Szarota błotna

Szarota błotna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	szarota
Gatunek	szarota błotna
	Nazwa systematyczna
	Gnaphalium uliginosum L.; Sp. Pl.: 856 (1753)
Synonimy
	Dasyanthus uliginosus (L.) Bubani; Filaginella baicalensis (Kirp. & Kuprian.) Czerep.; Filaginella kasachstanica (Kirp. & Kuprian.) Tzvelev; Filaginella lasiocarpa (Ledeb.) Opiz; Filaginella malzii Opiz; Filaginella mandshurica (Kirp. & Kuprian.) Czerep.; Filaginella nuda Opiz; Filaginella tranzschelii (Kirp.) Holub; Filaginella uliginosa (L.) Opiz; Filaginella uliginosa subsp. kasachstanica (Kirp. & Kuprian.) Holub; Filago pilularis Link; Filago uliginosa (L.) Link; Gnaphalium aquaticum Mill.; Gnaphalium baicalense Kirp. & Kuprian.; Gnaphalium castaneum Gilib.; Gnaphalium humifusum Paill. ex Nyman; Gnaphalium kasachstanicum Kirp. & Kuprian.; Gnaphalium laevissimum Schur; Gnaphalium mandshuricum Kirp. & Kuprian.; Gnaphalium nudum Hoffm. ex J.F.Gmel.; Gnaphalium prostratum A.Huet ex Nyman; Gnaphalium ramosum Lam.; Gnaphalium ruricola H.S.Pak; Gnaphalium thomsonii Hook.f.; Gnaphalium tomentosum Hoffm. ex J.F.Gmel.; Gnaphalium tranzschelii Kirp.; Gnaphalium uliginosum f. condensatum Domin; Gnaphalium uliginosum var. glabrum Wahlenb.; Gnaphalium uliginosum var. laeve Corb.; Gnaphalium uliginosum var. lasiocarpum Ledeb.; Gnaphalium uliginosum var. muricatum Cariot; Gnaphalium uliginosum var. nudum (Hoffm. ex J.F.Gmel.) Lej.; Gnaphalium uliginosum var. nudum (Hoffm. ex J.F.Gmel.) Hartm.; Gnaphalium uliginosum subsp. nudum (Hoffm. ex J.F.Gmel.) Nyman; Gnaphalium uliginosum var. pilulare W.D.J.Koch; Gnaphalium uliginosum var. tomentosum Beck; Gnaphalium wirtgenii Nyman; Gnaphalodes evacinum Sond.; Helichrysum uliginosum Moench;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szarota błotna (Gnaphalium uliginosum L.) – gatunek roślin z rodziny astrowatych. Szeroko rozprzestrzeniony w strefie umiarkowanej półkuli północnej – rośnie niemal w całej Europie, w północnej Afryce, w Azji (z wyjątkiem części południowej) oraz w środkowej i północnej części Ameryki Północnej^[3]. W Polsce jest dość pospolity na całym obszarze^[4].

Morfologia

Pokrój: Roślina zielna osiągająca wysokość od 2 do 20 cm. Łodyga wzniesiona lub pokładająca się, zwykle od nasady rozgałęziona, silnie wełnisto filcowata, rzadko słabo owłosiona lub naga^[5].
Liście: Skrętoległe, zwężone u nasady, lancetowate, osiągające od 2 do 5 cm długości i do 4 mm szerokości; tępe lub słabo zaostrzone na wierzchołku, 1-nerwowe, zwykle obustronnie owłosione filcowato, rzadziej słabo owłosione lub nagie^[5].
Kwiaty: W drobnych koszyczkach skupionych po 3–10 w liczne główki na szczytach rozgałęzień pędów. Główki te otoczone są dłuższymi od nich liśćmi. Listki okrywy koszyczków wyrastają w 2–3 szeregach, są błoniaste, jasnobrązowe, na brzegu ciemniejsze. Zewnętrzne listki są jajowate, tępe i osiągają 2 mm długości. Wewnętrzne są węższe, dłuższe (do 3 mm) i czasem bywają słabo zaostrzone. Kwiaty w koszyczkach są żółtawobiałe, osiągają do 2 mm długości. Brzeżne kwiaty są nitkowate i żeńskie, środkowe są obupłciowe i rurkowate^[5].
Owoce: Nagie lub krótko owłosione, podługowate niełupki osiągające ok. 0,5 mm. Zwieńczone są puchem kielichowym do 2 mm długości, łatwo odpadającym, białym i pierzastym^[5].

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Lubi siedliska wilgotne: brzegi rzek, wilgotne pola i ugory^[5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Cyperetalia fusci^[6]. Kwitnie od czerwca do października. Kwiaty przedprątne, zapylane przez błonkówki^[7].

Zastosowania

Była dawniej używana jako roślina lecznicza. Jej ziele Herba Gnaphalis uliginosi zawierające karoteny, fitosterole i olejki eteryczne stosowano jako środek obniżający ciśnienie krwi^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Gnaphalium uliginosum L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-25] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 266, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e KrystynaK. Grodzińska KrystynaK., Gnaphalium L., Szarota, [w:] BogumiłB. Pawłowski, AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 164-173 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005, s. 98. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
↑ Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[powo-3] Gnaphalium uliginosum L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-25] .

[4] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 266, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[grodz-5] KrystynaK. Grodzińska KrystynaK., Gnaphalium L., Szarota, [w:] BogumiłB. Pawłowski, AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 164-173 .

[6] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005, s. 98. ISBN 83-01-14439-4.

[7] Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

[A-8] Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]