Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2017/12

Aktualnie na stronie głównej

Giętkojęzykowe – podrząd lądowych ssaków łożyskowych z rzędu włochaczy i grupy szczerbaków. Obejmuje rodziny mrówkojadowatych iotaz mrówkojadkowatych, licząc w sumie wedle starszych ujęć cztery, wedle nowszych 10 gatunków. Obejmuje zwierzęta żywiące się mrówkami i termitami, które wykształciły do tego liczne przystosowania. Większość żyje na drzewach, prócz naziemnego mrówkojada wielkiego. Zapis kopalny jest ubogi. Żyją w Ameryce od Meksyku do Argentyny. U giętkojęzykowych występuje opóźniona implantacja skutkująca ciążą przedłużoną, wobec czego po pół roku rodzi się pojedyncze młode. Przypomina ono osobnika dorosłego. Matka opiekuje się nim przez następne pół roku, karmiąc go swym mlekiem. Nie pozostawia go jednak w norze, której w przeciwieństwie do pancernikowców giętkojęzykowe nie kopią, tylko w dziupli, bądź pomiędzy gęstymi gałęziami drzew w przypadku gatunków nadrzewnych, bądź też w ogóle nie zostawia potomka bez opieki, nosząc go na swym grzbiecie, jak to czyni mrówkojad wielki. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

---

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

2008: wrzesień • październik • listopad • grudzień
2009: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2010: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2011: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2012: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2013: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2014: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2015: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2016: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2017: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2018: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2019: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2020: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2021: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2022: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2023: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień

---

1 grudnia

Boeing B-17 Flying Fortress – amerykański czterosilnikowy ciężki samolot bombowy dalekiego zasięgu, zaprojektowany i zbudowany w połowie lat 30. XX wieku w amerykańskim koncernie lotniczym Boeing Airplane Company. Od 1936 roku, kiedy zaczęto produkcję serii wstępnej YB-17, do roku 1945, kiedy zakończono produkcję wersji B-17G, wyprodukowano blisko 13 000 egzemplarzy B-17 różnych wersji, z czego w działaniach bojowych utracono około 4750. Wykorzystywano je przede wszystkim do nalotów strategicznych podczas drugiej wojny światowej – na cele na terenie III Rzeszy, na terytoriach jej sojuszników oraz na terytoriach przez nią okupowanych – prowadzonych przez siły United States Army Air Forces stacjonujące w Wielkiej Brytanii, w Afryce oraz we Włoszech. W skład wielu amerykańskich wypraw bombowych wchodziło po kilkaset B-17; maszyny te były najliczniejszymi amerykańskimi samolotami bombowymi podczas wojny w Europie. Łącznie B-17 zrzuciły na cele w Europie ponad 640 tysięcy ton bomb. W latach 1941–1943 Amerykanie w ograniczonym zakresie wykorzystywali B-17 również na Pacyfiku, a pewna liczba bombowców służyła także w brytyjskim RAF-ie.

2 grudnia

Somonino – duża wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Somonino nad Radunią i przy drodze wojewódzkiej nr 224. Miejscowość jest siedzibą gminy Somonino oraz placówką ochotniczej straży pożarnej. Południowo-wschodnim krańcem wsi przebiega turystyczny Szlak Wzgórz Szymbarskich. Przez miejscowość prowadzi trasa magistrali węglowej Maksymilianowo – Kościerzyna – Gdynia i zlokalizowana jest w niej stacja kolejowa Somonino. Przed wstrzymaniem ruchu na linii do Kartuz stacja Somonino miała status stacji węzłowej. Wieś jest położona w pomorskim regionie klimatycznym, który charakteryzuje się dużym wpływem czynników oceanicznych z uwagi na niewielką odległość od Morza Bałtyckiego. Wpływa to zwłaszcza na temperaturę powietrza latem i zimą, a także na okres wegetacyjny. Somonino leży w Kartuskim Obszarze Chronionego Krajobrazu. Ponadto jest położone w otulinie Kaszubskiego Parku Krajobrazowego.

3 grudnia

Kultura mikroorganizmów – rodzaj hodowli komórkowej, polegającej na utrzymywaniu przy życiu i namnażaniu mikroorganizmów. Wzrost mikroorganizmów rozumiany jest jako przyrost biomasy mikroorganizmów jednokomórkowych - jak drożdże, bakterie lub wielokomórkowych - jak strzępki grzybów pleśniowych, w wyniku biosyntezy substancji komórkowych np. białek, węglowodanów, kwasów nukleinowych. Wzrost mikroorganizmów można również rozumieć jako przyrost biomasy związany z rozwojem populacji, tzn. zwiększenie zbioru organizmów danego szczepu w danym środowisku. Kultury mikroorganizmów są szeroko stosowane w biotechnologii, wykorzystuje się je m.in. do pozyskania ich metabolitów pierwotnych i wtórnych, w celu biotransformacji, bioremediacji oraz w biologii molekularnej. Techniki kultury mikroorganizmów pozwalają na wyizolowanie oraz identyfikację mikroorganizmów w celach badawczych i diagnostycznych.

