Przejdź do zawartości

Svetozar Boroević von Bojna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Svetozar Boroević von Bojna
Ilustracja
marszałek polny marszałek polny
Data i miejsce urodzenia

13 grudnia 1856
Umetić

Data i miejsce śmierci

23 maja 1920
Klagenfurt

Przebieg służby
Lata służby

1875–1918

Siły zbrojne

c. i k. Armia

Jednostki

6 Korpus
3 Armia
5 Armia
Grupa Armii Boroević

Stanowiska

komendant korpusu
komendant armii
komendant grupy armii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

Odznaczenia
Komandor Orderu Marii Teresy Krzyż Zasługi Wojskowej (w czasie wojny) Krzyż Wielki Orderu Leopolda (Austria) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Kawaler Orderu Leopolda (Austria) Order Korony Żelaznej III klasy (Austro-Węgry) Krzyż Zasługi Wojskowej (w czasie wojny) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Odznaka za 40-letnią Służbę Wojskową (Austro-Węgry) Krzyż Jubileuszowy Wojskowy Order „Pour le Mérite” Krzyż Żelazny (1813) I Klasy Krzyż Żelazny (1813) II Klasy Order Królewski Korony (Prusy) Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii Order Lwa i Słońca (Persja) dla obcokrajowców

Svetozar Boroević von Bojna[1] (ur. 13 grudnia 1856 w Umeticiu, zm. 23 maja 1920 w Klagenfurcie) – marszałek polny cesarskiej i królewskiej Armii.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w prawosławnej rodzinie we wsi Umetić koło Kostajnicy (gmina Donji Kukuruzari w Chorwacji[2], na południowy wschód od Zagrzebia). Obszar ten wchodził w skład Pogranicza Wojskowego Austro-Węgier. Po skończeniu szkoły elementarnej studiował na akademiach wojskowych w Kemenitz (koło Peterwardein, ob. Petrovaradin, pod Nowym Sadem) i Grazu. Szybko awansował (kapral w 1872, podporucznik 1 maja 1875) i został wcielony do Węgierskiego Pułku Piechoty Nr 52 w Grazu[3]. W 1878 odznaczył się podczas zajmowania Bośni. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1880.

W 1881 został przyjęty do Szkoły Wojennej w Wiedniu, w charakterze słuchacza, pozostając oficerem nadetatowym IR. 52[4]. W 1883, po ukończeniu studiów otrzymał tytuł „oficer przydzielony do Sztabu Generalnego” i przydział do 63 Brygady Piechoty w Budapeszcie na stanowisko oficera sztabu[5][6], a w następnym roku do Oddziału Wojskowego w Komendzie 15 Korpusu w Sarajewie. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1886. W tym samym roku otrzymał tytuł „oficera Sztabu Generalnego”[7]. W 1887 został przydzielony do Terezjańskiej Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt na stanowisko wykładowcy taktyki i organizacji wojska[8]. W 1891 został przydzielony do Komendy 19 Dywizji Piechoty w Pilźnie na stanowisko szefa sztabu[9]. W następnym roku został przeniesiony na takie samo stanowisko do Komendy 18 Dywizji Piechoty w Mostarze i mianowany na stopień majora ze starszeństwem z 1 maja 1892[10]. Dwa lata później został wyznaczony na stanowisko szefa sztabu 27 Dywizji Piechoty w Koszycach[11]. W 1895 został przeniesiony do Oddziału Wojskowego w Komendzie 6 Korpusu w Koszycach oraz mianowany na stopień podpułkownika ze starszeństwem z 1 maja tego roku[12]. W 1896 został przeniesiony do Kraińskiego Pułku Piechoty Nr 17 w Klagenfurcie na stanowisko komendanta 4. batalionu[13]. Na tym stanowisku 17 grudnia 1897 został awansowany na pułkownika[14]. W czerwcu 1898 został wyznaczony na stanowisko szefa sztabu 8 Korpusu w Pradze, którym był do lutego 1904. W międzyczasie, w 1899 ożenił się z córką austriackiego oficera. 15 maja 1904 został mianowany na stopień generała majora i wyznaczony na stanowisko komendanta 14 Brygady Piechoty w Petrovaradinie. W 1905 został uhonorowany tytułem „von Bojna”. W 1907 został wyznaczony na stanowisko komenda chorwacko-slawońskiego VII Dystryktu królewsko-węgierskiej Obrony Krajowej w Zagrzebiu[15]. Na tym stanowisku 8 maja 1908 awansował na marszałka polnego porucznika[16]. W kwietniu 1912 został przeniesiony na stanowisko komendanta i generała dowodzącego 6 Korpusem w Koszycach[17]. 28 kwietnia 1913 otrzymał awans na stopień generała piechoty i tytuł szefa Węgierskiego Pułku Piechoty Nr 51 w Târgu Mureș[18].

