Studio Filmów Rysunkowych

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Siedziba studia do roku 2018
Dawna siedziba studia przy ulicy Mickiewicza w Bielsku-Białej
Budowa Interaktywnego Centrum Bajki i Animacji (stan w marcu 2022)
Budowa Interaktywnego Centrum Bajki i Animacji (stan w grudniu 2022)

Studio Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej – jedno z pięciu polskich studiów animacji powstałych w Polsce Ludowej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Studio Filmów Rysunkowych zostało powołane do życia zarządzeniem nr 82 Prezesa Centralnego Urzędu Kinematografii z dnia 3 sierpnia 1955 r. w sprawie utworzenia „Studia Filmów Rysunkowych”, a swoja działalność rozpoczęło z dniem 1 stycznia 1956 roku.

Okres przed utworzeniem studia[edytuj | edytuj kod]

Korzenie studia sięgają 1 września 1947 roku, kiedy to grupa pasjonatów złożonych z braci Zdzisława i Macieja Lachura oraz Władysława Nehrebeckiego, Leszka Lorka, Alfreda Ledwiga, Mieczysława Poznańskiego, Aleksandra Rohozińskiego, Wiktora Sakowicza, Rufina Struzika i Wacława Wajsera zwana zostaje zatrudniona na etatach przy Trybunie Robotniczej w specjalnie na ten cel utworzonym Studio Filmowym i rozpoczyna prace nad pierwszym filmem animowanym „Czy to był Sen”. Redakcja „Trybuny Robotniczej” udostępnia twórcom dwa pokoje przy ulicy Mickiewicza 22 w Katowicach. Prace nad pierwszą wersją filmu „Czy to był sen” trwają do końca 1947 roku. W styczniu 1948 roku wstępna wersja filmu zostaje zaprezentowana dyrekcji Filmu Polskiego, zespół dostaje zlecenie opracowania nowego scenariusza i dokonania przeróbek. W kwietniu 1948 roku zostaje podpisana umowa z Przedsiębiorstwem Państwowym Film Polski, a grupa filmowców usamodzielnia się tworząc Robotnicze Studio Filmów Rysunkowych. Za pieniądze otrzymane od Filmu Polskiego młodzi twórcy wynajmują wille w Wiśle, gdzie kontynuują pracę nad swoim pierwszym filmem oraz rozpoczynają pracę nad kolejnym „Ich ścieżka”. Robotnicze Studio Filmów Rysunkowych przeistacza się wówczas w spółdzielnię pracy o nazwie „Zespół Produkcyjny Filmów Rysunkowych „Śląsk”. W skład zarządu wchodzą Zdzisław Lachur, Władysław Nehrebecki, Wacław Wajser i Wiktor Sakowicz. Zespół działa w ramach instytucji Film Polski z siedzibą w Łodzi. Pod koniec 1948 roku, w listopadzie zespół przenosi się do Bielska. Tam dzięki pomocy władz miasta otrzymuje pomieszczenia w budynku ZMP przy ulicy Mickiewicza. W 1949 roku zespół kończy pracę nad filmem „Ich ścieżka”, filmem „A1” debiutuje Władysław Nehrebecki. Trzy pierwsze film zespołu "Śląsk" -" Czy to był sen", "ich ścieżka" "A1" nie zostają przyjęte do rozpowszechniania. Dopiero filmy "O nowe jutro" Leszka Lorka i "Wilk i Niedźwiadki" Wacława Wajsera trafiają na ekrany kin[1].

W 1950 roku zespół filmowy „Śląsk” opuszcza Władysław Nehrebecki i wyjeżdża do Łodzi, gdzie pod zwierzchnictwem Wytwórni Fabularnych organizuje Łódzki Oddział Filmu Rysunkowego, twórca realizuje tam film „Opowiedział dzięcioł sowie” i nawiązuje znajomość ze Stanisławem Dülzem, Lechosławem Marszałkiem i Wacławem Kondkiem, którzy niebawem staną się filarami bielskiej wytwórni.

W 1952 roku zespół filmowy „Śląsk” zostaje rozwiązany, a dzięki staraniom Władysława Nehrebeckiego[2] filmowcy przechodzą na etaty Wytworni Filmów Fabularnych w Łodzi, tworząc Oddział Filmu Rysunkowego z siedzibą w Bielsku-Białej. Filmowcy otrzymują lokal przy ulicy Cieszyńskiej 24 – dotychczasową siedzibę Studia Filmów Rysunkowych. Filmowcy otrzymują również niezbędny sprzęt filmowy i rozpoczynają produkcje filmów barwnych. Pierwszym barwnym filmem jest „Wspólny Dom” Zdzisława Lachura zrealizowany na podstawie scenariusza Władysława Nehrebeckiego i Pawła Kubaty. W 1953 roku Łódzki Oddział Filmu Rysunkowego zostaje rozwiązany. Władysław Nehrebecki wraca do Bielska-Białej. Wraz z nim przyjeżdża do Bielska Lechosław Marszałek, Stanislaw Dülz, Wacław Kondek i Edward Musiałowicz, którzy wzmacniają bielską grupę. Zespół opuszcza natomiast Zdzisław Lachur. Zespół studia rozrasta się do około 70 osób i nawiązuje współpracę ze znaczącymi plastykami i kompozytorami. Filmem „Koziołeczek” (1954) debiutuje Lechosław Marszałek. Film odnosi olbrzymi sukces zdobywając pierwszą nagrodę za film rysunkowy na festiwalu w Karlowych Varach. Potem Marszałek przenosi na ekran balladę Mickiewicza Pani Twardowska.

