Szachowe turnieje pretendentów
Turnieje pretendentów FIDE stanowiły trzeci i najwyższy szczebel eliminacji (po turniejach strefowych i międzystrefowych) wyłaniających przeciwnika dla mistrza i mistrzyni świata w szachach. Projekt turniejów pretendentów powstał na Kongresie FIDE w Winterthur w 1946 roku.
Turnieje pretendentów[edytuj | edytuj kod]
W historii FIDE rozegrano siedem turniejów pretendentów (pięć w latach 1950–1962 oraz w latach 1985 i 2013), z których zwycięzca turnieju kwalifikował się bezpośrednio do meczu o mistrzostwo świata. Wyjątkiem był turniej z roku 1985, który jako jedyny stanowił pośrednią eliminację do meczów pretendentów (awansowało wówczas czterech zawodników). W latach 1965–1995 przeciwnika dla mistrza świata wyłaniano drogą meczów, rozgrywanych systemem pucharowym.
Formuła turniejów pretendentów zmieniała się wielokrotnie. Wszystkie turnieje rozegrano systemem kołowym (w formule jedno-, dwu- lub czterokołowej). Udział w turniejach pretendentów przysługiwał zawodnikom pokonanym w meczach o mistrzostwo świata oraz (w zależności od regulaminu danego cyklu) od 6 do 9 najlepszym szachistom z turnieju międzystrefowego. Wyjątkowo w roku 1953 dopuszczono również do startu zawodników, którzy w poprzedniej edycji zajęli w turnieju pretendentów miejsca od 2 do 5. Od 2013 r. uczestników wyłaniano również poprzez inne eliminacje (np. finaliści Pucharu Świata lub cyklu Grand Prix, jak również zawodnicy zakwalifikowani na podstawie list rankingowych).
Obsada turniejów wahała się od 8 do 16 zawodników.
Budapeszt 1950[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 18 rund
Dogrywka o I miejsce: D.Bronstein – I.Bolesławski 7½ – 6½
Miejsce | Zawodnicy | Punkty |
---|---|---|
1 | Izaak Bolesławski | 12 |
2 | Dawid Bronstein | 12 |
3 | Wasilij Smysłow | 10 |
4 | Paul Keres | 9½ |
5 | Miguel Najdorf | 9 |
6 | Aleksandr Kotow | 8½ |
7 | Gideon Ståhlberg | 8 |
8 | Salomon Flohr | 7 |
9 | Andor Lilienthal | 7 |
10 | László Szabó | 7 |
Zurych 1953[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 28 rund
Miejsce | Zawodnicy | Punkty |
---|---|---|
1 | Wasilij Smysłow | 18 |
2 | Dawid Bronstein | 16 |
3 | Paul Keres | 16 |
4 | Samuel Reshevsky | 16 |
5 | Tigran Petrosjan | 15 |
6 | Jefim Geller | 14½ |
7 | Miguel Najdorf | 14½ |
8 | Aleksandr Kotow | 14 |
9 | Mark Tajmanow | 14 |
10 | Jurij Awerbach | 13½ |
11 | Izaak Bolesławski | 13½ |
12 | László Szabó | 13 |
13 | Svetozar Gligorić | 12½ |
14 | Max Euwe | 11½ |
15 | Gideon Ståhlberg | 8 |
Amsterdam 1956[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 18 rund
Miejsce | Zawodnicy | Punkty |
---|---|---|
1 | Wasilij Smysłow | 11½ |
2 | Paul Keres | 10 |
3 | Dawid Bronstein | 9½ |
4 | Jefim Geller | 9½ |
5 | Tigran Petrosjan | 9½ |
6 | Boris Spasski | 9½ |
7 | László Szabó | 9½ |
8 | Miroslav Filip | 8 |
9 | Óscar Panno | 8 |
10 | Herman Pilnik | 5 |
Jugosławia 1959[edytuj | edytuj kod]
Rozegrany w trzech miastach: Bled, Zagrzeb i Belgrad
Turniej czterokołowy, 28 rund
Miejsce | Zawodnicy | Punkty |
---|---|---|
1 | Michaił Tal | 20 |
2 | Paul Keres | 18½ |
3 | Tigran Petrosjan | 15½ |
4 | Wasilij Smysłow | 15 |
5 | Bobby Fischer | 12½ |
6 | Svetozar Gligorić | 12½ |
7 | Friðrik Ólafsson | 10 |
8 | Pál Benkő | 8 |
Curaçao 1962[edytuj | edytuj kod]
Turniej czterokołowy, 28 rund
M.Tal wycofał się po 21 rundach
Miejsce | Zawodnicy | Punkty |
---|---|---|
1 | Tigran Petrosjan | 17½ |
2 | Jefim Geller | 17 |
3 | Paul Keres | 17 |
4 | Bobby Fischer | 14 |
5 | Wiktor Korcznoj | 13½ |
6 | Pál Benkő | 12 |
7 | Miroslav Filip | 7 |
8 | Michaił Tal | 7 |
Montpellier 1985[edytuj | edytuj kod]
Turniej kołowy, 15 rund
W meczu dodatkowym pomiędzy J.Timmanem a M.Talem padł remis 3 – 3, dający awans Timmanowi lepszą punktacją dodatkową.