W 1914 kiedy zaczęła się I wojna światowa, na czele 6 Korpusu walczył na froncie wschodnim. Na początku września 1914 został dowódcą 3 Armii[19] i w początkach października oswobodził twierdzę Przemyśl. Jego wojska walczyły pod Limanową, na Przełęczy Dukielskiej i w innych miejscach w Karpatach, powstrzymując Rosjan przed wkroczeniem na Węgry. Rosyjskie kontrofensywy w lutym i marcu 1915 o mało nie spowodowały zepchnięcia trzeciej armii Boroevicia na Nizinę Węgierską, lecz dzięki posiłkom niemieckim zdołał on utrzymać pozycje i nie dopuścił do przełamania frontu. Potem (wraz z czwartą armią austro-węgierską arcyks. Józefa Ferdynanda i jedenastą armią niemiecką Mackensena) wziął udział w generalnej ofensywie austriacko-niemieckiej, mającej odrzucić Rosjan i ewentualnie odbić Przemyśl.

Boroević nie pozostał jednak na froncie wschodnim dostatecznie długo, aby zobaczyć odzyskanie Przemyśla, które nastąpiło w czerwcu. 25 maja 1915 wraz z częścią 3 Armii (reszta została wcielona do Grupy Armii Mackensena) został przeniesiony na front włoski. Tam został dowódcą 5 Armii[19], przy pomocy której zorganizował obronę przed Włochami i powstrzymał wiele ich ofensyw. Mimo to szef sztabu, Conrad von Hötzendorf, polecił mu wycofać się i zaprzestać prób obrony tego obszaru (dzisiejsza Słowenia), uważając go za niemożliwy do obronienia. Jednakże Boroević utrzymywał się z trzydziestoma ze swoich oddziałów, twierdząc, że Słoweńcy dotrzymają pola, kiedy przyjdzie im bronić swojego kraju. To przemówiło do cesarza Franciszka Józefa i przekazał Boroeviciowi dowodzenie frontem nad rzeką Soczą (wł. Isonzo).

 Osobny artykuł: Bitwy nad Isonzo.

Wojska Boroevicia powstrzymały wszystkie z jedenastu włoskich ataków i w Austro-Węgrzech okrzyknięto go „Królem Isonzo” (zyskał również przydomek „Lew Isonzo” [„Löwe vom Isonzo”]), a jego żołnierze adorowali go i nazywali „Naš Sveto!”. Za męstwo w walce 1 maja 1916 został awansowany na stopień generała pułkownika. 23 sierpnia 1917 doszedł do stanowiska dowódcy frontu południowo-wschodniego, który wkrótce został przemianowany na Grupę Armii Boroević. 1 lutego 1918 został mianowany na stopień marszałka polnego[20]. Został także dowódcą wszystkich sił austro-węgierskich przeciwko Włochom[19]. Front utrzymał się do listopada 1918, kiedy żołnierze węgierscy zaczęli masowo dezerterować. Po tym wydarzeniu Boroević przegrupował oddziały pod Tagliamento, potem cofnął się do Velden am Wörther See. 1 grudnia 1918 został przeniesiony w stan spoczynku[20].

Jako austriacki generał był osobą niepożądaną w nowo tworzonym Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców, więc pozostał w Austrii. Zmarł 23 maja 1920[20][19] w szpitalu w Klagenfurcie. Jego ciało zostało przetransportowane do Wiednia, gdzie złożono je w grobie opłaconym przez cesarza Karola.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Encyklopedia Wojskowa 1931 ↓, s. 390, tu jako „Boroewicz Wojna Swetozar”.
  2. Chorwacki Archiwów Państwowych. Zagrzeb. 2006. Svetozar Boroević. zagreb.arhiv.hr. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-26)]..
  3. Rocznik oficerski 1876 ↓, s. 215, 327.
  4. Rocznik oficerski 1882 ↓, s. 205, 359, 700.
  5. Rocznik oficerski 1884 ↓, s. 160, 202, 370.
  6. Rocznik oficerski 1885 ↓, s. 160, 200.
  7. Rocznik oficerski 1887 ↓, s. 107, 161.
  8. Rocznik oficerski 1888 ↓, s. 160, 815.
  9. Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1892 ↓, s. 44, 179.
  10. Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1893 ↓, s. 43, 178.
  11. Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1895 ↓, s. 39, 165.
  12. Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1896 ↓, s. 39, 96, 168.
  13. Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1897 ↓, s. 63, 195, 398.
  14. Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1898 ↓, s. 61, 169, 192, 400.
  15. Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1908 ↓, s. 61, 165.
  16. Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1909 ↓, s. 167.
  17. Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1913 ↓, s. 148, 197.
  18. Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1914 ↓, s. 92, 130, 480.
  19. a b c d Encyklopedia Wojskowa 1931 ↓, s. 390.
  20. a b c Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 19.
  21. Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 5, 31.
  22. a b c d e f g h i j k l m Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 31.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1876. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1875.
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1882. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1881.
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1884. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1883.
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1885. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1884.
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1887. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1886.
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1888. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1887.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1892. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1892.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1893. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1893.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1895. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1895.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1896. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1895.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1897. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1896.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1898. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1897.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1908. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1907.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1909. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1909.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1912.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914.
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918.
  • Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. I: A.a – Custoza. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1931.
  • Antonio Schmidt-Brentano: Die k. k. bzw. k. u. k. Generalität 1816-1918. Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2007.