Szereg nefeloauksetyczny

Szereg nefeloauksetyczny – sekwencja metali lub ligandów ułożonych według malejącej wartości parametru Racah (B). Termin pochodzi od greckich aukse – powiększanie i nephele – chmura. Szereg jest konsekwencją efektu nefeloauksetycznego, czyli osłabienia odpychania międzyelektronowego w kompleksach. Związana jest z tym delokalizacja elektronów d metalu na ligandy i częściowa kowalencyjność wiązań. Stosunek nefeloauksetyczny wyraża się wzorem:

$\beta ={\frac {B'_{(kompleks)}}{B_{(wolny~jon)}}},$

gdzie:

$B$ i $B'$ – parametry Racah,

$\beta$ musi być mniejsza niż 1.

Szeregi

Wyznaczony eksperymentalnie szereg nefeloauksetyczny dla ligandów (w kolejności malejącej):

F⁻ > H₂O > en > NCS⁻ > Cl⁻ ≈ CN⁻ > Br⁻ > S²⁻ ≈ I⁻

Warto zauważyć, że ligandy leżą w przybliżeniu zgodnie z malejącą elektroujemnością atomu donorowego. Ponadto można stwierdzić, że po lewej stronie szeregu znajdują się twarde zasady Lewisa, a po prawej – miękkie. Szereg nefeloauksetyczny dla metali, według malejącego parametru Racah w stosunku do wolnego jonu, przedstawia się następująco:

Mn²⁺ ≈ V²⁺ > Ni²⁺ ≈ Co²⁺ > Mo³⁺ > Cr³⁺ > Fe³⁺ > Rh³⁺ ≈ Ir³⁺ > Co³⁺ > Mn⁴⁺ > Pt⁴⁺ > Pt⁶⁺

Zobacz też

• szereg spektrochemiczny

Bibliografia

• S.F.A. Kettle: Fizyczna chemia nieorganiczna: na przykładzie chemii koordynacyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 213–214. ISBN 83-01-12840-2.