4 grudnia

Alice in Chains – amerykański zespół muzyczny utworzony w 1987 roku z inicjatywy gitarzysty i wokalisty Jerry’ego Cantrella i perkusisty Seana Kinneya. Przez krytyków zaliczany do tzw. Wielkiej Czwórki z Seattle, obok zespołów Nirvana, Pearl Jam oraz Soundgarden. Muzyka stworzona przez Alice in Chains jest mroczna i ciężka, lecz bardzo melodyjna. Odznacza się różnorodnością brzmienia, sprawiającą, że zespół trudno jest przypisać do konkretnego gatunku. Grupa powszechnie identyfikowana jest z nurtem grunge, lecz czerpiąca wpływy z szeroko pojętej muzyki metalowej lat 70., która zawiera w sobie ciężkie riffy inspirowane twórczością Black Sabbath oraz melodyjnego hard rocka budzącego skojarzenia z dokonaniami Led Zeppelin, przeplatanego łagodniejszymi i utrzymanymi w stylistyce muzyki akustycznej kompozycjami. Rozpoznawalną cechą zespołu są rozbudowane aranżacyjnie utwory oraz charakterystyczny styl wokalny, dla którego typowe są zharmonizowane partie wokalne. Łączny nakład sprzedanych albumów wynosi ponad 25 milionów na całym świecie, w tym 14 na terenie Stanów Zjednoczonych. Wydawnictwa Jar of Flies oraz Alice in Chains osiągnęły najwyższą pozycję Billboard 200.

5 grudnia

5S – narzędzie stosowane w lean management (szczupłym zarządzaniu), którego celem jest stworzenie oraz utrzymanie dobrze zorganizowanego i bezpiecznego stanowiska pracy. Nazwa pochodzi od liter „S”, od których rozpoczynają się japońskie słowa opisujące jego pięć elementów. Ze względu na angażowanie wszystkich pracowników, 5S jest zwykle jednym z pierwszych narzędzi szczupłego zarządzania wdrażanych w organizacji. Głównym celem 5S jest podniesienie bezpieczeństwa na stanowiskach pracy w połączeniu ze zwiększeniem produktywności. W literaturze anglojęzycznej 5S jest czasem określane jako utrzymanie porządku, jednak uważa się, że takie podejście jest zbyt wąskie, gdyż nie oddaje potencjału tego narzędzia dla usprawniania działalności organizacji. Zasady 5S nawiązują do filozofii postępowania Japończyków w życiu codziennym. Jako narzędzie 5S zaczęło być wdrażane w japońskich firmach po II wojnie światowej.

6 grudnia

Okręty pancerne typu Drache – typ dwóch fregat pancernych o drewnianym kadłubie, zbudowanych dla Marynarki Wojennej Imperium Austriackiego w latach 60. XIX wieku, pierwsze okręty pancerne Austro-Węgier. Zostały zamówione w odpowiedzi na budowę dwóch włoskich okrętów pancernych w 1860 roku. Stępki pod SMS Drache oraz SMS Salamander zostały położone na początku 1861 roku. Jednostki zostały zwodowane później tego samego roku i ukończone w 1862 roku. Wzięły udział w austriackim zwycięstwie nad Włochami w bitwie pod Lissą, w której Drache zatopił włoski okręt obrony wybrzeża Palestro. Marynarka Wojenna Imperium Austriackiego wycofała obie fregaty ze służby liniowej w 1875 roku. Kadłub Drache był w złym stanie i okręt został rozebrany w latach 1883-1884. Salamander został najpierw przebudowany na okręt obrony portu, a w 1883 roku na hulk i był używany jako nawodny magazyn min morskich. Został rozebrany w latach 1895-1896.

7 grudnia

Emil Rauer – przemysłowiec, twórca i dowódca formacji ochrony kolei, działacz społeczny i niepodległościowy. Kolejno był wspólnikiem w spółkach produkujących ozdoby metalowe, maszyny młynarskie, a ostatecznie zakładów produkujących amunicję dla wojska. Był wieloletnim członkiem władz różnego szczebla w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”. W czasie I wojny światowej współtworzył i pełnił różne wysokie funkcje w Straży Obywatelskiej oraz Straży Narodowej. Brał udział w tworzeniu Straży Kolejowej, a potem dowodził nią po przekształceniu w Wojskową Straż Kolejową; na czele jej formacji walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Był potem także czołowym działaczem organizacji kombatanckich II Rzeczypospolitej. W 1942 roku został aresztowany przez Niemców i był więziony przez około pół roku na Pawiaku. Kilka miesięcy po zwolnieniu zmarł.

