Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej
Państwo | |
---|---|
Siedziba | |
Data założenia | |
Zasięg |
Polska i zagranica |
Prezes | |
Członkowie |
około 1200 |
Nr KRS | |
Data rejestracji | |
Strona internetowa |
Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej – organizacja skupiająca osoby deklarujące narodowość śląską. Stowarzyszenie jest organizacją nienastawioną na zysk i opiera swoją działalność na pracy społecznej członków[1].
Powstanie Stowarzyszenia i odmowa jego rejestracji
[edytuj | edytuj kod]Stowarzyszenie zostało powołane 15 marca 2011 roku na zebraniu założycielskim w Opolu przez grupę osiemnaściorga mieszkańców województwa opolskiego[2][3]. Pierwsza próba rejestracji w KRS spotkała się ze strony Sądu Rejonowego w Opolu z żądaniem usunięcia ze statutu odwołań do narodowości śląskiej, a motywowano to nieistnieniem narodu śląskiego[4]. Organizacja odmówiła poczynienia takiego kroku, sąd w tym wypadku odmówił rejestracji[5].
Władze stowarzyszenia odwołały się od takiej decyzji opierając się na Ustawie z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2011 r., która w punkcie 6. artykułu 2. mówi o narodowości jako o przynależności narodowej lub etnicznej — rozumie się przez to deklaratywną, opartą na subiektywnym odczuciu, indywidualną cechę każdego człowieka, wyrażającą jego związek emocjonalny, kulturowy lub związany z pochodzeniem rodziców, określonym narodem lub wspólnotą etniczną[6]. Protest został rozpatrzony pozytywnie i 21 grudnia 2011 r. SONŚ znalazł się w KRS pod numerem 0000405947[3].
12 stycznia 2012 roku Prokuratura Okręgowa w Opolu złożyła apelację do Sądu Okręgowego w Opolu skarżąc decyzję sądu I instancji i podnosząc, że ustawa, na którą powoływało się stowarzyszenie to ustawa o charakterze epizodycznym, kategorie narodowości w niej wymienione służyły tylko potrzebom spisu. W ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym nie występuje pojęcie narodowości śląskiej[7]. Postanowieniem z dnia 7 września 2012 r. Sąd Okręgowy w Opolu oddalił apelację prokuratury uzasadniając: Po odzyskaniu przez Polskę pełnej suwerenności, gdy stała się państwem w pełni demokratycznym, wolno obywatelom działać wszędzie tam, gdzie prawo tego nie zakazuje. [...] A wolność jednostki to wolność stowarzyszania się. [...] Odchodzi się od pozytywistycznego myślenia na rzecz jednostki. Zatem stowarzyszenie nie musi udowadniać, że jego cele są zgodne z prawem. Trzeba raczej wykazać, że stoją z nim w sprzeczności[8]. Na skutek skargi kasacyjnej wniesionej przez Prokuratora Okręgowego w Opolu Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 5 grudnia 2013 r. uchylił postanowienie Sądu Okręgowego i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania[9].
12 sierpnia 2013 Sąd Rejonowy w Opolu nakazał wykreślenie SONŚ z rejestru stowarzyszeń[potrzebny przypis]. W 2014 roku walne zgromadzenie SONŚ zmieniło część z zakwestionowanych zapisów statutu, nie rezygnując jednak ze sformułowania „narodowość śląska”[10]. Zmiany te zostały uznane za niewystarczające; w 2015 sąd rejonowy postanowił o likwidacji Stowarzyszenia, a decyzję tę utrzymał w mocy sąd okręgowy[11]. Po odrzuceniu skargi kasacyjnej przez Sąd Najwyższy[12], działacze Stowarzyszenia złożyli skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka[13]. 14 marca 2024 orzekł on, że nakazując likwidację organizacji Polska naruszyła artykuł 11 europejskiej konwencji praw człowieka[13][14].
Cele stowarzyszenia
[edytuj | edytuj kod]Cele stowarzyszenia zostały określone w jego statucie:[1]
- Pielęgnowanie śląskiej tożsamości.
- Odrodzenie kultury śląskiej.
- Propagowanie wiedzy o Śląsku.
