Szachowe turnieje pretendentów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Turnieje pretendentów FIDE stanowiły trzeci i najwyższy szczebel eliminacji (po turniejach strefowych i międzystrefowych) wyłaniających przeciwnika dla mistrza i mistrzyni świata w szachach. Projekt turniejów pretendentów powstał na Kongresie FIDE w Winterthur w 1946 roku.

Turnieje pretendentów[edytuj | edytuj kod]

W historii FIDE rozegrano siedem turniejów pretendentów (pięć w latach 1950–1962 oraz w latach 1985 i 2013), z których zwycięzca turnieju kwalifikował się bezpośrednio do meczu o mistrzostwo świata. Wyjątkiem był turniej z roku 1985, który jako jedyny stanowił pośrednią eliminację do meczów pretendentów (awansowało wówczas czterech zawodników). W latach 1965–1995 przeciwnika dla mistrza świata wyłaniano drogą meczów, rozgrywanych systemem pucharowym.

Formuła turniejów pretendentów zmieniała się wielokrotnie. Wszystkie turnieje rozegrano systemem kołowym (w formule jedno-, dwu- lub czterokołowej). Udział w turniejach pretendentów przysługiwał zawodnikom pokonanym w meczach o mistrzostwo świata oraz (w zależności od regulaminu danego cyklu) od 6 do 9 najlepszym szachistom z turnieju międzystrefowego. Wyjątkowo w roku 1953 dopuszczono również do startu zawodników, którzy w poprzedniej edycji zajęli w turnieju pretendentów miejsca od 2 do 5. Od 2013 r. uczestników wyłaniano również poprzez inne eliminacje (np. finaliści Pucharu Świata lub cyklu Grand Prix, jak również zawodnicy zakwalifikowani na podstawie list rankingowych).

Obsada turniejów wahała się od 8 do 16 zawodników.

Budapeszt 1950[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 18 rund
Dogrywka o I miejsce: D.Bronstein – I.Bolesławski 7½ – 6½

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Izaak Bolesławski 12
2 Dawid Bronstein 12
3 Wasilij Smysłow 10
4 Paul Keres
5 Argentyna Miguel Najdorf 9
6 Aleksandr Kotow
7 Szwecja Gideon Ståhlberg 8
8 Salomon Flohr 7
9 Węgry Andor Lilienthal 7
10 Węgry László Szabó 7

Zurych 1953[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 28 rund

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Wasilij Smysłow 18
2 Dawid Bronstein 16
3 Paul Keres 16
4 Stany Zjednoczone Samuel Reshevsky 16
5 Tigran Petrosjan 15
6 Jefim Geller 14½
7 Argentyna Miguel Najdorf 14½
8 Aleksandr Kotow 14
9 Mark Tajmanow 14
10 Jurij Awerbach 13½
11 Izaak Bolesławski 13½
12 Węgry László Szabó 13
13 Svetozar Gligorić 12½
14 Holandia Max Euwe 11½
15 Szwecja Gideon Ståhlberg 8

Amsterdam 1956[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 18 rund

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Wasilij Smysłow 11½
2 Paul Keres 10
3 Dawid Bronstein
4 Jefim Geller
5 Tigran Petrosjan
6 Boris Spasski
7 Węgry László Szabó
8 Czechosłowacja Miroslav Filip 8
9 Argentyna Óscar Panno 8
10 Argentyna Herman Pilnik 5

Jugosławia 1959[edytuj | edytuj kod]

Rozegrany w trzech miastach: Bled, Zagrzeb i Belgrad
Turniej czterokołowy, 28 rund

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Michaił Tal 20
2 Paul Keres 18½
3 Tigran Petrosjan 15½
4 Wasilij Smysłow 15
5 Stany Zjednoczone Bobby Fischer 12½
6 Svetozar Gligorić 12½
7 Islandia Friðrik Ólafsson 10
8 Stany Zjednoczone Pál Benkő 8

Curaçao 1962[edytuj | edytuj kod]

Turniej czterokołowy, 28 rund
M.Tal wycofał się po 21 rundach

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Tigran Petrosjan 17½
2 Jefim Geller 17
3 Paul Keres 17
4 Stany Zjednoczone Bobby Fischer 14
5 Wiktor Korcznoj 13½
6 Stany Zjednoczone Pál Benkő 12
7 Czechosłowacja Miroslav Filip 7
8 Michaił Tal 7

Montpellier 1985[edytuj | edytuj kod]

Turniej kołowy, 15 rund
W meczu dodatkowym pomiędzy J.Timmanem a M.Talem padł remis 3 – 3, dający awans Timmanowi lepszą punktacją dodatkową.

