Szczekuszka malutka
| Ochotona pusilla[1] | |||
| (Pallas, 1769) | |||
 Ilustracja z książki Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szczekuszka malutka | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Szczekuszka malutka[6] (Ochotona pusilla) – gatunek ssaka z rodziny szczekuszkowatych (Ochotonidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Szczekuszka malutka występuje w pasie stepów wyżyny Wielki Syrt, na południe od gór Ural i Mugodżary, na wschód do zachodniego podnóża Ałtaju w Rosji i Kazachstanie[7]. W czasach plejstocenu zasięgiem swym obejmował również tereny zachodniej Europy[8]. W Polsce spotykane są jego szczątki.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1769 roku niemiecki przyrodnik Peter Simon Pallas nadając mu nazwę Lepus pusillus[2]. Holotyp pochodził z sąsiedztwa Samary, w obwodzie samarskim, w Rosji[8].
O. pusilla należy do podrodzaju Lagotona który jest taksonem siostrzanym podrodzaju Pika[7]. Zgodnie z badaniami morfologicznymi, O. pusilla obejmuje taksony angustifrons i minutus jako młodsze synonimy[7]. Europejskie i azjatyckie populacje były tradycyjnie uważane za odrębne podgatunki, ale zmienność morfologiczna i mtDNA nie potwierdzają istnienia dwóch odrębnych od siebie taksonów[7]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[7].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Ochotona: mongolska nazwa ochodona dla szczekuszki[9].
- pusilla: łac. pusillus „bardzo mały, malutki”, zdrobnienie od pusus „chłopczyk”, od puer „chłopiec”[10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 150–210 mm, długość ucha 17–22 mm, długość tylnej stopy 25–31 mm; masa ciała 95–270 g[11]. Uszy krótkie, ciemnoo ubarwione z białym obrzeżem; ogon zredukowany. Ubarwienie w lecie szare, zimą futerko przybiera barwę jaśniejszą.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Środowisko życia[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje na stepach i półpustyniach gdzie wykopuje dla siebie nory z wieloma otworami wyjściowymi dla swego bezpieczeństwa. Przebywa w pobliżu rzek i w gęstwinie zarośli. Bywała spotykana w dolinach górskich rzek na wysokości poniżej 1500 m n.p.m.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Aktywność dzienna, odżywia się roślinami i nasionami. Zapasy na okres zimowy zaczyna robić już w czerwcu.
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Rozmnaża się dwa razy w ciągu roku, w miocie składającym się z 6-12 sztuk.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ochotona pusilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b P.S. Pallas. Descriptio Leporis pusilli. „Novi commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae”. 13, s. 531, 1769. (łac.).
- ↑ P.S. Pallas: Reise durch verschiedene Provinzen des Rußischen Reichs. Cz. 1. St. Petersburg: Kayserl. Akademie der Wissenschaften, 1771, s. 155 (przypis). (łac.).
- ↑ A.I. Argyropulo. „Trudy Zoologitscheskogo Instituta, Akademiia Nauk SSSR, Leningrad”. 1, s. 55, 1932. (ros.).
- ↑ A.T. Smith, A. Lissovsky, Ochotona pusilla, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-16] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 55. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 274. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species: Ochotona (Ochotona) pusilla. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-14].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 468, 1904. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ S. Schai-Braun & K. Hackländer: Family Ochotonidae (Pikas). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 56. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 350, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.