Stryker
Stryker – rodzina kołowych wozów opancerzonych będących na wyposażeniu Armii Stanów Zjednoczonych od roku 2002. Konstrukcja bazuje na kanadyjskim transporterze LAV III (pokrewna wersja LAV-25 obecnie używana jest m.in. przez amerykańską piechotę morską).
Historia konstrukcji[edytuj | edytuj kod]
W październiku 1999 w armii amerykańskiej powstał plan modernizacji wojska. Zakładał on, że wobec obecnych i przyszłych warunków prowadzenia wojny rzeczą decydującą ma być mobilność jednostek. Armia miała być zdolna do przerzucenia brygady w dowolne miejsce na świecie w przeciągu 96 godzin (odpowiednio dywizja – 120 godzin, 5 dywizji – 30 dni)[1]. Powołano więc do życia tzw. brygady lekkie (później nazwane Stryker Brigade Combat Team – Brygada Stryker), które miały zostać wyposażone w odpowiedni pojazd – odpowiednio mobilny i łatwy w transporcie (przy pomocy C-130), a jednocześnie o lepszym opancerzeniu i sile ognia niż pojazdy rodziny HMMWV[2]. Na taki pojazd idealnie nadawały się kołowe wozy opancerzone.
Pojazdem na bazie którego miał powstać wóz dla US Army został LAV III. Kontrakt pomiędzy General Dynamics-General Motors Defence Canada a armią amerykańską podpisano w roku 2000. Zakładał on dostarczenie 2131 pojazdów w ciągu 6 lat[3]. Prace nad amerykańską wersją LAV III przyspieszono po atakach terrorystycznych z 11 września i w ten sposób pierwsze pojazdy w wersji transportowej (M1126 Infantry Carrier Vehicle) przyjęto do uzbrojenia w lutym 2002. Oprócz tego opracowano, także wersje specjalistyczne (pojazd rozpoznawczy czy wóz ewakuacji medycznej), a także niszczyciel czołgów (jako substytut dla czołgu).
Geneza nazwy „Stryker”[edytuj | edytuj kod]
Przy wyborze nazwy dla nowego pojazdu zrezygnowano z dotychczasowej praktyki nadawania nazwisk słynnych generałów. Zdecydowano się na nazwę Stryker – na cześć dwóch szeregowców, którzy dostali Medal Honoru: Stuard S. Stryker (bohater II wojny światowej) oraz Robert F. Stryker (bohater wojny wietnamskiej)[4][3]. W wymowie nazwa ta jest podobna do angielskiego słowa „striker” (tj. „ten, który uderza”).
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
Pojazd niezależnie od wersji posiada taki sam silnik (Caterpillar C7 o mocy 260 kW (350 KM)) i podwozie. Poszczególne wersje różnią się wyposażeniem, uzbrojeniem i ewentualnie konstrukcją nadwozia pojazdu. Wóz posiada trakcję kołową 8x8. Według założeń technicznych[jakich?] osiąga on prędkość maksymalną ok. 96 km/h (60 mil/h) oraz posiada zasięg maksymalny do ok. 482 km (300 mil).
Opancerzenie[edytuj | edytuj kod]
Kadłub pojazdów typu Stryker wykonany jest z wysokiej jakości płyt stalowych. Zapewniają one ochronę przed ostrzałem pociskami przeciwpancernymi kal. 7,62 mm. Pancerz jest dodatkowo wzmocniony ceramicznymi płytami, który chronią przed pociskami kal. 14,5 mm, a także przed odłamkami z amunicji artyleryjskiej 152 mm.
W celu ochrony przed atakiem z ręcznych granatników przeciwpancernych (np. RPG-7) pojazdy można wyposażyć w dodatkowe osłony przed pociskami z głowicą kumulacyjną (tzw. klatki).
Latem 2003 pojawiły się problemy z odpornością pancerza ceramicznego na amunicję kal. 14,5 mm. W celu wzmocnienia ochrony producent zaproponował „dopancerzenie” 3 mm stalową blachą. Wzrost wagi związany z zamontowaniem dodatkowego opancerzenia uniemożliwia jednak transport na pokładzie C-130. Ostatecznie problem rozwiązano zmieniając rodzaj i dostawcę pancerza ceramicznego.
Podwozie zostało wzmocnione tak, żeby zapewnić ochronę załogi przed minami[3].
