Szczeciak złotawy

Szczeciak złotawy
	Hypsipetes affinis
	(Hombron & Jacquinot, 1841)
	; Okaz muzealny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	bilbile
Rodzaj	Hypsipetes
Gatunek	szczeciak złotawy
Synonimy
	Criniger affinis Hombron & Jacquinot, 1841; Thapsinillas affinis (Hombron & Jacquinot, 1841); Alophoixus affinis (Hombron & Jacquinot, 1841);
	Criniger affinis Hombron & Jacquinot, 1841; Thapsinillas affinis (Hombron & Jacquinot, 1841); Alophoixus affinis (Hombron & Jacquinot, 1841);
Podgatunki
	H. a. affinis (Hombron & Jacquinot, 1841); H. a. flavicaudus (Bonaparte, 1850);
	H. a. affinis (Hombron & Jacquinot, 1841); H. a. flavicaudus (Bonaparte, 1850);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szczeciak złotawy^[3] (Hypsipetes affinis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny bilbili (Pycnonotidae). Występuje endemicznie na dwóch wyspach w Indonezji (Azja Południowo-Wschodnia). Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Takson po raz pierwszy opisany w 1841 roku przez francuskich zoologów Jacques’a Hombrona i Honoré Jacquinota, którzy nadali nowemu gatunkowi nazwę Criniger affinis^[4]. Jako miejsce typowe autorzy wskazali Waru na wyspie Seram należącej do Indonezji^[4].

Gatunek ten był później zaliczany do rodzaju Thapsinillas lub Hypsipetes^[5]. W tradycyjnym ujęciu systematycznym wyróżniano 9 podgatunków T. affinis^[3]^[5]^[6]^[7]. Autorzy opublikowanego w 2005 roku 10. tomu Handbook of the Birds of the World wydzielili 6 z tych podgatunków do odrębnego gatunku T. longirostris (szczeciak wielkodzioby)^[a], w obrębie T. affinis pozostawiając podgatunek nominatywny, T. a. flavicaudus i T. a. mysticalis^[5]. Na podstawie późniejszych badań (2007) za osobny gatunek został uznany T. mysticalis (szczeciak żółtolicy)^[9]. Badania filogenetyczne, których wyniki opublikowano w 2017 roku, wykazały, że rodzaj Thapsinillas jest osadzony w obrębie Hypsipetes i został z nim zsynonimizowany^[6]^[10].

Obecnie wyróżnia się dwa podgatunki Hypsipetes affinis^[6]^[8]^[11]:

H. affinis affinis (Hombron & Jacquinot, 1841)
H. affinis flavicaudus (Bonaparte, 1850)

Zasięg występowania

Szczeciak złotawy jest endemitem należącego do Indonezji archipelagu Moluków. Poszczególne podgatunki zamieszkują^[6]^[11]:

H. affinis affinis – Seram
H. affinis flavicaudus – Ambon.

Morfologia

Długość ciała 22–24 cm; masa ciała około 46 g^[11].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje szczeciaka złotawego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, aczkolwiek ptak ten opisywany jest jako dość pospolity na wyspie Seram. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako spadkowy ze względu na wylesianie w obrębie zasięgu występowania tego gatunku^[2].

Uwagi

↑ Obecnie każdy z podgatunków zaliczonych wówczas do T. longirostris jest uznawany za odrębny gatunek^[3]^[6]^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b Thapsinillas affinis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2017-04-20] (ang.).
↑ ^a ^b Hypsipetes affinis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pycnonotidae Gray,GR, 1840 - bilbile - Bulbuls (wersja: 2024-06-23). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-04-29].
↑ ^a ^b J.B. Hombron, H. Jacquinot. Description de plusieurs Oiseaux nouveaux ou peu connus provenant de l'expédition autour du monde faite sur les corvettes l'Astrolabe et la Zélée. „Annales des sciences naturelles, Zoologie”. Seconde Série. 16, s. 313, 1841. (fr.).
↑ ^a ^b ^c L. Fishpool, J. Tobias: Family Pycnonotidae (Bulbuls). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. 10: Cuckoo-shrikes to Thrushes. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 236–237. ISBN 84-87334-72-5. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v15.1). [dostęp 2025-04-29]. (ang.).
↑ PYCNONOTIDAE - Bulbuls, [w:] The Howard & Moore Checklist 4th edition [online], 2014 [dostęp 2025-04-29] .
↑ ^a ^b HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-04-29] .
↑ F.E. Rheindt, R.O. Hutchinson. A photospot odyssey through the confused avian taxonomy of Seram and Buru (southern Moluccas). „Birding Asia”. 7, s. 18–38, 2007. (ang.).
↑ Subir B.S.B. Shakya Subir B.S.B., Frederick H.F.H. Sheldon Frederick H.F.H., The phylogeny of the world's bulbuls (Pycnonotidae) inferred using a supermatrix approach, „Ibis”, 159 (3), 2017, s. 498–509, DOI: 10.1111/ibi.12464 [dostęp 2025-04-27] (ang.).
↑ ^a ^b ^c L. Fishpool, J. Tobias & G.M. Kirwan: Seram Golden-Bulbul (Hypsipetes affinis), version 1.1. [w:] Birds of the World (red. N.D. Sly) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2023. [dostęp 2025-04-29]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótki film. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[9] Obecnie każdy z podgatunków zaliczonych wówczas do T. longirostris jest uznawany za odrębny gatunek^[3]^[6]^[8].

[itis-1] Thapsinillas affinis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2017-04-20] (ang.).

[iucn-2] Hypsipetes affinis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-3] P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pycnonotidae Gray,GR, 1840 - bilbile - Bulbuls (wersja: 2024-06-23). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-04-29].

[Hombron&Jacquinot-4] J.B. Hombron, H. Jacquinot. Description de plusieurs Oiseaux nouveaux ou peu connus provenant de l'expédition autour du monde faite sur les corvettes l'Astrolabe et la Zélée. „Annales des sciences naturelles, Zoologie”. Seconde Série. 16, s. 313, 1841. (fr.).

[hbw10-5] L. Fishpool, J. Tobias: Family Pycnonotidae (Bulbuls). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. 10: Cuckoo-shrikes to Thrushes. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 236–237. ISBN 84-87334-72-5. (ang.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v15.1). [dostęp 2025-04-29]. (ang.).

[h&m-7] PYCNONOTIDAE - Bulbuls, [w:] The Howard & Moore Checklist 4th edition [online], 2014 [dostęp 2025-04-29] .

[hbwcheck-8] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-04-29] .

[Rheindt&Hutchinson-10] F.E. Rheindt, R.O. Hutchinson. A photospot odyssey through the confused avian taxonomy of Seram and Buru (southern Moluccas). „Birding Asia”. 7, s. 18–38, 2007. (ang.).

[shakya-11] Subir B.S.B. Shakya Subir B.S.B., Frederick H.F.H. Sheldon Frederick H.F.H., The phylogeny of the world's bulbuls (Pycnonotidae) inferred using a supermatrix approach, „Ibis”, 159 (3), 2017, s. 498–509, DOI: 10.1111/ibi.12464 [dostęp 2025-04-27] (ang.).

[botw-12] L. Fishpool, J. Tobias & G.M. Kirwan: Seram Golden-Bulbul (Hypsipetes affinis), version 1.1. [w:] Birds of the World (red. N.D. Sly) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2023. [dostęp 2025-04-29]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[9]

[10]

[8]

[11]