8 grudnia

Anna Komnena – autorka Aleksjady, dzieła opisującego panowanie jej ojca, cesarza Bizancjum Aleksego I Komnena. Anna była pierworodną córką cesarza Aleksego I Komnena i Ireny Dukeny. Zaręczona po urodzeniu z Konstantynem Angelosem Dukasem, była zrazu przeznaczona do objęcia władzy po ojcu. Po przyjściu na świat jej brata Jana, zaręczyny zostały zerwane. W wieku trzynastu lat została wydana za wiernego współpracownika cesarza Nicefora Bryenniosa. Po śmierci ojca w 1118 roku, wspólnie z matką, podjęła próbę obalenia rządów brata i wyniesienia na tron swego męża. Po wykryciu spisku została wraz z matką osadzona w klasztorze. W okresie pobytu w klasztorze skupiła wokół siebie grono uczonych i pisarzy. Po śmierci męża w 1137 roku, podjęła się kontynuacji rozpoczętego przezeń dzieła opisu panowania Aleksego I Komnena. Jej praca, której nadała tytuł Aleksjada, należy do wybitnych osiągnięć historiografii bizantyńskiej.

9 grudnia

Żarłacz czarnopłetwy – gatunek dużej drapieżnej ryby chrzęstoszkieletowej z rodziny żarłaczowatych. Występuje w tropikalnych wodach wszystkich oceanów. Najczęściej spotykany w pobliżu mulistych zatok, lagun, raf koralowych, estuariów oraz zalewisk namorzynowych. Zamieszkuje wody o głębokości zwykle nie przekraczającej 30 metrów, wzdłuż górnych krawędzi szelfów kontynentalnych, choć potrafi zejść na większą głębokość. Posiada wrzecionowaty korpus oraz wydłużoną, wąską głowę, o ostro zakończonym pysku ze stosunkowo dużym otworem gębowym. Cechą charakterystyczną tego gatunku są zęby o stosunkowo wąskich trzonach oraz ciemniejsze końcówki płetw. Osiąga maksymalnie 2,6 m przy wadze niemal 123 kg, choć zwykle dorosłe osobniki mierzą około 1,5 m długości. Zwykle nieśmiałe i płochliwe, lecz w obecności pokarmu mogą stać się agresywne, co w połączeniu z ich wielkością oraz szybkością może stanowić realne zagrożenie dla ludzi. Gatunek ten odpowiedzialny jest za kilkadziesiąt ataków na ludzi, w tym jeden śmiertelny.

10 grudnia

Bitwa pod Kuantanem – bitwa powietrzno-morska, pierwsze większe starcie między Japonią a Wielką Brytanią podczas II wojny światowej na Pacyfiku. Doszło do niej 10 grudnia 1941 roku w pobliżu miejscowości Kuantan, w zachodniej części Morza Południowochińskiego. W trakcie bitwy samoloty bombowo-torpedowe lotnictwa marynarki wojennej Imperium Japońskiego zatopiły pancernik HMS Prince of Wales oraz krążownik liniowy HMS Repulse, wraz z 840 marynarzami i w tym dowódcą zespołu admirałem Thomasem Phillipsem. Był to pierwszy w historii wojen morskich przypadek zatopienia przez lotnictwo dużych okrętów wojennych pozostających w ruchu i mających pełną swobodę manewru. Dzięki swemu zwycięstwu Japończycy uzyskali swobodę manewru podczas kampanii na Malajach i mogli, praktycznie nie niepokojeni, operować u wybrzeży półwyspu. Skutkiem bitwy pod Kuantanem był także spadek znaczenia Royal Navy na dalekowschodnim teatrze działań, gdzie pierwszorzędne znaczenie wśród flot alianckich uzyskała i utrzymała już do końca wojny US Navy.

11 grudnia

Alfred Newton – angielski zoolog, profesor zoologii oraz anatomii porównawczej w University of Cambridge, członek Linnean Society, Zoological Society of London oraz Royal Society, który otrzymał w 1900 roku Royal Medal za osiągnięcia w dziedzinie ornitologii i zoogeografii, autor wielu haseł o ptakach, zamieszczonych w Encyklopedia Britannica - zachowanych do dzisiaj z niewielkimi korektami, inicjator prawnej ochrony ptaków i innych gatunków zagrożonych wyginięciem. Za istotne dla ochrony przyrody, prowadzonej obecnie zgodnie z prawem międzynarodowym, uważa się działania Alfreda Newtona, które podejmował starając się zwrócić uwagę na wymieranie gatunków spowodowane działalnością człowieka. Doprowadził do uchwalenia w czerwcu 1869 roku pierwszego aktu prawnego w sprawie ochrony ptaków morskich (Sea Birds Preservation Act), wprowadzającego okres ochronny dla 35 gatunków.