Uzbrojenie[edytuj | edytuj kod]
Podstawowym uzbrojeniem M1126 ICV, M1127 RV, M1130 CV, M1131 FSV i M1132 ESV jest zdalnie sterowany moduł uzbrojenia M151 Protector z zamontowanym na nim granatnikiem Mk 19 lub wkm Browning M2. Głównym uzbrojeniem M1128 MGS jest czołgowa armata gwintowana M68A2 kal. 105 mm z automatyczną ładowarką.
Pomocnicze uzbrojenie Strykerów najczęściej stanowi karabin maszynowy M240.
Warianty[edytuj | edytuj kod]
Powstało 10 wariantów Strykera:
- M1126 Infantry Carrier Vehicle (ICV) – wersja podstawowa, transporter piechoty. Uzbrojony w wkm M2 lub granatnik Mk19 i karabin maszynowy M240. Przedział transportowy mieści 9 żołnierzy. Wprowadzony do US Army w roku 2002.
- M1127 Reconnaissance Vehicle (RV) – wersja rozpoznawcza. Uzbrojenie stanowi wkm M2 lub granatnik Mk19 i karabin maszynowy M240. Przedział transportowy mieści 6 żołnierzy.
- M1128 Mobile Gun System (MGS) – Wóz wsparcia ogniowego (WWO) na podwoziu kołowym. Główne uzbrojenie stanowi armata M68A2 kal. 105 mm. Wprowadzony do US Army w roku 2005[5].
- M1129 Mortar Carrier (MC) – moździerz M120 kal. 120 mm lub M252 kal. 81 mm zamocowany na podwoziu transportera Stryker. Na wyposażeniu US Army od roku 2005.
- M1130 Commander’s Vehicle (CV) – wóz dowodzenia.
- M1131 Fire Support Vehicle (FSV) – wóz kierowania ogniem
- M1132 Engineer Squad Vehicle (ESV) – wóz inżynieryjny
- M1133 Medical Evacuation Vehicle (MEV) – wóz ewakuacji medycznej
- M1134 Anti-Tank Guided Missile Vehicle (ATGMV) – samobieżna wyrzutnia rakiet przeciwpancernych. Główne uzbrojenie stanowi wyrzutnia pocisków TOW
- M1135 Nuclear, Biological, Chemical, Reconnaissance Vehicle (NBCRC) – pojazd rozpoznania NBC. Ma zastąpić pojazdy M93 Fox w US Army.
- Mxxxx Self-Propelled Howitzer (SPH) – prototyp samobieżnej haubicy na podwoziu Stryker. Projekt przerwany w listopadzie 2005 roku[6].
Użycie pojazdu w warunkach bojowych[edytuj | edytuj kod]
Strykery swój chrzest bojowy odbyły podczas misji stabilizacyjnej w Iraku (od listopada 2003). W lecie 2009 roku pierwsze Strykery skierowano do Afganistanu.
W raportach stwierdzono bardzo zadowalającą ochronę pojazdu przed IED. Nawet, jeśli w wyniku działania miny-pułapki pojazd został zniszczony, to często nie było ofiar wśród załogi[7].
Użytkownicy[edytuj | edytuj kod]
Stany Zjednoczone: US Army (od roku 2002)
Tajlandia: 120 pojazdów M1126 w latach 2019–2020[8][9]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stryker. www.armedforces-int.com, 2006-03-02. [dostęp 2012-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-26)]. (ang.).
- ↑ Jednostki Piechoty Stryker. combatmissionfiles.cba.pl. [dostęp 2012-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-10)]. (pol.).
- ↑ a b c Stryker Armored Vehicle. www.globalsecurity.org. [dostęp 2012-04-08]. (ang.).
- ↑ Pierwszy Stryker w skali 1:35. „Model Fan”. 5/2007, s. 26–28. Warszawa: AJAKS. ISSN 1429-9178.
- ↑ Army announces divestiture of the Stryker Mobile Gun System [online], www.army.mil [dostęp 2021-05-19] (ang.).
- ↑ Stryker Self Propelled (SP) 105mm Indirect Fire. www.globalsecurity.org. [dostęp 2012-04-08]. (ang.).
- ↑ Clay Wilson: Improvised Explosive Devices (IEDs) in Iraq and Afghanistan: Effects and Countermeasures. 2006-09-25. [dostęp 2012-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-15)]. (ang.).
- ↑ 60 Strykerów dla Tajlandii za 175 mln USD [online], altair.com.pl, 28 lipca 2019 [dostęp 2019-12-09].
- ↑ Pierwsze Strykery w Tajlandii [online], altair.com.pl, 30 sierpnia 2019 [dostęp 2019-12-09].