Miejsce | Zawodnicy | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Artur Jusupow | 2600 | 9 |
2 | Rafael Waganian | 2625 | 9 |
3 | Andriej Sokołow | 2555 | 9 |
4 | Jan Timman | 2640 | 8½ |
5 | Michaił Tal | 2565 | 8½ |
6 | Boris Spasski | 2590 | 8 |
7 | Ołeksandr Bielawski | 2640 | 8 |
8 | Wasilij Smysłow | 2595 | 7½ |
9 | Aleksander Czernin | 2560 | 7½ |
10 | Yasser Seirawan | 2570 | 7 |
11 | Nigel Short | 2575 | 7 |
12 | Lajos Portisch | 2625 | 7 |
13 | Wiktor Korcznoj | 2630 | 6½ |
14 | Zoltán Ribli | 2605 | 6½ |
15 | Jesus Nogueiras | 2545 | 6 |
16 | Kevin Spraggett | 2550 | 5 |
Londyn 2013[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 14 rund
W turnieju zwyciężyli Magnus Carlsen i Władimir Kramnik, jednak prawo do gry z mistrzem świata Viswanathanem Anandem zdobył Carlsen, który miał lepszą punktacją dodatkową (odniósł więcej zwycięstw – 5 [Kramnik – 4])[1].
Miejsce | Zawodnicy | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Magnus Carlsen | 2872 | 8½ |
2 | Władimir Kramnik | 2810 | 8½ |
3 | Piotr Swidler | 2747 | 8 |
4 | Lewon Aronian | 2809 | 8 |
5 | Aleksander Griszczuk | 2764 | 6½ |
6 | Boris Gelfand | 2740 | 6½ |
7 | Wasyl Iwanczuk | 2757 | 6 |
8 | Tejmur Radżabow | 2793 | 4 |
Chanty-Mansyjsk 2014[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 14 rund
Miejsce | Zawodnicy | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Viswanathan Anand | 2770 | 8½ |
2 | Siergiej Kariakin | 2766 | 7½ |
3 | Władimir Kramnik | 2787 | 7 |
4 | Szachrijar Mammedjarow | 2757 | 7 |
5 | Dmitrij Andriejkin | 2709 | 7 |
6 | Lewon Aronian | 2830 | 6½ |
7 | Piotr Swidler | 2758 | 6½ |
8 | Weselin Topałow | 2785 | 6 |
Moskwa 2016[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 14 rund
Miejsce | Zawodnicy | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Siergiej Kariakin | 2760 | 8½ |
2 | Fabiano Caruana | 2794 | 7½ |
3 | Viswanathan Anand | 2762 | 7½ |
4 | Piotr Swidler | 2757 | 7 |
5 | Lewon Aronian | 2786 | 7 |
6 | Anisz Giri | 2793 | 7 |
7 | Hikaru Nakamura | 2790 | 7 |
8 | Weselin Topałow | 2780 | 4½ |
Berlin 2018[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 14 rund
Miejsce | Zawodnicy | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Fabiano Caruana | 2784 | 9 |
2 | Szachrijar Mammedjarow | 2809 | 8 |
3 | Siergiej Kariakin | 2763 | 8 |
4 | Ding Liren | 2769 | 7½ |
5 | Władimir Kramnik | 2800 | 6½ |
6 | Aleksandr Griszczuk | 2767 | 6½ |
7 | Wesley So | 2799 | 6 |
8 | Lewon Aronian | 2794 | 4½ |
Jekaterynburg 2020/2021[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 14 rund
Miejsce | Zawodnicy | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Jan Niepomniaszczij | 2774 | 8½ |
2 | Maxime Vachier-Lagrave | 2767 | 8 |
3 | Anisz Giri | 2763 | 7½ |
4 | Fabiano Caruana | 2842 | 7½ |
5 | Ding Liren | 2805 | 7 |
6 | Aleksandr Griszczuk | 2777 | 7 |
7 | Kirill Alekseenko | 2698 | 5½ |
8 | Wang Hao | 2762 | 5 |
Turnieje pretendentek[edytuj | edytuj kod]