12 grudnia

Gail Kim – kanadyjska wrestlerka i modelka. Karierę zawodniczą rozpoczęła w 2000 roku. Występowała w licznych kanadyjskich i amerykańskich federacjach sceny niezależnej. W latach 2005–2008 i od 2011 roku pracowała w amerykańskiej federacji Impact Wrestling. W latach 2005–2007 pełniła w TNA rolę valet Jeffa Jarretta oraz tag teamu America’s Most Wanted, później zaś zdobyła nowo powstałe TNA Women’s World Championship. Sięgnęła po nie siedmiokrotnie, co czyni ją najbardziej utytułowaną wrestlerką tej federacji. Była również jednokrotną TNA Knockouts Tag Team Championką, posiadając mistrzostwo z Madison Rayne. W 2012 roku Pro Wrestling Illustrated ogłosił Gail Kim najlepszą zawodniczką na świecie. Przez wielu fanów i osób ze środowiska wrestlingu jest uznawana za jedną z najlepszych zapaśniczek w historii wrestlingu. W 2016 roku została włączona, jako pierwsza kobieta, do TNA Hall of Fame.

13 grudnia

Jesień Ludów – publicystyczny termin określający wydarzenia, które rozpoczęły się w 1989 roku w Europie Środkowo-Wschodniej, związane ze zmianą ustroju komunistycznego w krajach tej części świata. Rewolucyjny charakter wydarzeń z 1989 roku nasunął skojarzenie z Wiosną Ludów z 1848 roku. Zmiany polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej były możliwe dzięki rezygnacji ZSRR z doktryny Breżniewa oraz przemian politycznych w tym państwie. Początkiem Jesieni Ludów stały się rozmowy rządu z opozycją w Polsce podczas obrad Okrągłego Stołu, które rozpoczęły się 6 lutego, a zakończyły 5 kwietnia 1989 roku. Uzgodniono wówczas przeprowadzenie częściowo wolnych wyborów 4 czerwca. W ich wyniku urząd premiera objął działacz opozycji Tadeusz Mazowiecki. Jesień Ludów obejmuje sześć państw: Polskę, Węgry, Niemiecką Republikę Demokratyczną, Bułgarię, Czechosłowację oraz Rumunię.

14 grudnia

Lublin Airport – przystanek kolejowy w Świdniku, w powiecie świdnickim, w województwie lubelskim, na terenie portu lotniczego Lublin. Przystanek obsługują pociągi Regio spółki Przewozy Regionalne relacji Lublin – Lublin Airport. Pierwsze pomysły budowy linii kolejowej do portu lotniczego Lublin pojawiły się w 2009 roku. Uroczyste otwarcie zelektryfikowanej linii odbyło się 14 grudnia 2012 roku, a pierwsze pociągi zaczęły kursować trzy dni później, wraz z otwarciem portu lotniczego. Na przystanku znajdują się dwa jednostronne perony o długości 149 m i wysokości 550 mm nad główką szyny. Oba perony obsługują ten sam tor. W 2015 roku zbadano średnie napełnienie pociągów, które wynosiło wówczas kilkanaście osób. W 2016 roku, ze względu na ograniczenie środków finansowych na przewozy kolejowe, a co za tym idzie zmniejszenie przez organizatora przewozów pracy eksploatacyjnej pociągów wojewódzkich, liczbę uruchamianych kursów zmniejszono do 3 w dni robocze oraz 1 w weekendy.

15 grudnia

Klon ostroząbkowy – gatunek rośliny z rodziny mydleńcowatych. Jest to małe drzewo, zwykle zresztą o pokroju krzewiastym, występujące naturalnie w wilgotnych, górskich lasach Japonii - endemit tego kraju. Rośnie też w uprawie w klimacie umiarkowanym półkuli północnej, głównie w kolekcjach. Gatunek został sklasyfikowany w serii Arguta w sekcji Glabra rodzaju klon. Pierwszy opis naukowy wyróżniający ten takson w randze gatunku sporządził Karl Maksimowicz w 1867 roku. W obrębie gatunku nie są wyróżniane taksony wewnątrzgatunkowe. Gatunek zasiedla górskie doliny klimatu umiarkowanego chłodnego. Zazwyczaj występuje na wilgotnych stanowiskach w pobliżu górskich strumieni, rzadziej w miejscach wilgotnych na stokach na wysokości 800-1900 m, najczęściej między rzędnymi 1000 i 1500 m n.p.m. Sok z klonu ostroząbkowego zawiera pewną ilość cukru i może być stosowany w postaci napoju. Zagęszczony sok stosuje się również jako syrop.

