Sugajenko
53°21′12″N 19°38′22″E/53,353333 19,639444| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
56 |
| Kod pocztowy |
13-306[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NNM |
| SIMC |
0845849 |
Położenie na mapie gminy Kurzętnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowomiejskiego  | |
| 53°21′12″N 19°38′22″E/53,353333 19,639444[1]
| |
Sugajenko – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Kurzętnik. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.
Wieś należy do parafii w Mrocznie (dekanat Rybno). Działa tu Koło Gospodyń Wiejskich (od ponad 40 lat) i Ochotnicza Straż Pożarna. Sugajenko jest wsią sołecką. Sołectwo obejmuje 617,78 ha, znajduje się w nim 54 gospodarstwa i 293 mieszkańców (dane z 2008 r.).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Z wizytacji z lat 1667-1672 wynika, że w tym czasie Sugajenko obejmowało 40 włók i należało do miatsa Chemłży. W 1706 r. wieś należała do parafii Mroczno i obejmowała 614 ha ziemi, w tym 519 ha ziemi ornej i 18 ha łąk. Ale były obsadzone tylko dwa siedliska. W 1731 roku wieś nadal należała do Chełmży i obejmowała 40 włók ziemi. Było dwóch sołtysów (łącznie 4 włóki) płacących czynsz w wysokości dwóch korców żyta i tyle samo pszenicy. Po korcu żyta i pszenicy od dwóch włók płacili także: Jakub Gburek, Bartłomiej Bendedycki, Frącek Nagórski, Maciej Kaczmarczk, Kazimierz Karczmarz, Marcin Szpak i Piotr Dannik. Pustych włók było 20. W 1773 r. ziemie w Sugajenku przejął rząd Prus i utworzono tu domenę państwową. W 1793 r. długi Chełmży wobec kapituły chełmińskiej były tak duże, że wystąpiono na drogą sądowa, by po długich negocjacjach spłaty rozłożyć na raty roczne a pieniądze miały pochodzić z czynszu uzyskanego z dzierżawy Sugajenka. 14 września 1874 r. ujęto bandę zbójecką, która od dłuższego czasu była postrachem okolicy i szczególnie dawała się we znaki mieszkańcom Sugajenka oraz Tylic. W 1885 r. we wsi były 93 domy a mieszkało 444 osób (386 katolików, 58 ewangelików). W 1887 r. do tutejszej szkoły uczęszczało 80 dzieci.
Po powstaniu państwa polskiego, w 1920 r. w Sugajenku pozostała tylko jedna rodzina niemiecka. W 1922 r. Sugajenko było gminą wiejską. W trzyklasowej szkole kierownikiem był Alfons Wróblewski. Przed 1939 r. Sugajenko należało do wójtostwa z siedzibą w Mrocznie a sołtysem w 1928 r. był niejaki Ponczykowski.
W czasie okupacji niemieckiej (druga wojna światowa) do obozu w Potulicach z Sugajenka wywieziono 6 osób dorosłych i pięcioro dzieci z rodzin: Dziukowskich, Kiejdrowskich, Raszkowskich, Romanowskich i Zarembów.
Po wojnie (1945) kierownikiem Publicznej Szkoły Podstawowej w Sugajenku był Sylwester Sendwicki, a od 1953 r. Stanisław Sarnowski, pracujący jako miejscowy nauczyciel od 1949 r.
Jednostką nadrzędną szkoły było Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydział Oświaty w Nowym Mieście Lubawskim. W wyniku zmian organizacyjno-administracyjnych w 1975 r. Szkoła Podstawowa w Sugajenku została filią Szkoły Podstawowej w Brzoziu Lubawskim.
Za wieloletni wkład pracy pedagogicznej i działalność społeczno-kulturalną w 1974 r. uchwałą Rady Państwa, Stanisław Sarnowski, został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[3]. W 1972 r. uchwałą Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej otrzymał Złotą Odznakę Honorową „Zasłużony dla Warmii i Mazur”[4]. W 1979 r. ukończył wyższe studia zawodowe. Po 1985 r. punktem filialnym szkoły kierowała Danuta Prucnal.
W 1973 sołectwo Sugajenko weszło w skład gminy Kurzętnik.
W 1992 punkt filialny szkoły został zlikwidowany, a dzieci przeszły do szkoły w Brzoziu Lubawskim.
16 września 2012 gmina Kurzętnik zorganizowała w Sugajenku dożynki gminno-parafialne, w których uczestniczyli m.in. Urszula Pasławska, podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa, poseł Adam Żyliński oraz przedstawiciele ukraińskiej gminy Verhnii Verbizh[5].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Chałupa z drugiej połowy XIX w.
Ludzie związani z miejscowością[edytuj | edytuj kod]
- W Sugajenku urodził się 27 grudnia 1899 roku Józef Leliwa Piotrowicz, kronikarz Ziemi Lubawskiej, pochodzący z rodziny szlacheckiej Jana i Bernardyny Piotrowiczów.
- Sołtysi – w 1928 r. Ponczykowski, Kazimierz Pawłowski (przed 2003), Daniel Radzimiński (od 2003 ).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Grabowski, Z dziejów Kurzętnika i okolic. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 2008, 287 str., ISBN 978-83-205-4710-8
- Historia Mroczna i jego okolic
- OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W SUGAJENKU
- Sugajenko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 556.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 133352
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1234 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Legitymacja nr 549-74-120 z dnia 18 września 1974 r.
- ↑ Legitymacja nr 13297 z dnia 12 grudnia 1972 r.
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-14)].
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