- Kształtowanie i rozwijanie wśród wszystkich mieszkańców Śląska aktywnej postawy obywatelskiej.
- Współuczestniczenie we współczesnej integracji wszystkich zamieszkujących Śląsk grup ludności.
- Podtrzymywanie kontaktów kulturowych między Ślązakami bez względu na miejsce zamieszkania oraz
pomoc osobom chętnym do powrotów z emigracji zarobkowej.
- Promocja i kształtowanie pozytywnego wizerunku Śląska i Ślązaków.
- Dbanie o zachowanie materialnego i duchowego dziedzictwa Śląska.
Według pierwotnej wersji statutu były to:[2]
- Rozbudzanie i ugruntowywanie świadomości narodowej Ślązaków.
- Odrodzenie kultury śląskiej.
- Propagowanie wiedzy o Śląsku.
- Kształtowanie i rozwijanie wśród ludności Śląska aktywnej postawy obywatelskiej, sprzyjającej powstaniu poczucia pełnego włodarzenia i współodpowiedzialności za swoją ojczyznę.
- Współuczestniczenie we współczesnej integracji wszystkich zamieszkujących Śląsk grup ludności.
- Podtrzymywanie kontaktów kulturowych między Ślązakami bez względu na miejsce zamieszkania oraz pomoc osobom chętnym do powrotów z emigracji zarobkowej.
- Promocja i kształtowanie pozytywnego wizerunku Śląska i Ślązaków.
- Dbanie o zachowanie materialnego i duchowego dziedzictwa Śląska.
Zarząd
[edytuj | edytuj kod]- Piotr Długosz - prezes
- Wojciech Glensk - wiceprezes
- Justyna Nikodem - skarbnik
- Rafał Szyma - członek zarządu
- Roman Knopp - członek zarządu
- Stefan Zdzuj - członek zarządu
Udział w wyborach parlamentarnych
[edytuj | edytuj kod]Stowarzyszenie - zgodnie ze swoim statutem - nie może brać udziału w Wyborach do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej[1].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Związek Ludności Narodowości Śląskiej (1996-2004)
- Związek Ludności Narodowości Śląskiej (od 2004)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Aktualny statut SONŚ. [dostęp 2022-06-11].
- ↑ a b Statut SONŚ – wersja pierwotna. slonzoki.org. [dostęp 2013-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-19)].
- ↑ a b Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej zarejestrowane!. opole.gazeta.pl, 2011-12-29. [dostęp 2013-01-21].
- ↑ KRS: Nie ma narodowości śląskiej. "Usunąć". fakty.interia.pl, 2011-06-01. [dostęp 2013-01-21].
- ↑ Kontrowersyjny wyrok sądu: nie ma narodu śląskiego. wiadomosci.wp.pl, 2011-06-17. [dostęp 2013-01-21].
- ↑ Ustawa z dnia 4 marca 2010 o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2011. (Dz.U. z 2010 r. nr 47, poz. 277).
- ↑ Odwołanie od decyzji o rejestracji Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej. nto.pl, 2012-01-12. [dostęp 2013-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-08)].
- ↑ Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej jest legalne. opole.gazeta.pl, 2011-09-07. [dostęp 2013-01-21].
- ↑ Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2013 r., sygn. III SK 10/13.
- ↑ Statut mniejszości śląskiej jeszcze raz do sądu. Prawo.pl, 2015-01-08. [dostęp 2022-06-11].
- ↑ Sąd oddalił apelację Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej. katowice.tvp.pl, 2015-06-18. [dostęp 2022-06-11].
- ↑ Ślązacy idą do Strasburga. Czekali na to pół roku. opole.wyborcza.pl, 2015-10-23. [dostęp 2022-06-11].
- ↑ a b anw/ sgo, Co ze Stowarzyszeniem Osób Narodowości Śląskiej? Jest wyrok Trybunału [online], Polsat News, 14 marca 2024 [dostęp 2024-03-14] (pol.).
- ↑ Ilse Freiwirth , Marko Bošnjak , Case of Association of People of Silesian Nationality (in liquidation) v. Poland, Europejski Trybunał Praw Człowieka, Strasburg, 14 marca 2024 [dostęp 2024-03-14] (ang.).