16 grudnia

Guz desmoidalny – miejscowo agresywny nowotwór o pośredniej złośliwości zaliczany do nowotworów tkanki włóknistej z fibroblastów i miofibroblastów. Nowotwór nie posiada zdolności do wytworzenia przerzutów odległych, choć wykazuje tendencję do agresywnego naciekania sąsiednich tkanek. Ze względu na lokalizację, przebieg i epidemiologię wyróżnia się postać pozabrzuszną, brzuszną i wewnątrzbrzuszną. Głównym objawem choroby jest pojawienie się wyczuwalnego palpacyjnie guza w tkankach miękkich oraz dolegliwości bólowe. Podejrzenie choroby jest stawiane na podstawie badań obrazowych, jednak do postawienia ostatecznego rozpoznania konieczne jest pobranie materiału tkankowego podczas biopsji guza i ocena histopatologiczna. W leczeniu guza desmoidalnego u części chorych wystarczającym postępowaniem jest czujna obserwacja. U chorych wymagających leczenia stosuje się leczenie operacyjne, radioterapię lub leczenie systemowe obejmujące hormonoterapię, niesteroidowe leki przeciwzapalne albo chemioterapię.

17 grudnia

For the Glory – komputerowa gra strategiczna wyprodukowana przez szwedzkie studio Crystal Empire Games, stanowiąca oficjalną modyfikację gry komputerowej Europa Universalis II. Została wydana w ramach dystrybucji cyfrowej w 2009 roku przez wytwórnię Paradox Interactive. For the Glory jest osadzona w okresie historycznym 1419–1819 i pozwala graczowi na zarządzanie wybranym państwem, rozbudowując je poprzez aktywne działanie w handlu i dyplomacji, prowadzenie wojen i kolonizację odkrytych terenów. Gra jest w dużej mierze oparta na modelu rozgrywki prezentowanym przez Europę Universalis II, wprowadzając do niego nieznaczne poprawki. Interfejs gry został dostosowany do możliwości ówczesnych jej komputerów, jak również usprawniono system powiadomień oraz walki. Dzieło Crystal Empire Games nie wzbudziło entuzjastycznej reakcji krytyków, głównie ze względu na przestarzały interfejs graficzny oraz niestabilne działanie trybu gry wieloosobowej. Część recenzentów doceniła jednak odświeżenie gry z 2001 roku i uczynienie jej przystępniejszą dla użytkownika.

18 grudnia

SMS Salamander – fregata pancerna typu Drache zbudowana dla Marynarki Wojennej Imperium Austriackiego w latach 60. XIX wieku. Położenie stępki pod okręt odbyło się w lutym 1861 roku, wodowanie w sierpniu, a ukończenie w maju 1862 roku. W czasie II wojny o Szlezwik w 1864 roku Salamander pozostał na Adriatyku, podczas gdy pozostałe okręty zostały wysłane na Morze Północne w celu wsparcia Prus. Dwa lata później Prusy i Włochy wspólnie zaatakowały Austrię w czasie wojny prusko-austriackiej. W lipcu Salamander wziął udział w zwycięskiej bitwie pod Lissą, podczas której Austriacy pokonali silniejszą flotę włoską. Natychmiast po wojnie został przezbrojony w silniejsze działa. Później był niewiele używany ze względu na zmniejszenie budżetu na marynarkę wojenną. Jednostka została skreślona z rejestru floty w 1883 roku i posłużyła jako nawodny magazyn min morskich. Został rozebrany w latach 1895-1896.

19 grudnia

Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju – odbył się w dniach 25–28 sierpnia 1948 roku w Auli Politechniki we Wrocławiu; brało w nim udział 400 delegatów z 46 państw. Kongres był propagandową imprezą radzieckich i polskich komunistów, skierowaną przeciw amerykańskiemu imperializmowi. Kongres wpisywał się w cykl działań "ruchu pokoju" Józefa Stalina, mających na celu hamowanie badań jądrowych na Zachodzie, wobec braku własnej broni atomowej. Propagandowym celem Kongresu było przekonanie światowej opinii publicznej, że kraje komunistyczne są zwolennikami pokoju, a Zachód, jego zagrożeniem. Podczas kongresu doszło do otwartego konfliktu między delegacją sowiecką a intelektualistami zachodnimi, z których niektórzy w geście protestu opuścili zgromadzenie. Kongres był częścią innej propagandowej imprezy, Wystawy Ziem Odzyskanych. Ich organizacja we Wrocławiu miała nieoficjalny cel pokazania światu polskości Ziem Odzyskanych.

