Syndrom Bambiego

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dzieci bawiące się w strumieniu
Młode jelenia wirgińskiego, którym jest główny bohater filmu fabularnego wytwórni filmowej Disney pod tytułem Bambi z 1942 roku.
Hiena pożerająca żywcem antylopę gnu
Ambona myśliwska zdewastowana przez wandali z organizacji ekoterrorystycznej ALF (Czechy, 2020)

Syndrom Bambiego (także bambizm[2] lub bambinizm[3], ang. Bambi syndrome, niem. Bambi-Syndrom) – termin odnoszący się do emocjonalnego, wyidealizowanego, infantylnego i naiwnego stosunku do natury, zwłaszcza do świata zwierząt (szczególnie tych dzikich), w konsekwencji braku rzeczywistego i obiektywnego spojrzenia na świat, stający często w kontrze do realiów cywilizacji, kultury i natury ludzkiej. Postawa kreowana już w dzieciństwie głównie przez filmy rysunkowe i inne przekazy z dziedziny kultury masowej. Pewna forma antropomorfizmu[1][4][5].

Pochodzenie terminu[edytuj | edytuj kod]

Samo pojęcie pojawiło się w latach 70. XX w., dwie dekady później w roku 1993 po raz pierwszy zbadał je i opisał dr. Rainera Braemer(inne języki) z Uniwersytetu Marburgskiego[6][7].

Nazwa „syndrom Bambiego” nawiązuje bezpośrednio do Disney’owskiego filmu animowanego z 1942 roku o tytułowym jelonku Bambim (będącego luźną adaptacją powieści z 1923 roku Bambi: Opowieść leśna(inne języki) austriackiego pisarza Feliksa Saltena), którego fabularnym punktem kulminacyjnym jest śmierć matki głównego bohatera z rąk antagonisty, myśliwego, zwanego po prostu „Człowiekiem”. Scena jak i sam film wywarły ogromny wpływ na ówczesną amerykańską opinię publiczną, do tego stopnia że liczba polowań na jelenie w tamtym czasie znacząco spadła[4][8][9].

Opis syndromu[edytuj | edytuj kod]

Osoby z syndromem Bambiego postrzegają przyrodę jako coś wyłącznie pięknego, czystego i dobrego, świadomie bądź nieświadomie ją umoralniając, nie dostrzegając lub ignorując ciemnych, często brutalnych stron jej rzeczywistości (np. dobór naturalny), oraz antropomorfizując w sposób pozytywny — nadając jej jedynie dobry ludzkich cech. Zaś same zwierzęta za bezbronne i niewinne stworzenia, niezdolne do okrucieństwa. Jednocześnie w kontrze przez te same persony odmiennie i przeciwstawnie postrzegany jest sam gatunek ludzki, dehumanizowany lub demonizowany(inne języki) — widziany wyłącznie jako swego rodzaju reprezentant sił złowrogich i osobliwych. Obcy twór z poza świata natury, który ją tylko zaburza i najeżdża. Szczególną niechęcią darząc ludzi z zawodów zajmujących się pozyskiwaniem, wytwarzaniem lub przetwarzaniem zasobów naturalnych, zwłaszcza organicznych (np. rolnik, rzeźnik czy myśliwy).

Zjawisko jest na stałe zakorzenione w cywilizacji zachodniej i dotyczy zwłaszcza ludności z terenów zurbanizowanych, mającej mniejszy kontakt z dziką fauną i florą, a wiedzę o nich czerpiąc głównie z mass mediów. Może niekiedy prowadzić do szkodliwych w skutkach postaw i zachowań (pomimo dobrych intencji, kierując się przede wszystkim emocjami), nie tylko dla samego człowieka, ale również dla środowiska naturalnego: np. zabieranie napotkanych w lasie koźląt saren czy młodych zajęcy, w większości przypadków gdy zwierzę nie jest przykładowo ranne czy chore i nie potrzebuje pomocy. Innym przykładem jest nieprzemyślane karmienie dzikich zwierząt pokarmem który może się okazać dla nich szkodliwe (patrz: anielskie skrzydło[10]). Bądź samo dokarmianie, uprawiane w sposób, w którym dzikie zwierzę skojarzy człowieka z jedzeniem i niechcący się uzależni[5][6][11][12][13][14][15][16].