Moskwa 1952[edytuj | edytuj kod]
Turniej kołowy, 16 uczestniczek
Miejsce | Zawodniczki | Punkty |
---|---|---|
1 | Jelizawieta Bykowa | 11½ |
2 | Fenny Heemskerk | 10½ |
3 | Olga Ignatiewa | 10½ |
4 | Walentina Borisienko | 10 |
5 | Kira Zworykina | 10 |
6 | Edith Keller-Herrmann | 10 |
7 | Eileen Tranmer | 9 |
8 | Olga Rubcowa | 8 |
Moskwa 1955[edytuj | edytuj kod]
Turniej kołowy, 20 uczestniczek
Miejsce | Zawodniczki | Punkty |
---|---|---|
1 | Olga Rubcowa | 15 |
2 | Łarisa Wolpert | 14½ |
3 | Edith Keller-Herrmann | 14 |
4 | Kira Zworykina | 13½ |
5 | Walentina Borisienko | 13 |
6 | Verica Nedeljković | 12½ |
7 | Milunka Lazarević | 12 |
8 | Antonia Iwanowa | 11½ |
9 | Fenny Heemskerk | 10 |
10 | Olga Ignatiewa | 9½ |
Płowdiw 1959[edytuj | edytuj kod]
Turniej kołowy, 15 uczestniczek
Miejsce | Zawodniczki | Punkty |
---|---|---|
1 | Kira Zworykina | 11½ |
2 | Verica Nedeljković | 10½ |
3 | Łarisa Wolpert | 9½ |
4 | Salme Rootare | 9 |
5 | Edith Keller-Herrmann | 9 |
6 | Milunka Lazarević | 8 |
7 | Éva Karakas | 7½ |
8 | Walentina Borisienko | 7 |
9 | Olga Rubcowa | 6½ |
10 | Květa Eretová | 6 |
Vrnjačka Banja 1961[edytuj | edytuj kod]
Turniej kołowy, 17 uczestniczek
Miejsce | Zawodniczki | Punkty |
---|---|---|
1 | Nona Gaprindaszwili | 13 |
2 | Walentina Borisienko | 11 |
3 | Kira Zworykina | 10 |
4 | Verica Nedeljković | 9½ |
5 | Milunka Lazarević | 9½ |
6 | Tatiana Zatułowska | 9½ |
7 | Alexandra Nicolau | 9 |
8 | Łarisa Wolpert | 9 |
9 | Éva Karakas | 9 |
10 | Elisabeta Polihroniade | 8 |
11 | Henryka Konarkowska | 7 |
Suchumi 1964[edytuj | edytuj kod]
Turniej kołowy, 18 uczestniczek
Dogrywka o I miejsce: 1. A.Kusznir, 2. M.Lazarević, 3. T.Zatułowska
Miejsce | Zawodniczki | Punkty |
---|---|---|
1 | Milunka Lazarević | 12½ |
2 | Ałła Kusznir | 12½ |
3 | Tatiana Zatułowska | 12½ |
4 | Kira Zworykina | 11 |
5 | Katarina Jovanović | 11 |
6 | Maaja Ranniku | 10½ |
7 | Walentina Borisienko | 10 |
8 | Henryka Konarkowska | 10 |
9 | Verica Nedeljković | 9 |
10 | Květa Eretová | 8½ |
Subotica 1967[edytuj | edytuj kod]
Turniej kołowy, 18 uczestniczek
Miejsce | Zawodniczki | Punkty |
---|---|---|
1 | Ałła Kusznir | 13½ |
2 | Walentina Kozłowska | 12½ |
3 | Tatiana Zatułowska | 12½ |
4 | Tereza Štadler | 12 |
5 | Aleksandra Kisłowa | 11 |
6 | Verica Nedeljković | 10½ |
7 | Nana Aleksandria | 10 |
8 | Milunka Lazarević | 10 |
9 | Alexandra Nicolau | 10 |
10 | Waltraud Nowarra | 8 |
Malmö 1986[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 14 rund
Miejsce | Zawodniczki | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Jelena Achmyłowska | 2305 | 9½ |
2 | Nana Aleksandria | 2310 | 9 |
3 | Marta Lityńska | 2275 | 8 |
4 | Pia Cramling | 2400 | 7 |
5 | Lidia Siemionowa | 2260 | 7 |
6 | Agnieszka Brustman | 2220 | 6½ |
7 | Irina Lewitina | 2340 | 6 |
8 | Wu Mingqian | 2145 | 3 |
Ckaltubo 1988[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 14 rund
Dogrywka o I miejsce: N.Ioseliani – J.Achmyłowska 3 – 2
