Synagoga w Sandomierzu
| ||
 nr rej. A.735 i A.736 z 29.04.1959, z 20.05.1966 i z 28.02.1977[1]
| ||
 Synagoga w Sandomierzu | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Miejscowość | Sandomierz ul. Żydowska 4 | |
| Budulec | cegła | |
| Data budowy | 1768 | |
| Data likwidacji | 1939–1945 | |
| Tradycja | ortodoksyjna | |
| Obecnie | Archiwum Państwowe | |
Położenie na mapie Sandomierza  | ||
Położenie na mapie Polski  | ||
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | ||
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego  | ||
 50°40′48,7″N 21°44′53,7″E/50,680194 21,748250
| ||
Synagoga w Sandomierzu – znajduje się na ul. Żydowskiej 4 w Sandomierzu, w zachodniej części Starego Miasta i przylega do murów miejskich.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zbudowana w roku 1768 w miejscu wcześniejszej, być może równie starej jak na krakowskim Kazimierzu (gmina żydowska otrzymała od króla Kazimierza Wielkiego przywilej opieki królewskiej równocześnie z Kazimierzem). Zbudowana z cegły w stylu barokowym, w XIX wieku dostawiono do niej dom gminy żydowskiej (kahał). W latach 1872, 1911 i 1929 przeprowadzono remonty. Synagoga została zdewastowana w czasie II wojny światowej przez okupantów niemieckich. Po remoncie w latach 70. przeznaczona została na Archiwum Państwowe, które gromadzi w swoich zbiorach akta Sandomierza od XVI wieku oraz archiwalia z terenu byłego woj. tarnobrzeskiego z XIX w.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Budynek synagogi wzniesiony został z cegły na planie zbliżonym do kwadratu w stylu późnobarokowym, w obrębie średniowiecznych murów miejskich. Cały zespół nakryty jest dachem łamanym, podbitym gontem. Sala modlitewna posiada sklepienie krzyżowo-kolebkowe z lunetami, a w każdej ścianie znajdują się po 3 okna.
We wnętrzu zachowały się polichromie z XVIII–XIX w., na początku XX w. przemalowane. Najprawdopodobniej najstarszy kawałek polichromii z XVIII w. zachował się na środkowym przęśle ściany wschodniej. Obrazy przedstawiają: Mojżesza nad Nilem, budowę Jerozolimy, mogiłę Judyty, Ścianę Płaczu, Świątynię, mogiłę Szymona Bar Jochaja, Jezioro Tyberiadzkie, Górę Synaj i ofiarę Jakuba. Dodatkowo zachowały się znaki zodiaku i kaligrafie hebrajskie.
Do sali modlitw z kahału wejście prowadzi przez gotycki portal z XIV/XV w. pochodzący z sandomierskiego zamku, wysadzonego przez Szwedów w 1656, z którego ocalało tylko skrzydło zachodnie.
Synagoga wraz z kahałem wpisana jest do rejestru zabytków województwa świętokrzyskiego[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie. 2020-09-30. [dostęp 2013-01-23].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zabytki Sandomierza – Synagoga
- Synagoga w Sandomierzu na portalu Wirtualny Sztetl
|
|
|