20 grudnia

Dzierzbowron – średniej wielkości czarno-biały ptak z rodziny ostrolotów, którego rodzimy zasięg obejmuje Australię oraz południową Nową Gwineę. Mimo że dawniej rozdzielany na trzy gatunki, obecnie przez IOC uznawany jest za jeden gatunek z dziewięcioma podgatunkami. Dorosłe dzierzbowrony to dość krzepkie ptaki o długości ciała wahającej się między 37 a 43 cm i charakterystycznym czarno-białym upierzeniu, czerwonych oczach i mocnym, klinowatym, białoniebiesko-czarnym dziobie. Samiec i samica są podobne z wyglądu – można je rozróżnić po znakowaniu na grzbiecie. Ze względu na długie nogi dzierzbowron raczej chodzi zamiast skakać i większość czasu spędza na ziemi. Dzierzbowron ma bogaty zasób skomplikowanych głosów. Jest wszystkożerny, a podstawę jego zróżnicowanej diety stanowią bezkręgowce. Gatunek żeruje i dokarmiany jest w domostwach, jednak na wiosnę niewielki odsetek gniazdujących ptaków staje się agresywny i zdarza się, że po zanurkowaniu z powietrza atakują ludzi.

21 grudnia

1 Pułk Ułanów Krechowieckich – polski pułk kawalerii z okresu międzywojennego, odtworzony w ramach Armii Krajowej oraz jako pułk pancerny w ramach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Swój rodowód wywodzi od 1 Pułku Ułanów utworzonego w ramach Legionu Puławskiego, zaś przydomek krechowieccy od miejscowości Krechowce koło Stanisławowa, gdzie pod dowództwem płk Bolesława Mościckiego stoczył swój pierwszy zwycięski bój. Rozwiązany w maju 1918 roku, został odtworzony na podstawie decyzji Rady Regencyjnej w listopadzie tegoż roku. Brał udział w w wojnie polsko-ukraińskiej, gdzie wsławił się obroną Gródka Jagiellońskiego, czym przyczynił się do powodzenia odsieczy Lwowa. W wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920 prowadził zwycięskie walki w Koziatyniu, z armią konną Budionnego. Został rozformowany wraz z pozostałymi jednostkami 2 Korpusu Polskiego w 1947 roku. Pułk odtworzono również w składzie Armii Krajowej. Walczył w Puszczy Augustowskiej w ramach Akcji Burza.

22 grudnia

Nowa Zelandia na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1976 – pięcioosobowa kadra sportowców reprezentujących Nową Zelandię na igrzyskach w 1976 roku w Innsbrucku. Reprezentacja składała się z dwóch kobiet i trzech mężczyzn, którzy wystąpili w jednej z dziesięciu dyscyplin, które Międzynarodowy Komitet Olimpijski włączył do kalendarza igrzysk. Zawodnicy wystartowali w zawodach narciarstwa alpejskiego i dla każdego z nich był to debiut na igrzyskach olimpijskich. Najmłodszym reprezentantem Nowej Zelandii była osiemnastoletnia Janet Wells, najstarszym zaś mający dwadzieścia dwa lata Robin Armstrong, chorążym reprezentacji był Stuart Blakely. Selekcjonerzy kadry postanowili użyć tych samych kryteriów co przy wyborze zawodników na igrzyska letnie – każdy ze sportowców musiał posiadać umiejętności, by uplasować się w górnej połowie uczestników swojej konkurencji. Po konflikcie z zawodnikami selekcjonerzy ustąpili i do udziału w igrzyskach nominowali pięcioosobową kadrę. Wraz ze sportowcami biorącymi udział w zawodach na igrzyska pojechało sześciu oficjeli oraz jeden dziennikarz radiowy.

23 grudnia

Wielkie kodeksy biblijne – nazwa kodeksów biblijnych napisanych uncjałą, które zawierały całą grecką Biblię - Stary i Nowy Testament. Do naszych czasów zachowały się tylko cztery wielkie kodeksy: Kodeks Synajski, Kodeks Watykański, Kodeks Aleksandryjski oraz Kodeks Efrema, wszystkie pochodzą z wieków IV−V. Tekst ich był wielokrotnie wydawany, zarówno dla całego rękopisu, jak i ich poszczególnych partii. Wszystkie są wysoko cenione przez krytyków tekstu i są wykorzystywane w krytycznych wydaniach zarówno Nowego Testamentu, jak i Septuaginty. Spekuluje się, że powstanie wielkich kodeksów może mieć związek z rozporządzeniem Konstantyna Wielkiego z 332 roku, który polecił Euzebiuszowi szybkie sporządzenie pięćdziesięciu egzemplarzy Biblii. Rękopisy z pełnym tekstem greckiej Biblii były rzadkością zarówno w starożytności, jak i średniowieczu.

