Synagoga Zasańska w Przemyślu
49°47′13″N 22°45′54″E/49,787000 22,765000 nr rej. A-431 (06.06.1983)
| |
 Synagoga w 2011 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Budulec |
murowana |
| Data budowy |
1890–1892 |
| Data likwidacji | |
| Tradycja |
reformowana |
| Obecnie |
opuszczona |
Położenie na mapie Przemyśla  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
| 49°47′13″N 22°45′54″E/49,787000 22,765000
| |
Synagoga Zasańska w Przemyślu – synagoga w Przemyślu znajdująca się na Zasaniu przy Placu Unii Brzeskiej 6.
Przez 47 lat była centrum religijnym i socjalnym zasymilowanej ludności żydowskiej na Zasaniu. Obecnie jest jedną z dwóch zachowanych wolno stojących synagog w Przemyślu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Synagoga została zbudowana w latach 1890–1892 przez członków Towarzystwa Izraelickiej Świątyni Zasańskiej. Projektantem budynku był architekt Wojciech Witoszyński, a budowniczym początkowo Marceli Pilecki, a następnie nieznany z imienia Wilder. Na przełomie lat 1927 i 1928 władze miasta zamknęły synagogę ze względu na częste konflikty pomiędzy Żydami ortodoksyjnymi a zasymilowanymi[1].
Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali wnętrze synagogi, a do wschodniej części dobudowali halę, przeznaczając całość na elektrownię. Niemcy poprzez to chcieli się uniezależnić od dostaw prądu ze wschodniej części miasta, w której stacjonowały wojska radzieckie[2].
-
Synagoga, 2007 -
Synagoga, 2008 -
Synagoga, 2011
Po zakończeniu wojny synagoga należała do PKS-u, MPK, Kolumny Transportu Sanitarnego. W latach 1962–1963 przeprowadzono gruntowny remont budynku, podczas którego podzielono stropem na dwie części główną salę modlitewną oraz ostatecznie zniszczono znajdujące się wewnątrz polichromie[1]. W 1994 w synagodze próbowano urządzić galerię sztuki oraz salę wystawową, która prezentowałaby sztukę żydowską. W 2005 miasto sprzedało obiekt prywatnemu przedsiębiorcy Robertowi Błażkowskiemu. Obecnie budynek ma być poddany remontowi, po którym ma pełni funkcje handlowo-usługowe[2][3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Murowany i orientowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta. We wschodniej części znajdowała się główna sala modlitewna, a w zachodniej przedsionek z babińcem na piętrze. W narożniku południowo-zachodnim znajdowała się przybudówka ze schodami na babiniec.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Maria Piechotka i Kazimierz Piechotka: Bramy Nieba Bóżnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata i Muzeum Historii Żydów Polskich POLINWarszawa, 2017, s. 608, język polski, ISBN 978-83-942344-2-3
- ↑ a b Wizualizacja rewitalizowanej zasańskiej synagogi. www.portalprzemyski.pl. [dostęp 2022-11-11].
- ↑ Synagoga na Zasaniu zmienia oblicze. Ratunek przed destrukcją. www.zycie.pl. [dostęp 2022-11-11].