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Artur Jusupow 2600 9
2 Rafael Waganian 2625 9
3 Andriej Sokołow 2555 9
4 Holandia Jan Timman 2640
5 Michaił Tal 2565
6 Boris Spasski 2590 8
7 Ołeksandr Bielawski 2640 8
8 Wasilij Smysłow 2595
9 Aleksander Czernin 2560
10 Stany Zjednoczone Yasser Seirawan 2570 7
11 Anglia Nigel Short 2575 7
12 Węgry Lajos Portisch 2625 7
13 Szwajcaria Wiktor Korcznoj 2630
14 Węgry Zoltán Ribli 2605
15 Kuba Jesus Nogueiras 2545 6
16 Kanada Kevin Spraggett 2550 5

Londyn 2013[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 14 rund
W turnieju zwyciężyli Magnus Carlsen i Władimir Kramnik, jednak prawo do gry z mistrzem świata Viswanathanem Anandem zdobył Carlsen, który miał lepszą punktacją dodatkową (odniósł więcej zwycięstw – 5 [Kramnik – 4])[1].

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Norwegia Magnus Carlsen 2872
2 Rosja Władimir Kramnik 2810
3 Rosja Piotr Swidler 2747 8
4 Armenia Lewon Aronian 2809 8
5 Rosja Aleksander Griszczuk 2764
6 Izrael Boris Gelfand 2740
7 Ukraina Wasyl Iwanczuk 2757 6
8 Azerbejdżan Tejmur Radżabow 2793 4

Chanty-Mansyjsk 2014[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Indie Viswanathan Anand 2770
2 Rosja Siergiej Kariakin 2766
3 Rosja Władimir Kramnik 2787 7
4 Azerbejdżan Szachrijar Mammedjarow 2757 7
5 Rosja Dmitrij Andriejkin 2709 7
6 Armenia Lewon Aronian 2830
7 Rosja Piotr Swidler 2758
8 Bułgaria Weselin Topałow 2785 6

Moskwa 2016[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Rosja Siergiej Kariakin 2760
2 Stany Zjednoczone Fabiano Caruana 2794
3 Indie Viswanathan Anand 2762
4 Rosja Piotr Swidler 2757 7
5 Armenia Lewon Aronian 2786 7
6 Holandia Anisz Giri 2793 7
7 Stany Zjednoczone Hikaru Nakamura 2790 7
8 Bułgaria Weselin Topałow 2780

Berlin 2018[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Stany Zjednoczone Fabiano Caruana 2784 9
2 Azerbejdżan Szachrijar Mammedjarow 2809 8
3 Rosja Siergiej Kariakin 2763 8
4 Ding Liren 2769
5 Rosja Władimir Kramnik 2800
6 Rosja Aleksandr Griszczuk 2767
7 Stany Zjednoczone Wesley So 2799 6
8 Armenia Lewon Aronian 2794

Jekaterynburg 2020/2021[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Rosja Jan Niepomniaszczij 2774
2 Francja Maxime Vachier-Lagrave 2767 8
3 Holandia Anisz Giri 2763
4 Stany Zjednoczone Fabiano Caruana 2842
5 Ding Liren 2805 7
6 Rosja Aleksandr Griszczuk 2777 7
7 Rosja Kirill Alekseenko 2698
8 Wang Hao 2762 5

Turnieje pretendentek[edytuj | edytuj kod]

Moskwa 1952[edytuj | edytuj kod]

Turniej kołowy, 16 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Jelizawieta Bykowa 11½
2 Holandia Fenny Heemskerk 10½
3 Olga Ignatiewa 10½
4 Walentina Borisienko 10
5 Kira Zworykina 10
6 Edith Keller-Herrmann 10
7 Anglia Eileen Tranmer 9
8 Olga Rubcowa 8

Moskwa 1955[edytuj | edytuj kod]

Turniej kołowy, 20 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Olga Rubcowa 15
2 Łarisa Wolpert 14½
3 Edith Keller-Herrmann 14
4 Kira Zworykina 13½
5 Walentina Borisienko 13
6 Verica Nedeljković 12½
7 Milunka Lazarević 12
8 Bułgaria Antonia Iwanowa 11½
9 Holandia Fenny Heemskerk 10
10 Olga Ignatiewa

Płowdiw 1959[edytuj | edytuj kod]

Turniej kołowy, 15 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Kira Zworykina 11½
2 Verica Nedeljković 10½
3 Łarisa Wolpert
4 Salme Rootare 9
5 Edith Keller-Herrmann 9
6 Milunka Lazarević 8
7 Węgry Éva Karakas
8 Walentina Borisienko 7
9 Olga Rubcowa
10 Czechosłowacja Květa Eretová 6

Vrnjačka Banja 1961[edytuj | edytuj kod]

Turniej kołowy, 17 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Nona Gaprindaszwili 13
2 Walentina Borisienko 11
3 Kira Zworykina 10
4 Verica Nedeljković
5 Milunka Lazarević
6 Tatiana Zatułowska
7 Rumunia Alexandra Nicolau 9
8 Łarisa Wolpert 9
9 Węgry Éva Karakas 9
10 Rumunia Elisabeta Polihroniade 8
11 Polska Henryka Konarkowska 7