24 grudnia

Opowieść wigilijna – świąteczny odcinek specjalny brytyjskiego serialu science-fiction pt. Doktor Who. Premiera odcinka odbyła się w grudniu 2010 roku jednocześnie na kanałach BBC One oraz BBC America. Jest on szóstym odcinkiem świątecznym od przywrócenia serialu na ekrany w 2005 roku oraz pierwszym odcinkiem tego serialu, którego premiera odbyła się jednocześnie w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Scenariusz odcinka został napisany przez Stevena Moffata, a reżyserem był Toby Haynes. Scenariusz Opowieści wigilijnej jest inspirowany opowiadaniem Charlesa Dickensa pod tym samym tytułem. W odcinku wystąpiła brytyjska piosenkarka, Katherine Jenkins, dla której była to pierwsza duża rola telewizyjna. Zdjęcia odbyły się w lipcu i sierpniu 2010 roku. Odcinek ten obejrzało ponad 12 milionów widzów w Wielkiej Brytanii. Odcinek został zasadniczo dobrze przyjęty przez krytyków.

25 grudnia

SMS Salamander – fregata pancerna typu Drache zbudowana dla Marynarki Wojennej Imperium Austriackiego w latach 60. XIX wieku. Położenie stępki pod okręt odbyło się w lutym 1861 roku, wodowanie w sierpniu, a ukończenie w maju 1862 roku. W czasie II wojny o Szlezwik w 1864 roku Salamander pozostał na Adriatyku, podczas gdy pozostałe okręty zostały wysłane na Morze Północne w celu wsparcia Prus. Dwa lata później Prusy i Włochy wspólnie zaatakowały Austrię w czasie wojny prusko-austriackiej. W lipcu Salamander wziął udział w zwycięskiej bitwie pod Lissą, podczas której Austriacy pokonali silniejszą flotę włoską. Natychmiast po wojnie został przezbrojony w silniejsze działa. Później był niewiele używany ze względu na zmniejszenie budżetu na marynarkę wojenną. Jednostka została skreślona z rejestru floty w 1883 roku i posłużyła jako nawodny magazyn min morskich. Został rozebrany w latach 1895-1896.

26 grudnia

Niezróżnicowany mięsak pleomorficzny – nowotwór złośliwy zaliczany do mięsaków tkanek miękkich, skategoryzowany w grupie mięsaków niezróżnicowanych i niesklasyfikowanych. Definiowany jest jako spektrum złośliwych guzów fibroblastycznych o zróżnicowanej komórkowości, zawartości zrębu śluzowatego, stopniu atypii oraz pleomorfizmu z charakterystycznymi krzywolinijnymi naczyniami. Dawniej był to jeden z najczęściej rozpoznawanych mięsaków tkanek miękkich, jednak wraz z postępem technik diagnostycznych w coraz większym odsetku mięsaków o podobnym obrazie mikroskopowym udało się ustalić określoną linię różnicowania, przez co obecnie nowotwór jest znacznie rzadziej rozpoznawany. Podstawową metodą leczenia choroby bez przerzutów jest szeroka resekcja guza w zakresie marginesu zdrowych tkanek. W leczeniu uzupełniającym stosuje się radioterapię. W leczeniu choroby zaawansowanej klinicznie z obecnymi przerzutami wykorzystuje się chemioterapię z użyciem doksorubicyny.

27 grudnia

ORP Mors – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jeden z dziewięciu zbudowanych na radzieckiej licencji trałowców proj. 254M. Okręt został zwodowany 28 lutego 1959 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go 5 lipca tego roku. Załoga okrętu składała się z 80 oficerów, podoficerów i marynarzy. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona znakami burtowymi T-70 i 610, większą część służby spędziła w 12. Dywizjonie Trałowców Bazowych 8. Flotylli Obrony Wybrzeża w Świnoujściu. Podczas długoletniej służby modernizacji poddano wyposażenie radioelektroniczne okrętu. Okręt został skreślony z listy floty po 30-letnim okresie użytkowania w październiku 1989 roku, a następnie – po zdemontowaniu w świnoujskim porcie zdatnego do użytku uzbrojenia i wyposażenia – złomowany.

