Strasburgeria robusta
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
Strasburgeria | ||
Gatunek |
Strasburgeria robusta | ||
Nazwa systematyczna | |||
Strasburgeria robusta (Vieill. ex Panch. & Sebert) Guillaumin[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
Strasburgeria robusta – gatunek z monotypowego rodzaju Strasburgeria Baillon, Adansonia 11: 372. 1876 należącego do rodziny Strasburgeriaceae. Jest to zimozielone drzewo występujące w górskich lasach na Nowej Kaledonii, w południowej części wyspy, na wysokości od 300 do 1200 m n.p.m. Rośnie wyłącznie na ultrazasadowych glebach w lasach z bukanami i araukariami. Wyróżnia się wyjątkowo dużą jak na przedstawiciela okrytonasiennych liczbą chromosomów wynoszącą 2n = 500, która uznawana jest za wynik adaptacji do specyficznego siedliska[6]. Roślina jest kaledońskim reliktem flory Gondwany[6]. Ślady kopalne roślin z rodzaju Strasburgeria stwierdzone zostały w Australii i na Nowej Zelandii[7]. Nazwa rodzajowa i rodziny upamiętnia polskiego i niemieckiego botanika – Edwarda Strasburgera[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Niewysokie drzewo osiągające 3 do 15 m wysokości[6].
- Liście
- Skrętoległe, skupione przy końcach pędów. Blaszka liściowa skórzasta, osiąga do 25 cm długości. Ma kształt jajowaty, z brzegiem falisto wcinanym oraz płytko i odlegle ząbkowanym, z ząbkami skierowanymi do przodu. U nasady zbiega w krótki, oskrzydlony ogonek liściowy. Na ogonkach wyrastają jajowate przylistki[7].
- Kwiaty
- Okazałe (do 5,5 cm), obupłciowe, promieniste. Wyrastają na szypułkach w kątach liści[7]. Zaokrąglonych do jajowatych działek kielicha jest od 8 do 11 i wyrastają spiralnie. Są one skórzaste i wewnętrzne są większe od zewnętrznych. Żółtawych płatków korony jest zwykle 5 (rzadko 6[2]). Pręcików jest 10, ustawionych w jednym okółku. Między nasady nitek pręcików wnikają łatki dysku znajdującego się u podstawy zalążni. Ta jest górna i powstaje zwykle z 5 (rzadko od 4 do 7) zrośniętych owocolistków. Tworzą one odpowiednią liczbę komór zawierających pojedyncze zalążki. Szczyt zalążni zwieńczony jest okazałą szyjką słupka[7]. Znamię jest łatkowate[2].
- Owoce
- Duże, drewniejące i niepękające. Zawierają twarde nasiona[7]. Wsparte są trwałymi działkami kielicha[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek został początkowo opisany naukowo jako Montrouziera robusta Vieill. ex Panch. & Seb. i prowizorycznie zaliczony do Guttiferae. Następnie Henri Ernest Baillon w 1876 wyodrębnił ten gatunek pod nazwą Strasburgeria calliantha do nowego rodzaju, przy czym miał kłopot z włączeniem go do jakiejkolwiek rodziny, wskazując wszakże na podobieństwa zwłaszcza do herbatowatych Theaceae, ale także skalnicowatych Saxifragaceae i sączyńcowatych Sapotaceae. W 1897 w systemie Englera rodzaj włączony został do ochnowatych Ochnaceae. Na początku XX wieku Philippe Van Tieghem, podkreślając wyraźną odrębność rodzaju, zaproponował wyłączenie go w rodzinę Strasburgeriaceae. W 1942 André Guillaumin połączył dwie pierwotne diagnozy gatunku proponując nazwę Strasburgeria robusta[4]. W systemach APG rodzaj jako siostrzany dla Ixerba zaliczany jest wraz z tym drugim do rodziny Strasburgeriaceae, siostrzanej z kolei wobec Geissolomataceae w obrębie rzędu Crossosomatales[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b c d e Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b Strasburgeria robusta (Vieill. ex Panch. & Sebert) Guillaumin. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-01-02].
- ↑ a b c William C. Dickison. Contributions to the morphology and anatomy of strasburgeria and a discussion of the taxonomic position of the strasburgeriaceae. „Brittonia”. 33, 4, s. 564–580, 1981.
- ↑ Strasburgeria robusta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c K. Oginuma, J. Munzinger, H. Tobe. Exceedingly high chromosome number in Strasburgeriaceae, a monotypic family endemic to New Caledonia. „Pl. Syst. Evol.”. 262, s. 97–101, 2006.
- ↑ a b c d e Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 312-313. ISBN 1-55407-206-9.