Szaciły (wieś w powiecie białostockim)
wieś | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) | |
Strefa numeracyjna |
85 |
Kod pocztowy |
16-002[4] |
Tablice rejestracyjne |
BIA |
SIMC |
0027370[5] |
Położenie na mapie gminy Dobrzyniewo Duże | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego | |
Położenie na mapie powiatu białostockiego | |
53°14′59″N 23°01′55″E/53,249722 23,031944[1] |
Szaciły – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Dobrzyniewo Duże[5][6].
Szaciły powstały w 1562 roku w wyniku pomiary włócznej prowadzonej za panowania Zygmunta Augusta. Pomiara włóczna zmierzała do uporządkowania dóbr królewskich w Wielkim Księstwie Litewskim, którego częścią do zawarcia Unii Lubelskiej było również Podlasie. Jedną ze wsi, którą poddano pomiarze była Kulikówka – wieś włościańska nad rzeką Kulikówka, w której pomiędzy gruntami chłopskimi otrzymał również bojar litewski Bohdan Szaciło[7]. Dzięki pomiarze włócznej wyznaczono Szacile odrębny obszar o wielkości 10 włók (ok. 200 hektarów), który dał początek wsi Szaciły (nazywanej w tym okresie także Kulikówką Szlachecką).
Aleksander Jabłonowski tak pisał o Szaciłach: „Między włókami poddanych tego sioła (Kulikówki) ziemianin powiatu bielskiego Szaciło za otrzymaniem przywileju Jkrm-ci dzierżył włók 10, któremu ziemianinowi z rozkazania królewskiego, dlatego aby między poddanymi królewskimi gruntów swych nie miał, dano osobny obrub przy temże siole. Tylko że obrub ten obejmował włók 12, odcięto mu 2 włóki. Co więcej - postanowiono za dobrowolnem postanowieniem samego Szaciła, iż poddanym królewskim wszelki krzywdy i dolegliwości przed starostą knyszyńskim usprawiedliwiać się będzie powinien, a jemu także z poddanymi Jkrm-ci sprawiedliwość ma być czyniona”[8].
Nazwa Szaciły jest jedną z miejscowości, które otrzymały swe nazwy od imion lub nazwisk pierwszych osadników (zwykle pochodzenia bojarskiego) np. Waśki, Moniuszki, Zalesie-Czokołdy, Jaworówka, Leńce[9].
Szaciły przez cały okres Rzeczypospolitej Obojga Narodów były wsią szlachecką należącą do rodu Szaciłów (Kulikowskich) herbu Drogomir i ich potomków[10][11], z których część mieszka tam również współcześnie. Była przy tym największą i najlepiej rozwiniętą wsią szlachecką w parafii Dobrzyniewo. Księga grodzka brańska zawiera zapis, że w roku 1640 w Kulikówce (Szaciłach) było 15 chłopów poddanych, że Andrzej syn Piotra i Jakub syn Bartłomieja wpłacili ze swymi cześnikami 15 złotych polskich podczas gdy wtedy wpłacono z Jaworówki 14, a z Leńc tylko 11 złotych polskich. W następnym roku w tej księdze wymienia się łączną wpłatę z Szacił na 22 złotych polskich, z Jaworówki - 21, a z Leńc tylko 19 złotych polskich[12].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa białostockiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy w Kozińcach.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 134210
- ↑ Wieś Szaciły w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-11-08] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1225 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Józef Maroszek , Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta: z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią, 2000 .
- ↑ Aleksander Jabłonowski , Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym ; t. 6, cz. 3, 1910 .
- ↑ Jerzy Wiśniewski , Dzieje osadnictwa. Rozwój osadnictwa na pograniczu polsko-rusko-litewskich od końca XIV do połowy XVII wieku .
- ↑ Adam Boniecki , Herbarz polski. Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich, 1899 .
- ↑ Seweryn Uruski , Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, T. 8, 1911 .
- ↑ l, dobrzyniewo.pl [online], www.dobrzyniewo.pl [dostęp 2017-11-16] (pol.).