Suchumi 1964[edytuj | edytuj kod]

Turniej kołowy, 18 uczestniczek
Dogrywka o I miejsce: 1. A.Kusznir, 2. M.Lazarević, 3. T.Zatułowska

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Milunka Lazarević 12½
2 Ałła Kusznir 12½
3 Tatiana Zatułowska 12½
4 Kira Zworykina 11
5 Katarina Jovanović 11
6 Maaja Ranniku 10½
7 Walentina Borisienko 10
8 Polska Henryka Konarkowska 10
9 Verica Nedeljković 9
10 Czechosłowacja Květa Eretová

Subotica 1967[edytuj | edytuj kod]

Turniej kołowy, 18 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Ałła Kusznir 13½
2 Walentina Kozłowska 12½
3 Tatiana Zatułowska 12½
4 Tereza Štadler 12
5 Aleksandra Kisłowa 11
6 Verica Nedeljković 10½
7 Nana Aleksandria 10
8 Milunka Lazarević 10
9 Rumunia Alexandra Nicolau 10
10 Waltraud Nowarra 8

Malmö 1986[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Jelena Achmyłowska 2305
2 Nana Aleksandria 2310 9
3 Marta Lityńska 2275 8
4 Szwecja Pia Cramling 2400 7
5 Lidia Siemionowa 2260 7
6 Polska Agnieszka Brustman 2220
7 Irina Lewitina 2340 6
8 Wu Mingqian 2145 3

Ckaltubo 1988[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 14 rund
Dogrywka o I miejsce: N.Ioseliani – J.Achmyłowska 3 – 2

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Nana Ioseliani 2455 10
2 Jelena Achmyłowska 2400 10
3 Irina Lewitina 2355 8
4 Marta Lityńska 2415 8
5 Nana Aleksandria 2415
6 Polska Agnieszka Brustman 2395
7 Nona Gaprindaszwili 2485
8 Ketevan Arachamia 2420

Bordżomi 1990[edytuj | edytuj kod]

Turniej kołowy
Dogrywka o I miejsce: Xie Jun – A.Marić 4½ – 2½

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Xie Jun 2360
2 Alisa Marić 2305
3 Alisa Gallamowa 2370 4
4 Nana Ioseliani 2480 4
5 Nona Gaprindaszwili 2435
6 Stany Zjednoczone Jelena Donaldson 2430 3
7 Ketino Kachiani 2330
8 Czechosłowacja Eliska Klimova 2340 2

Szanghaj 1992[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 16 rund
Finałowy mecz kandydatek: N.Ioseliani – Z.Polgar 6 – 6, Ioseliani awansowała w wyniku losowania.

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Węgry Zsuzsa Polgár 2540 12½
2 Gruzja Nana Ioseliani 2445
3 Gruzja Maja Cziburdanidze 2505
4 Alisa Marić 2390 8
5 Qin Kanying 2315 8
6 Stany Zjednoczone Irina Lewitina 2415
7 Peng Zhaoqin 2370 6
8 Gruzja Nona Gaprindaszwili 2435 6
9 Wang Pin 2370 6

Tilburg 1994[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 16 rund
Dogrywka o I miejsce: Z.Polgar – M.Cziburdanidze 5½ – 1½

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Węgry Zsuzsa Polgár 2550 10½
2 Gruzja Maja Cziburdanidze 2520 10½
3 Szwecja Pia Cramling 2525
4 Rosja Alisa Gallamowa 2475 8
5 Alisa Marić 2400 8
6 Peng Zhaoqin 2370
7 Gruzja Nana Ioseliani 2435 7
8 Rumunia Cristina-Adela Foişor 2405 7
9 Gruzja Ketevan Arachamia 2450 5

Groningen 1997[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 18 rund
Ketino Kachiani wycofała się po 10 rundach

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Rosja Alisa Gallamowa 2445 13½
2 Xie Jun 2495 12½
3 Gruzja Nana Ioseliani 2520 11
4 Gruzja Maja Cziburdanidze 2525 11
5 Holandia Peng Zhaoqin 2400 9
6 Alisa Marić 2460 9
7 Gruzja Ketevan Arachamia 2430 9
8 Szwecja Pia Cramling 2520
9 Gruzja Nino Gurieli 2370 5
10 Gruzja Ketino Kachiani 2415

Kazań 2019[edytuj | edytuj kod]

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Rosja Aleksandra Goriaczkina 2522
2 Ukraina Anna Muzyczuk 2539 8
3 Tan Zhongyi 2513 7
4 Rosja Kateryna Łahno 2554 7
5 Ukraina Marija Muzyczuk 2563
6 Gruzja Nana Dzagnidze 2510
7 Rosja Aleksandra Kostieniuk 2546 6
8 Rosja Walentina Gunina 2506

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]