. W Polsce występuje głównie w górach, gdzie jest dość częsta. Poza górami, na przylegającym niżu występuje znacznie rzadziej[4]. Notowana tutaj była na Podkarpaciu oraz w Słubicach i na łąkach koło Ojcowa[5]. W Sudetach obecnie występuje tylko na 2 izolowanych stanowiskach w obrębie Parku Narodowego Gór Stołowych.

Kwiatostan
Kwiatostan

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Łodyga
Pojedyncza, wzniesiona, prosta, naga, o wysokości 15–70 cm[6].
Liście
Ulistnienie skrętoległe. Liście sinozielone, eliptyczne lub lancetowate. Posiada tylko kilka dużych liści (4-6)[7].
Kwiaty
Zebrane na szczycie łodygi w zbity kwiatostan, który początkowo jest szerokostożkowaty, później bardziej kulisty. Kwiaty fioletowo-różowe, dość jasne o wydłużonych działkach, pachnące. Boczne działki odstają dopiero w czasie kwitnienia. Warżka ma długość 3-8 mm, jest 3-łatkowa z ciemniejszymi plamkami; środkowa łatka jest najdłuższa i zgrubiała na szczycie. Ostroga krótka i zgięta. Zalążnia skręcona, prętosłup jasnoróżowy[6][7].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W ostatnich latach notuje się spadek liczebności gatunku. Znaczna liczba jej stanowisk znajduje się w karpackich parkach narodowych. Zagrożone są jedynie stanowiska znajdujące się poza parkami, głównie wskutek zaorywania łąk i intensyfikacji gospodarki łąkowej[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-04] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2012-05-28].
  4. a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  5. a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  7. a b c d e f Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
  8. a b Dominika Kustosz. Tatrzańskie orchidee. „Tatry”. 89 (lato 2024), s. 82. Tatrzański Park Narodowy.