28 grudnia

Test trójstopniowy – klauzula umieszczana w aktach prawnych z zakresu prawa autorskiego, regulująca tworzenie i interpretację przepisów o wyjątkach i ograniczeniach praw autorskich. Zawarto ją w umowach międzynarodowych, dyrektywach unijnych i ustawach niektórych państw, między innymi w polskiej ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Trzy przesłanki warunkują legalność korzystania z cudzych rozpowszechnionych utworów, do których nie wygasły prawa majątkowe: korzystanie w ramach wyjątkowego przypadku określonego w ustawie, nienaruszanie normalnego korzystania z utworu, nieprzynoszenie nieuzasadnionego uszczerbku interesom uprawnionego. Pierwsza przesłanka stanowi o źródle legalnego korzystania. Przesłanki druga i trzecia to klauzule generalne wyznaczające granice takiego korzystania. Jeżeli którykolwiek wymóg nie jest spełniony, korzystanie jest nielegalne. Co istotne, nie ocenia się pojedynczo każdego indywidualnego przypadku, tylko ogólnie – określony sposób korzystania w typowych warunkach.

29 grudnia

Pawie oczko – gatunek niewielkiej, południowoamerykańskiej ryby z rodziny piękniczkowatych. Jedna z najbardziej popularnych i najbardziej polimorficznych słodkowodnych ryb akwariowych, opisywana w literaturze pod wieloma nazwami synonimicznymi. Introdukowana do walki z larwami komarów w wielu krajach, na wszystkich kontynentach, poza Antarktydą. Charakteryzuje się wyraźnie zaznaczonym dymorfizmem płciowym przejawiającym się głównie w okazałości płetw i różnorodności ubarwienia samców. W hodowlach akwarystycznych wyselekcjonowano wiele standardów hodowlanych. Gupiki zapadają na choroby charakterystyczne dla wszystkich ryb akwariowych, takie jak: pleśniawka, ichtiosporidioza, czy mykobakterioza. Jedną z groźniejszych chorób na jakie zapadają gupiki jest choroba wywoływana przez pasożytniczego pierwotniaka Tetrahymena corlissi.

30 grudnia

Spodziectwo – wada wrodzona polegająca na lokalizacji ujścia cewki moczowej na brzusznej stronie prącia. W szerszym i nowocześniejszym ujęciu definiowane jest jako hipoplazja brzusznej części prącia, w kierunku dalszym od miejsca podziału ciała gąbczastego. W zależności od stopnia ciężkości wady spodziectwo może stanowić niewielki defekt kosmetyczny lub cięższy, utrudniający oddawanie moczu, przyczyniający się do dysfunkcji seksualnej i stanowiący poważny problem psychologiczny. Do najczęstszych wad wrodzonych towarzyszących spodziectwu należą wnętrostwo i przepuklina pachwinowa skośna. Ich częstość jest większa u pacjentów z postacią tylną wady i szacowana jest na 9,3-32%. Często rozpoznaje się również przetrwały uchyłek łagiewki sterczowej określany czasem jako pochwa męska, rzadki u pacjentów z typem przednim wady, spotykany za to w 40% przypadków u pacjentów z mosznowo-kroczową i kroczową postacią wady.

31 grudnia

Bitwa koło Gotlandii – bitwa morska stoczona 2 lipca 1915 roku pomiędzy marynarką niemiecką i rosyjską w trakcie I wojny światowej na Bałtyku u wschodnich wybrzeży Gotlandii. W trakcie ofensywy armii niemieckiej w 1915 roku w kierunku Windawy w Kurlandii flota niemiecka aktywnie wspierała jej działania na lądzie, bombardując pozycje rosyjskie. Rosjanie, aby wpłynąć na niemiecką opinię publiczną i zaprzeczyć twierdzeniom niemieckiej propagandy na temat uzyskania panowania nad Bałtykiem, postanowili przeprowadzić śmiałą operację, która byłaby również demonstracją siły floty rosyjskiej. Zaplanowano zbombardować z morza jeden z portów niemieckich na południowym Bałtyku. Plan rosyjski przewidywał, że zespół ogniowy wyjdzie w morze w nocy z 1 na 2 lipca, aby dotrzeć rankiem 2 lipca do Kłajpedy i ostrzelać bazę. W tym samym czasie Niemcy postanowili postawić w Zatoce Fińskiej w pobliżu Wysp Alandzkich na północny wschód i północny zachód od klifów Bogskär zaporę minową złożoną ze 160 min. Spotkanie obu zespołów zakończyło się utratą przez Niemców krążownika minowego Albatross i uszkodzeniem krążownika pancernego Prinz Adalbert, storpedowanego przez brytyjski okręt podwodny E9.