Miejsce | Zawodniczki | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Nana Ioseliani | 2455 | 10 |
2 | Jelena Achmyłowska | 2400 | 10 |
3 | Irina Lewitina | 2355 | 8 |
4 | Marta Lityńska | 2415 | 8 |
5 | Nana Aleksandria | 2415 | 6½ |
6 | Agnieszka Brustman | 2395 | 5½ |
7 | Nona Gaprindaszwili | 2485 | 4½ |
8 | Ketevan Arachamia | 2420 | 3½ |
Bordżomi 1990[edytuj | edytuj kod]
Turniej kołowy
Dogrywka o I miejsce: Xie Jun – A.Marić 4½ – 2½
Miejsce | Zawodniczki | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Xie Jun | 2360 | 4½ |
2 | Alisa Marić | 2305 | 4½ |
3 | Alisa Gallamowa | 2370 | 4 |
4 | Nana Ioseliani | 2480 | 4 |
5 | Nona Gaprindaszwili | 2435 | 3½ |
6 | Jelena Donaldson | 2430 | 3 |
7 | Ketino Kachiani | 2330 | 2½ |
8 | Eliska Klimova | 2340 | 2 |
Szanghaj 1992[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 16 rund
Finałowy mecz kandydatek: N.Ioseliani – Z.Polgar 6 – 6, Ioseliani awansowała w wyniku losowania.
Miejsce | Zawodniczki | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Zsuzsa Polgár | 2540 | 12½ |
2 | Nana Ioseliani | 2445 | 9½ |
3 | Maja Cziburdanidze | 2505 | 9½ |
4 | Alisa Marić | 2390 | 8 |
5 | Qin Kanying | 2315 | 8 |
6 | Irina Lewitina | 2415 | 6½ |
7 | Peng Zhaoqin | 2370 | 6 |
8 | Nona Gaprindaszwili | 2435 | 6 |
9 | Wang Pin | 2370 | 6 |
Tilburg 1994[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 16 rund
Dogrywka o I miejsce: Z.Polgar – M.Cziburdanidze 5½ – 1½
Miejsce | Zawodniczki | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Zsuzsa Polgár | 2550 | 10½ |
2 | Maja Cziburdanidze | 2520 | 10½ |
3 | Pia Cramling | 2525 | 8½ |
4 | Alisa Gallamowa | 2475 | 8 |
5 | Alisa Marić | 2400 | 8 |
6 | Peng Zhaoqin | 2370 | 7½ |
7 | Nana Ioseliani | 2435 | 7 |
8 | Cristina-Adela Foişor | 2405 | 7 |
9 | Ketevan Arachamia | 2450 | 5 |
Groningen 1997[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 18 rund
Ketino Kachiani wycofała się po 10 rundach
Miejsce | Zawodniczki | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Alisa Gallamowa | 2445 | 13½ |
2 | Xie Jun | 2495 | 12½ |
3 | Nana Ioseliani | 2520 | 11 |
4 | Maja Cziburdanidze | 2525 | 11 |
5 | Peng Zhaoqin | 2400 | 9 |
6 | Alisa Marić | 2460 | 9 |
7 | Ketevan Arachamia | 2430 | 9 |
8 | Pia Cramling | 2520 | 8½ |
9 | Nino Gurieli | 2370 | 5 |
10 | Ketino Kachiani | 2415 | 1½ |
Kazań 2019[edytuj | edytuj kod]
Turniej dwukołowy, 14 rund
Miejsce | Zawodniczki | Ranking | Punkty |
---|---|---|---|
1 | Aleksandra Goriaczkina | 2522 | 9½ |
2 | Anna Muzyczuk | 2539 | 8 |
3 | Tan Zhongyi | 2513 | 7 |
4 | Kateryna Łahno | 2554 | 7 |
5 | Marija Muzyczuk | 2563 | 6½ |
6 | Nana Dzagnidze | 2510 | 6½ |
7 | Aleksandra Kostieniuk | 2546 | 6 |
8 | Walentina Gunina | 2506 | 5½ |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- W.Litmanowicz, J.Giżycki, Szachy od A do Z, Warszawa 1987, str. 956-977
- The World Chess Championship
- The World Chess Championship for Women