Dodyna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Syllit)
Dodyna
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C15H33N3O2

Inne wzory

CH3(CH2)11[NHC(NH2)2]+ CH3COO-

Masa molowa

287,44 g/mol

Wygląd

bezbarwne ciało stałe[1] lub białe, lekko woskowe kryształy[2]

Identyfikacja
Numer CAS

2439-10-3

PubChem

17110

Podobne związki
Podobne związki

dodecylosiarczan sodu

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Dodyna, CH3(CH2)11[NHC(NH2)2]+ CH3COO-organiczny związek chemiczny, sól kwasu octowego i 1-dodecyloguanidyny; pochodna guanidyny zawierająca 12-węglowy lipofilowy łańcuch boczny.

Otrzymywanie[edytuj | edytuj kod]

Otrzymywana jest w reakcji cyjanamidu z dodecyloaminą i kwasem octowym[3]:

C12H25NH2 + H2N−C≡N + CH3COOHCH3(CH2)11[NHC(NH2)2]+ CH3COO-

Właściwości[edytuj | edytuj kod]

Dodyna jest fungicydem, co jest efektem jej szybkiego wchłaniania przez komórki grzybów, w których następnie zmienia przepuszczalność błony komórkowej poprzez zaburzenie oddziaływań anionowo-kationowych spowodowanych jej aktywnością powierzchniową.

Wykazuje umiarkowane działanie toksyczne. W badaniu na szczurach z roku 1999 stwierdzono, że długoterminowe spożywanie dawki 10 mg/kg masy ciała, uważane wcześniej za bezpieczne, w rzeczywistości powoduje szkodliwe zmiany[4].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Rolnictwo

Od lat 50. XX w.[3][4] stosowana jest jako fungicyd o działaniu leczniczym i zapobiegającym, głównie przeciwko parchowi jabłoni i parchowi grusz[3][5], a także drobnej plamistości liści drzew pestkowych (wiśni i czereśni)[6] i innym chorobom grzybowym roślin[3]. Jest aktywnym składnikiem środka ochrony roślin syllit[7][6].

Przemysł

Dodyna, oprócz aktywności przeciw grzybom, wykazuje też działanie baktriostatyczne i jest wykorzystywana jako biocyd w przemysłowych instalacjach chłodniczych[5].

Biochemia

Dodyna wywołuje denaturację białek w bardzo niskich stężeniach, co pozwala na analizę przebiegu procesu w pełnym zakresie dichroizmu kołowego (CD). Wynika to z kooperatywnego działania chaotropowego (zrywanie wiązań wodorowych) reszty guanidyny – niskocząsteczkowego środka denaturującego – wbudowanej w strukturę surfaktantu kationowego. Denaturacja białek za pomocą samej guanidyny wymaga użycia jej w stężeniu uniemożliwiającym badanie CD, natomiast surfaktanty (np. SDS) często nie pozwalają na uzyskanie pełnego rozfałdowania białka[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Dodyna (nr 45466) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
  2. Levinskas, George J., Vidone, Lena B., O'Grady, James J., Shaffer, C.Boyd. Acute and chronic toxicity of dodine (n-dodecylguanidine acetate). „Toxicology and Applied Pharmacology”. 3 (1), s. 127-142, 1961. DOI: 10.1016/0041-008X(61)90016-3. 
  3. a b c d e f Peter Ackermann, Paul Margot, Franz Müller: Fungicides, Agricultural. W: Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley, 2005, s. 13–14. DOI: 10.1002/14356007.a12_085.
  4. a b Mitjans, M., Vinardell, M.P.. Hematological and Biochemical Parameters in the Rat Following Subchronic Oral Administration of Dodine (n-Dodecylguanidine Acetate). „Pesticide Biochemistry and Physiology”. 65 (3), s. 151-159, 1999. DOI: 10.1006/pest.1999.2447. 
  5. a b Thomas Güthner, Bernd Mertschenk, Bernd Schulz: Guanidine and Derivatives. W: Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley, 2006, s. 11. DOI: 10.1002/14356007.a12_545.pub2.
  6. a b Iwona Masłowska: Program ochrony drzew pestkowych na 2012 r.. Pliv. s. 17. [dostęp 2014-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-21)].
  7. Karta charakterystyki środka Syllit 65 WP. Agriphar. [dostęp 2014-09-02].
  8. Gelman, Hannah, Perlova, Tatyana, Gruebele, Martin. Dodine as a Protein Denaturant: The Best of Two Worlds?. „The Journal of Physical Chemistry B”. 117 (42), s. 13090-13097, 2013. DOI: 10.1021/jp4028113.