Na przełomie lat 1955/1956 powstał warszawski oddział Studia Filmów Rysunkowych. Początkowo zadanie utworzenia oddziału zlecone zostało Władysławowi Nehrebeckiemu, jednak po jego odmowie tego zadania podjął się Witold Giersz[2].

Początki Studia Filmów Rysunkowych[edytuj | edytuj kod]

Z dniem 1 stycznia 1956 roku bielskim filmowcom udaje się oderwać od Łódzkiej Wytworni Filmów Fabularnych. Na mocy zarządzenia nr 82 Prezesa Centralnego Urzędu Kinematografii powstaje samodzielne Przedsiębiorstwo Państwowe – Studio Filmów Rysunkowych[3]. Od tej pory instytucja dysponuje własną dyrekcją, administracją i działem programowym. Dyrektorem studia zostaje Stanisław Kasprzykowski. Obok filmów rysunkowych zaczynają powstawać filmy realizowane techniką wycinankową i repollero. Olbrzymim sukcesem cieszy się film Władysława Nehrebeckiego "Myszka i Kotek". "Film prezentowany jest na festiwalu w Annecy[4], zdobywa główne Nagrody na festiwalach w Cork i Vancouver oraz wyróżnienie w Oberhausen i Mal del Plata[5]. Powstają pierwsze kinowe serie filmowe takie jak „Profesor Filutek” (4 odcinki) Władysława Nehrebeckiego w oparciu o plastykę i pomysł Zbigniewa Lengrena, seria "Opowiadania różowego młyna" (6 odcinków) czy "Pajacyk i piesek" (4 odcinki) Władysława Nehrebeckiego. Filmem "Tajemnica Starego Zamku" debiutuje Witold Giersz. 29 października 1961 roku Stanisław Kasprzykowski nagle umiera. Z dniem 1 grudnia 1961 roku dyrektorem bielskiego studia zostaje Władysław Nehrebecki[6].

Pierwsze filmy studia były przeznaczone dla osób dorosłych. Filmy wykonywane były metodą poklatkową, czyli klatka po klatce, jednak ostatnie filmy studia m.in. – Gwiazda Kopernika – były wykonane techniką komputerową.

W 1963 roku '''Bolek i Lolek''' narodzili się jako bohaterowie serialu telewizyjnego, 4 lata później zadebiutował Reksio.

Twórcy[edytuj | edytuj kod]

Założyciele[edytuj | edytuj kod]

  • Zdzisław Lachur
  • Maciej Lachur
  • Władysław Nehrebecki
  • Leszek Lorek
  • Rufin Struzik
  • Antoni Pradella
  • Aleksander Rohoziński
  • Wiktor Sakowicz
  • Alfred Ledwig
  • Wacław Wajser

Reżyserzy[edytuj | edytuj kod]

Scenarzyści[edytuj | edytuj kod]

Dźwiękowcy i montażyści[edytuj | edytuj kod]

Kompozytorzy[edytuj | edytuj kod]

Kierownicy produkcji[edytuj | edytuj kod]

Plastycy[edytuj | edytuj kod]

Produkcje[edytuj | edytuj kod]

Seriale animowane[edytuj | edytuj kod]

Pełnometrażowe filmy animowane[edytuj | edytuj kod]

Pełnometrażowe filmy montażowe[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Jerzy Giżycki, Dziesięć Lat filmu animowanego w Polsce Ludowej, „Iluzjon”, czerwiec 1957.
  2. a b Andrzej Kossakowski " Polski film animowany" Kwartalnik Filmowy. 1964, Tom 14, nr 4(56)
  3. Kinematografia polska w XXV-leciu PRL/oprac Jerzy Witek/1969 | Warszawa : Filmowy Serwis Prasowy
  4. Annecy > About > Archives > 1960 > Official Selection, www.annecyfestival.com [dostęp 2023-04-07] (ang.).
  5. Filmowy Serwis Prasowy, Ludzie Filmu, leksykon polskich reżyserów, scenarzystów, operatorów i aktorów, „Filmowy Serwis Prasowy”, 1981.
  6. Własny styl pracy bielskiego Studia Filmów Rysunkowych, „Kronika Beskidzka”, 1 stycznia 1962.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]