Szczaw

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Szczaw
Ilustracja
Szczaw zwyczajny
Systematyka[1][2]
Domena eukarionty
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny zielone
Nadgromada rośliny telomowe
Gromada rośliny naczyniowe
Podgromada rośliny nasienne
Nadklasa okrytonasienne
Klasa Magnoliopsida
Nadrząd goździkopodobne
Rząd goździkowce
Rodzina rdestowate
Rodzaj szczaw
Nazwa systematyczna
Rumex L.
Sp. Pl. 333. 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

Rumex patientia L.[3]

Synonimy
  • Acetosa Mill.
  • Acetosella (Meisn.) Fourr.
  • Bucephalora Pau
  • Lapathum P. Miller[3][4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Szczaw alpejski – roślina wysokogórska
Szczaw nadmorski

Szczaw (Rumex L.) – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych. Obejmuje około 200 gatunków szeroko rozprzestrzenionych na całym świecie, zwłaszcza w strefach klimatu umiarkowanego. Rośliny z tego rodzaju bywają kłopotliwe do identyfikacji, gatunki są bardzo zmienne, do cech diagnostycznych niezbędnych do prawidłowego oznaczenia gatunków należą detale budowy kwiatów[5]. Występują na terenach ruderalnych, na brzegach wód, na terenach zalewowych zarówno nad rzekami, jak i wzdłuż wybrzeży morskich, na łąkach[6]. Niektóre gatunki są jadalne i wykorzystywane jako warzywo, zwłaszcza szczaw zwyczajny, ogrodowy i tarczolistny, inne gatunki są chwastami w uprawach lub wykorzystywane są leczniczo (np. szczaw kędzierzawy)[6].

Rozmieszczenie[edytuj | edytuj kod]

Rośliny z tego rodzaju spotykane są niemal na całym świecie, ale największe ich zróżnicowanie występuje w strefie klimatu umiarkowanego w Europie i Azji[6]. Większość przedstawicieli rośnie w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, nieliczne gatunki występują w analogicznych warunkach na półkuli południowej. Niektóre gatunki są szeroko rozpowszechnione jako gatunki zawlekane przez człowieka[5].

Gatunki flory Polski[7]

Do rodzimej flory Polski należy 16 gatunków szczawiu:

Gatunkami zawleczonymi i zadomowionymi są:

Do gatunków uprawianych i dziczejących lub przejściowo zawlekanych na teren Polski (efemerofitów) należą[7][8]:

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Przeważnie byliny osiągające do 2 m wysokości, rzadziej rośliny jednoroczne i dwuletnie, zwykle z głębokimi korzeniami, czasem z kłączami i rozłogami. Nagie lub owłosione[6][5].
Liście
Skrętoległe. Zwykle długoogonkowe, z niewielką, często wąską blaszką liściową i luźną gatką u nasady liścia[6][5].
Kwiaty
Obupłciowe lub rozdzielnopłciowe, zebrane w kwiatostan groniasty lub wiechowaty, żółtawo lub czerwonawo zabarwiony. Kwiaty z okwiatem sześciolistkowym (w dwóch okółkach po trzy listki). Pręcików jest 6, zalążnia jednokomorowa, górna, słupek zwieńczony jest 3 piórkowatymi znamionami[6][5].
Owoce
Trójgraniasty, jednonasienny orzeszek otulony listkami wewnętrznego okółka kwiatu, często opatrzonymi guzkami lub kolczastymi na brzegach[6][5].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Należy do podrodziny Polygonoideae, rodziny rdestowatych (Polygonaceae), rzędu goździkowców (Caryophyllales) w obrębie dwuliściennych właściwych[2]. W obrębie podrodziny reprezentuje plemię Rumiceae[4].

Pozycja rodzaju według systemu Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Polygonanae Takht. ex Reveal, rząd rdestowce (Polygonales Dumort.), rodzina rdestowate (Polygonaceae Juss.), podrodzina Rumicoideae Leurss., plemię Rumiceae Dumort., podplemię Rumicinae C. Mey ex Ledeb., rodzaj szczaw (Rumex L.)[9].

Wykaz gatunków (nazwy zaakceptowane w bazie The Plant List[10]

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
  3. ↑ a b c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
  4. ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2013-12-06].
  5. ↑ a b c d e f Sergei L. Mosyakin: Rumex Linnaeus (ang.). W: Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-12-06].
  6. ↑ a b c d e f g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 92. ISBN 0-333-74890-5.
  7. ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  8. ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 113. ISBN 978-83-925110-5-2.
  9. ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Rumex (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-25].
  10. ↑ Rumex. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-06-25].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szczaw&oldid=62814077”