Szóstka (wieś)
51°52′48″N 22°47′08″E/51,880000 22,785556| wieś | |
 Kościół pw. Narodzenia NMP | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
83 |
| Kod pocztowy |
21-570[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LBI |
| SIMC |
0011854[5] |
Położenie na mapie gminy Drelów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bialskiego  | |
| 51°52′48″N 22°47′08″E/51,880000 22,785556[1]
| |
Szóstka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Drelów[5].
Wieś jest sołectwem w gminie Drelów[6]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 438 mieszkańców[7].
Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Zabytkowy kościół pw. Narodzenia NMP, został wzniesiony w II połowie XIX wieku jako cerkiew prawosławna[8].
Części miejscowości[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0011860 | Nowiny | kolonia |
| 1021607 | Rożyszcza | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstanie wsi jest związane z kolonizacją rusińską na Południowym Podlasiu, która największy rozkwit przeżywała od połowy XV w. przez cały wiek XVI. Do cech szczególnych tego osadnictwa należało niewątpliwie to, iż Wielki Książę Litewski w pierwszej kolejności nadawał ziemię możnowładcom pochodzenia litewskiego lub ruskiego. Ci natomiast zasiedlali swe świeżo pozyskane dobra ruską ludnością chłopską[10].
Głównym powodem ufundowania cerkwi w nowo lokowanej wsi w Szóstce, było zapewnienie obsługi potrzeb religijnych osiedlającej się tam ludności prawosławnej.
W XIV–XVI wieku wieś Szóstka administracyjnie leżała w granicach województwa trockiego, będącego częścią Wielkiego Księstwa Litewskiego[11].
W 1551 roku król Zygmunt August edyktem zniósł ograniczenia ludności prawosławnej w dostępie do urzędów i godności, które zostały ograniczone Unią w Krewie, w 1385 roku[12].
W tym samym roku, w 1551, Stefan Zbaraski (ur. 1518 w Trokach, zm. 1585)[13] ufundował we wsi Szóstka prawosławną cerkiew pw. Narodzenia NMP[14].
Po Unii Lubelskiej w 1569 roku wieś Szóstka wraz z okolicznymi miejscowościami stała się częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów[15].
Następny kościół we wsi Szóstka dla wyznawców greckokatolickich, oraz innych wyznań, wybudowany został w 1758 r. Nie jest znany projekt oraz wykonanie[16].
W XVII wieku wieś była własnością starosty guzowskiego i nowomiejskiego Stanisława Opalińskiego, leżała w województwie podlaskim w 1673 roku[17]. Do 1954 roku istniała gmina Szóstka. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Nie jest znany proces przekształcania parafii prawosławnej w parafię unicką po Unii Brzeskiej w 1596 roku[18]. W pierwszej połowie XIX wieku parafia w Szóstce niewątpliwie była parafią greckokatolicką[19]. W 1875 roku parafia greckokatolicka w Szóstce, została zamieniona na prawosławną[20].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 135873
- ↑ Wieś Szóstka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-03], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-27].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1258 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju) [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Strona gminy, sołectwa [dostęp 2023-11-27]
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ P. Cynalewska-Kuczma: Architektura cerkiewna Królestwa Polskiego narzędziem integracji z Imperium Rosyjskim. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2004, s. 150. ISBN 83-232-1463-8.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ Helena Giebień, Sytuacja społeczno-polityczna na Białorusi w świetle trwających protestów, „Przemiany Ustrojowe”, 2021, DOI: 10.51484/pu.2021/a/2, ISSN 2719-9355 [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Przeczytaj – Zintegrowana Platforma Edukacyjna [online], zpe.gov.pl [dostęp 2022-05-16].
- ↑ Antoni Mironowicz, Kościół Prawosławny w dziejach Rzeczypospolitej, Elpis 1/1, 85-125, s. 91.
- ↑ ZBIGNIEW ANUSIK, Latyfundia książąt Zbaraskich w XVI i XVII wieku, „PRZEGLĄD NAUK HISTORYCZNYCH”, R. VIII, nr 1, 2009 [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Piotr Kiryluk, Cerkiew prawosławna na Podlasiu do końca XVI wieku, „Elpis”, 21, 2019, s. 41–50, DOI: 10.15290/elpis.2019.21.06 [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Rzeczpospolita Obojga Narodów – Poradnia językowa PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2022-05-16].
- ↑ Regionalny Portal Informacyjny PODLASIE24.PL, Święte znaki w parafii Szóstka [online], Regionalny Portal Informacyjny PODLASIE24.PL [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Anna Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny: struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 120.
- ↑ unia brzeska, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-04-04].
- ↑ Zespół – Szukaj w Archiwach [online], www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2022-04-04].
- ↑ Zespół – Szukaj w Archiwach [online], szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2021-06-22].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Szóstka 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 23.
| Wsie | |
|---|---|
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
