Strasburgeria robusta

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Strasburgeria robusta
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

Crossosomatales

Rodzina

Strasburgeriaceae

Rodzaj

Strasburgeria

Gatunek

Strasburgeria robusta

Nazwa systematyczna
Strasburgeria robusta (Vieill. ex Panch. & Sebert) Guillaumin[3]
Synonimy
  • Montrouziera robusta Vieill. ex Panch. & Sebert[3]
  • Strasburgeria calliantha Baill[4].
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Strasburgeria robustagatunek z monotypowego rodzaju Strasburgeria Baillon, Adansonia 11: 372. 1876 należącego do rodziny Strasburgeriaceae. Jest to zimozielone drzewo występujące w górskich lasach na Nowej Kaledonii, w południowej części wyspy, na wysokości od 300 do 1200 m n.p.m. Rośnie wyłącznie na ultrazasadowych glebach w lasach z bukanami i araukariami. Wyróżnia się wyjątkowo dużą jak na przedstawiciela okrytonasiennych liczbą chromosomów wynoszącą 2n = 500, która uznawana jest za wynik adaptacji do specyficznego siedliska[6]. Roślina jest kaledońskim reliktem flory Gondwany[6]. Ślady kopalne roślin z rodzaju Strasburgeria stwierdzone zostały w Australii i na Nowej Zelandii[7]. Nazwa rodzajowa i rodziny upamiętnia polskiego i niemieckiego botanika – Edwarda Strasburgera[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Niewysokie drzewo osiągające 3 do 15 m wysokości[6].
Liście
Skrętoległe, skupione przy końcach pędów. Blaszka liściowa skórzasta, osiąga do 25 cm długości. Ma kształt jajowaty, z brzegiem falisto wcinanym oraz płytko i odlegle ząbkowanym, z ząbkami skierowanymi do przodu. U nasady zbiega w krótki, oskrzydlony ogonek liściowy. Na ogonkach wyrastają jajowate przylistki[7].
Kwiaty
Okazałe (do 5,5 cm), obupłciowe, promieniste. Wyrastają na szypułkach w kątach liści[7]. Zaokrąglonych do jajowatych działek kielicha jest od 8 do 11 i wyrastają spiralnie. Są one skórzaste i wewnętrzne są większe od zewnętrznych. Żółtawych płatków korony jest zwykle 5 (rzadko 6[2]). Pręcików jest 10, ustawionych w jednym okółku. Między nasady nitek pręcików wnikają łatki dysku znajdującego się u podstawy zalążni. Ta jest górna i powstaje zwykle z 5 (rzadko od 4 do 7) zrośniętych owocolistków. Tworzą one odpowiednią liczbę komór zawierających pojedyncze zalążki. Szczyt zalążni zwieńczony jest okazałą szyjką słupka[7]. Znamię jest łatkowate[2].
Owoce
Duże, drewniejące i niepękające. Zawierają twarde nasiona[7]. Wsparte są trwałymi działkami kielicha[2].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek został początkowo opisany naukowo jako Montrouziera robusta Vieill. ex Panch. & Seb. i prowizorycznie zaliczony do Guttiferae. Następnie Henri Ernest Baillon w 1876 wyodrębnił ten gatunek pod nazwą Strasburgeria calliantha do nowego rodzaju, przy czym miał kłopot z włączeniem go do jakiejkolwiek rodziny, wskazując wszakże na podobieństwa zwłaszcza do herbatowatych Theaceae, ale także skalnicowatych Saxifragaceae i sączyńcowatych Sapotaceae. W 1897 w systemie Englera rodzaj włączony został do ochnowatych Ochnaceae. Na początku XX wieku Philippe Van Tieghem, podkreślając wyraźną odrębność rodzaju, zaproponował wyłączenie go w rodzinę Strasburgeriaceae. W 1942 André Guillaumin połączył dwie pierwotne diagnozy gatunku proponując nazwę Strasburgeria robusta[4]. W systemach APG rodzaj jako siostrzany dla Ixerba zaliczany jest wraz z tym drugim do rodziny Strasburgeriaceae, siostrzanej z kolei wobec Geissolomataceae w obrębie rzędu Crossosomatales[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  2. a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  3. a b Strasburgeria robusta (Vieill. ex Panch. & Sebert) Guillaumin. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-01-02].
  4. a b c William C. Dickison. Contributions to the morphology and anatomy of strasburgeria and a discussion of the taxonomic position of the strasburgeriaceae. „Brittonia”. 33, 4, s. 564–580, 1981. 
  5. Strasburgeria robusta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  6. a b c K. Oginuma, J. Munzinger, H. Tobe. Exceedingly high chromosome number in Strasburgeriaceae, a monotypic family endemic to New Caledonia. „Pl. Syst. Evol.”. 262, s. 97–101, 2006. 
  7. a b c d e Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 312-313. ISBN 1-55407-206-9.