Innym objawem syndromu Bambiego jest odstraszanie drapieżników od ich ofiar podczas polowania. Osoby z syndromem Bambiego kierowani współczuciem przeszkadzają w polowaniu. Często jednak jest już za późno żeby uratować poranioną ofiarę, w efekcie takie zachowanie kończy się tak, że ofiara umiera, a drapieżnik żeby przeżyć musi zabić kolejne zwierzę[17].

Ekstremalnym przykładem postrzegania natury wyłącznie w pozytywnych aspektach może być przypadek Timothy’ego Treadwella, eko-aktywisty, miłośnika zwierząt i filmowca zapaleńca. W latach dziewięćdziesiątych co roku wyprawiał się na teren Parku Narodowego Katmai na Alasce, by obserwować i bronić tamtejsze niedźwiedzie grizli przed „domniemanymi” zagrożeniami. Przy okazji wypraw powstawały amatorskie filmy, które finalnie posłużyły do produkcji filmu dokumentalnego Grizzly Man w reżyserii Wernera Herzoga. Pomimo licznych ostrzeżeń ze strony pracowników parku i ekologów, by nie zbliżał się i nie dotykał dzikich niedźwiedzi, Timothy robił to dalej, twierdząc że wytworzył z nimi wyjątkową więź, jednocześnie zdając sobie sprawę z niebezpieczeństwa. Został ostatecznie rozszarpany, zabity i częściowo pożarty, razem z jego ówczesną konkubiną, Amy Huguenard(inne języki), przez jednego z tamtejszych niedźwiedzi 5 października 2003 roku. Zdarzenie zostało zarejestrowane dźwiękowo przez włączoną w trakcie ataku kamerę[18][19].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b MASZ JUŻ SYNDROM BAMBIEGO?. socjosledztwo.pl, [dostęp 2021-03-28].
  2. bambizm. wsjp.pl.
  3. bambinizm. wsjp.pl.
  4. a b Andrea Kreutz: Bambi-Syndrom (niem.). Die Zeit, 15 maja 2007. [dostęp 2012-12-29].
  5. a b Gaba Kopyto: Czym jest syndrom Bambiego i jakie są jego konsekwencje?. Dzień dobry TVN. [dostęp 2019-10-08]. (pol.).
  6. a b Czy syndrom Bambiego jest niebezpieczny?. Interia, kobieta.interia.pl. 28 lipca 2020.
  7. Syndrom Bambiego — zagłaskać na śmierć. partyzantka.com.pl. (pol.).
  8. Joakim Book: Against the Bambi Syndrome: Nature Is Not Nices. American Institute for Economic Research. [dostęp 2020-04-12]. (ang.).
  9. Brämer 1999 ↓.
  10. City of Spokane news. [w:] Here’s Another Good Reason Not To Feed Bread To Ducks In Spokane Park Ponds. [on-line]. [dostęp 2016-02-26]. (ang.).
  11. Syndrom Bambiego — zagłaskać na śmierć. partyzantka.com.pl.
  12. Mariusz Agnosiewicz: Syndrom Bambi. Racjonalista.pl. [dostęp 2020-02-10].
  13. Mariusz Agnosiewicz: Mieszczański syndrom Bambiego. Szymonowi Hołowni do sztambucha. Racjonalista.pl. [dostęp 2019-01-13]. (pol.).
  14. Par Carrefour des lecteurs: Le «syndrome Bambi». LeNouvelliste. [dostęp 2020-03-11]. (fr.).
  15. Cartmill 1995 ↓.
  16. Le syndrome Bambi… pas touche !!!. sentinelle-nature-alsace.fr. [dostęp 2016-05-17]. (fr.).
  17. Paweł Warowny: Bambinizm – o co chodzi z syndromem Bambiego? - Blog Przygody Przyrody. (pol.).
  18. Larys Lubowicki. Ludzka Perspektywa Widzenia Zwierząt. Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu
  19. Tragiczny koniec fascynata niedźwiedzi. Sądził, że był jak jeden z nich. facet.onet.pl. [dostęp 2022-08-21]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]