Szczur himalajski
| Rattus pyctoris[1] | |||
| (Hodgson, 1845) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szczur himalajski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[9] | |||
 | |||
Szczur himalajski[10] (Rattus pyctoris) – gatunek ssaka z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Azji Południowej, Środkowej i na Dalekim Wschodzie[9][11].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Szczur himalajski jest szeroko rozpowszechniony i występuje w środkowo-wschodnim Iranie, Afganistanie, wschodnim Uzbekistanie, południowo-wschodnim Kazachstanie, Kirgistanie, Tadżykistanie, północnym Pakistanie, północnych Indiach, Nepalu, Bhutanie, północnym Bangladeszu, południowych Chińskiej Republice Ludowej (Tybetański Region Autonomiczny, Junnan, Syczuan i Kuejczou) oraz północnej Mjanmie[12].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1845 roku brytyjski zoolog Brian Houghton Hodgson nadając mu nazwę Mus ? Pyctoris[2]. Holotyp pochodził ze środkowego Nepalu[11].
Rattus pyctoris należy do grupy gatunkowej norvegicus[12]. Trzy formy różniące się szczegółami budowy ciała i struktury chromosomowej, opisane dawniej jako gatunki Rattus turkestanicus, R. vicerex i R. rattoides, mogą być podgatunkami R. pyctoris[11]. W zachodniej części jego rozmieszczenia znane są dwie charakterystyczne odmiany R. pyctoris, które mogą uzasadniać dodatkowe badania taksonomiczne[12]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[12].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Rattus: łac. rattus „szczur”[13].
- pyctoris: gr. πυκτης puktēs „bokser”; ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”[14].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 140–250 mm, długość ogona 135–213 mm, długość ucha 19–25 mm, długość tylnej stopy 31–38 mm; masa ciała 100–200 g[15]. Szczur himalajski ma gęste, kudłate futro, samica ma sześć par sutków, podobnie jak u szczura wędrownego (R. norvegicus)[11].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Szczur himalajski prowadzi naziemny tryb życia, jest spotykany na terenach skalistych, uprawnych i w pobliżu miejsc zamieszkania ludzi[9]. Występuje na wysokościach od 1200 do 4250 m n.p.m.[9]. W Kazachstanie udokumentowano, że jest on mniej zależny od środowiska antropogenicznego niż szczur wędrowny i szczur śniady (Rattus rattus), których zasięg występowania wzrósł z rozwojem osadnictwa[11].
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Szczur himalajski ma duży zasięg występowania i wykazuje zdolność do adaptacji do zmian środowiska. Nie są znane zagrożenia dla tego gatunku. Nie jest obecny w żadnych obszarach chronionych w Azji Południowej, ale w Chinach występuje w rezerwacie Tongbiguan i prawdopodobnie w innych obszarach chronionych. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje szczura himalajskiego za gatunek najmniejszej troski. W Indiach jest uznawany za szkodnika[9].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rattus pyctoris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c B.H. Hodgson. On the rats, mice, and shrews of the central region of Nepal. „The Annals and Magazine of Natural History”. 15, s. 267, 1845. (ang.).
- ↑ K.A. Satunin. Neue Nagetiere aus Centralasien. II. Über eine neue Ratte aus Turkestan. „Ежегодникъ Зоолoгическаго Музея Імператорсуй Академіи Наукъ”. 7, s. 588, 1903. (niem.).
- ↑ J.L.J. Bonhote. On a new rat of the Mus rufescens group from Simla. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 11, s. 473, 1903. (ang.).
- ↑ G.S. Miller. Two new murine rodents from Baltistan. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 26, s. 198, 1913. (ang.).
- ↑ G.M. Allen. Rats (genus Rattus) from the Asiatic Expeditions. „American Museum novitates”. 217, s. 5, 1926. (ang.).
- ↑ B. Biswas & H. Khajuria. Zoological results of the ‘Daily Mail’ Himalayan Expedition, 1954. Four new mammals from Khumbu, Eastern Nepal. „Proceedings of the Zoological Society of Calcutta”. 8 (1), s. 27, 1955. (ang.).
- ↑ Akhtar. „Pakistan Journal of Scientific Research”. 11, s. 41, 1959. (ang.).
- ↑ a b c d e A.T. Smith & C.H. Johnston, Rattus pyctoris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-02-06] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 280. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rattus pyctoris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-02-06].
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 484. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 601, 1904. (ang.).
- ↑ pyctoris, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-06] (ang.).
- ↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 832. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).