Szkoła Inżynierska im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda
 Kompleks budynków Szkoły Wawelberga i Rotwanda przy ul. Mokotowskiej (1897) | |
| Data założenia |
1895 |
|---|---|
| Data likwidacji |
1951 |
| Typ |
techniczna |
| Państwo | |
Szkoła Inżynierska im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda[1] – szkoła mechaniczno-techniczna, ufundowana w 1895 w Warszawie przez finansistów Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda[2].
Działała w latach 1895–1951, początkowo jako szkoła średnia, później inżynierska, a w końcowym okresie równolegle z Politechniką Warszawską, do której została włączona w 1951 roku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1891 Hipolit Wawelberg i Stanisław Rotwand, chcąc uczcić pamięć Henryka Wawelberga (odpowiednio: ojca i teścia), ofiarowali 100 tys. rubli na cel dobroczynny[3]. W 1892 ta kwota została złożona w Banku Handlowym w Warszawie z przeznaczeniem na budowę średniej szkoły technicznej[3].
Pierwszym dyrektorem był profesor Instytutu Górniczego w Petersburgu Maurycy Mitte, którego nazwisko znalazło się w nazwie szkoły[1]. Nauka trwała 4 lata[1]. Do 1905 językiem wykładowym był rosyjski, a od 1906 – język polski[1].
Od 1906 szkoła miała nieoficjalnie charakter politechniki. W 1919 została przekazana przez fundatorów państwu[1]. W 1929 warunkiem przyjęcia do szkoły stało się posiadanie matury i do 1939 miała ona status szkoły wyższej.
Pierwsza siedziba szkoły mieściła się przy ulicy Jana Pankiewicza[1]. W 1897 placówkę przeniesiono do nowego kompleksu budynków przy ul. Mokotowskiej 4/6. W 1930 przy ul. św. Andrzeja Boboli 14 (obecnie ul. Narbutta 86) na Mokotowie wzniesiono drugi budynek zaprojektowany przez Zygmunta Tarasina. Był to funkcjonalistyczny gmach z szarej cegły cementowej[4].
W latach 1940–1944 za zgodą niemieckich okupantów w gmachu Szkoły działały średnie szkoły techniczne, m.in. Zawodowa Szkoła Techniczna[5]. 11 kwietnia 1943 drużyna „CR–500” Szarych Szeregów, w ramach akcji przeciwko działalności warszawskiego Urzędu Pracy (Arbeitsamtu), z powodu zagrożenia wywiezieniem na roboty do III Rzeszy zniszczyła znajdujące się w budynku szkoły spisy jej słuchaczy[6].
Kompleks budynków przy ul. Mokotowskiej został całkowicie zniszczony w czasie powstania warszawskiego w sierpniu 1944. Główny budynek kompleksu został odbudowany w zmienionej formie w 1949, co upamiętnia tablica z piaskowca umieszczona przy wejściu. Tylko lekko uszkodzony został natomiast gmach przy ul. Narbutta[4].
Szkoła wznowiła działalność 18 września 1945 w zachowanym budynku przy ul. Boboli[7]. W hali maszyn zamieszkało 50 studentów[8].
Pomimo sprzeciwu władz uczelni, w 1951 nastąpiło jej połączenie z Politechniką Warszawską[9]. Oficjalnym uzasadnieniem dla połączenia było przejście Politechniki na dwustopniowość kształcenia i to, że jej studia zawodowe nie różniły się od studiów Szkoły Wawelberga i Rotwanda[10].
Absolwentami szkoły byli m.in. pionierzy przemysłu lotniczego. W 1947 dawnym absolwentom szkoły przyznano stopień inżyniera[1]. Ogółem ukończyło ją ok. 4 tysięcy osób[1].
Nazwy[edytuj | edytuj kod]
- od 1895 – Średnia Szkoła Mechaniczno-Techniczna M. Mittego
- do 1919 – Szkoła Mechaniczno-Techniczna H. Wawelberga i S. Rotwanda
- 1919–1929 – Państwowa Szkoła Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda
- 1929–1939 – Państwowa Wyższa Szkoła Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda
- 1940–1944 – Państwowa Szkoła Budowy Maszyn i Państwowa Szkoła Elektryczna (dwuletnie średnie szkoły techniczne)[11]
- 1945–1951 – Szkoła Inżynierska im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda
Dyrektorzy szkoły[edytuj | edytuj kod]
Dyrektorami Szkoły Technicznej im. H. Wawelberga i S. Rotwanda a potem Państwowej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki) byli kolejno inżynierowie: Maurycy Mitte (1895-1900), Antoni Kozierowski (1900-1901), Paweł Sosnowski (1901-1902), Siemion Grygoriew (1902-1905), Emil Świda (1906), Stefan Kossuth (1906-1916), Ignacy Radziszewski (1916–1919) Leon Buszkowski (1919-1920), Stanisław Zakrzewski (1920-1940), Adam Bedyński (1940-1944)[12][13].
Absolwenci[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 838. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Wielka Encyklopedia PWN. Tom 29. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 35. ISBN 83-01-14364-9.
- ↑ a b Ludwik Uzarowicz: Szkoła Wawelberga i Rotwanda [w:] Politechnika Warszawska 1915–1965. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 27.
- ↑ a b Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 92. ISBN 83-60350-00-0.
- ↑ M. Bernhardt, Szkoła Wawelberga i Politechnika Warszawska w latach 1940-1944, "Histmag.org", 8 marca 2009.
- ↑ Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 299. ISBN 83-06-00717-4.
- ↑ Jan Górski: Drugie narodziny miasta. Warszawa 1945. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976, s. 178, 180.
- ↑ Jan Górski: Drugie narodziny miasta. Warszawa 1945. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976, s. 180.
- ↑ Ludwik Uzarowicz: Szkoła Wawelberga i Rotwanda [w:] Politechnika Warszawska 1915–1965. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 36.
- ↑ Eugeniusz Olszewski: Rozwój Politechniki [w:] Politechnika Warszawska 1915–1965. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 131.
- ↑ Ludwik Uzarowicz: Szkoła Wawelberga i Rotwanda [w:] Politechnika Warszawska 1915–1965. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 33.
- ↑ Zdzisław Dębicki, To była wspaniała szkoła: z dziejów Szkoły im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie (1895-1951). W stulecie założenia szkoły. Warszawa 1995, s. 13, 14, 83
- ↑ Zbigniew Tucholski, Polska kadra i studenci Instytutu Technologicznego w Petersburgu, Polski Petersburg [dostęp 24.08.2023]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 838. ISBN 83-01-08836-2.