Strażnica WOP Skrbeńsko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Strażnica WOP Skrbeńsko
ilustracja
Budynek byłej Strażnicy WOP Skrbeńsko (wrzesień 2019)
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

przed 1954

Rozformowanie

12 grudnia 1989

Tradycje
Rodowód

207a strażnica WOP
215 strażnica WOP
5 strażnica WOP Skrbeńsko
21 strażnica WOP Skrbeńsko
22 strażnica WOP lądowa Skrbeńsko

Kontynuacja

Strażnica WOP Godów
SSG w Godowie
PSG w Pietraszynie
PSG w Raciborzu
PSG w Rudzie Śląskiej

Komendanci / Dowódcy
Ostatni

chor. sztab. Adam Nowak

Organizacja
Dyslokacja

ul. Piotrowicka 108
Skrbeńsko

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza

Podległość

42 batalion WOP
43 batalion WOP
4 GB WOP
Jednostka WOP
batalion graniczny WOP

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Skrbeńsko – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Strażnica została sformowana przed 1954 rokiem w strukturze 42 batalionu WOP w Cieszynie jako 207a strażnica WOP (Skrbeńsko).

Granica polsko-czeska, znak gran. nr I/152 (III/352), rej. Skrbeńsko (wrzesień 2019)

Od 15 marca 1954 w Wojskach Ochrony Pogranicza wprowadzono nową numerację strażnic[a], a strażnica WOP Skrbeńsko III kategorii otrzymała nr 215 w skali kraju[2].

W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica specjalna Skrbeńsko była 5 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza w Gliwicach[3].

31 grudnia 1959 była jako 21 strażnica WOP IV kategorii Skrbeńsko i była w strukturach 42 batalionu WOP w Cieszynie.

1 stycznia 1964 była jako 22 strażnica WOP lądowa IV kategorii Skrbeńsko. W 1964 włączona została w skład 43 batalionu WOP w Raciborzu[b].

W 1976, w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia[4], strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach.

13 grudnia 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[5].

W 1983 strażnica WOP Skrbeńsko włączona została w struktury Jednostki WOP im. Ziemi Cieszyńskiej w Cieszynie[6], a od połowy 1984 batalionu granicznego WOP Cieszyn[4].

Żołnierze WOP (1987)

Strażnica WOP Skrbeńsko funkcjonowała do 12 grudnia 1989, kiedy to została rozformowania[7]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy państwowej, przejęły strażnice WOP w Zebrzydowicach i Godowie.

Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]

Do sierpnia 1974[8], Strażnica WOP Skrbeńsko ochraniała odcinek granicy państwowej:

  • Włącznie znak graniczny nr III/348, wyłącznie znak gran. nr III/354.

Od sierpnia 1974, odcinek strażnicy został wydłużony po przejęciu części odcinka granicy państwowej, po rozformowanej Strażnicy WOP Ruptawa[8] tj. od znaku gran. nr III/348 do włącznie znak gran. nr III/339.

Żołnierze WOP przy motocyklu WSK (1986–1987)

W latach 1975–12 grudnia 1989, rozwinięta strażnica lądowa WOP Skrbeńsko II kategorii, ochraniała odcinek granicy państwowej:

  • Włącznie znak gran. nr III/339, wyłącznie znak gran. nr III/354.
  • W okresie zimowym pas śnieżny sprawdzany był minimum: na głównym kierunku dwukrotnie, na pozostałym raz w ciągu doby.
  • Współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z:
  • W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.

Wydarzenia[edytuj | edytuj kod]

  • 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[9]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[10].
  • 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[11].

Strażnice sąsiednie[edytuj | edytuj kod]

Dowódcy strażnicy[edytuj | edytuj kod]

  • por. Tadeusz Szczerba[12]
  • kpt. Mieczysław Dudziec[13]
  • por. Marek Bednarz[13]
  • mł. chor. Władysław Siwek (był w 1976)[14]
  • por. Stanisław Mroszczak[15] por. Stanisław Mroszczak
  • ppor. Aleksander Bojułka (był w 1984)[16]
  • st. sierż./chor. Eugeniusz Punicki[17] (był 15.01.1986–był 30.06.1986)
  • chor. sztab. Adam Nowak[17] (1.10.1986–12.12.1989) – do rozformowania chor. Adam Nowak (01.10.1986–12.12.1989).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[1].
  2. Zarządzenie dowódcy WOP nr 022/szt. z 31.01.1964.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
  2. Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.23.
  3. Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.185.
  4. a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 145.
  5. Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
  6. Gacek 2005 ↓, s. 19.
  7. Gacek 2005 ↓, s. 22.
  8. a b Dariusz Mazur: Wojsko Ochrony Pogranicza w Jastrzębiu. jaspedia.eu, 2019-03-22. [dostęp 2019-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-23)]. (pol.).
  9. Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
  10. Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
  11. Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
  12. Gacek 2005 ↓, s. 70.
  13. a b Gacek 2005 ↓, s. 68.
  14. Gacek 2005 ↓, s. 15.
  15. Gacek 2005 ↓, s. 65.
  16. Gacek 2005 ↓, s. 20.
  17. a b Gacek 2005 ↓, s. 73.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
  • Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
  • Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X. 
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
  • Archiwum SG, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.