Szlamiec długodzioby
| Limnodromus scolopaceus[1] | |||
| (Say, 1823) | |||
.jpg) Szata godowa | |||
 Szata spoczynkowa | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szlamiec długodzioby | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 okres lęgowy przeloty zimowiska | |||
Szlamiec długodzioby[5] (Limnodromus scolopaceus) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1823 Thomas Say, nadając mu nazwę Limosa scolopacea. Jako miejsce typowe wskazał „staw w pobliżu Bowyer creek”[6] (obecnie Boyer River na północ od Council Bluffs w stanie Iowa[2][3][7]).
Obecnie szlamiec długodzioby zaliczany jest do rodzaju Limnodromus[5][8]. Jest to gatunek monotypowy[2][8]; blisko spokrewniony ze szlamcem krótkodziobym (L. griseus), za którego podgatunek bywał dawniej uznawany[2][3].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Gniazduje na podmokłych terenach tundry na dalekiej północy Ameryki Północnej i wschodniej Syberii. Zimuje na południu Stanów Zjednoczonych, w Meksyku i w Ameryce Środkowej, zatrzymując się nad brzegami słodkich wód; rzadko zimuje także w południowej Japonii[2]. Bardzo rzadko zalatuje do Europy – odnotowuje się tu kilka–kilkanaście stwierdzeń rocznie[9].
Do Polski zalatuje wyjątkowo[10], stwierdzono go tylko 4 razy – w 2009, 2011[11], 2019[12] i 2020 roku[13].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd zewnętrzny
- Sylwetka krępa o stosunkowo krótkich nogach, przypominająca kszyka. Bardzo długi, prosty dziób z nieco grubszym końcem. Obie płci ubarwione jednakowo. W szacie godowej grzbiet i pokrywy skrzydłowe ciemne, spód ciała rdzawobrązowy, prążkowany. Szyja i pierś gęsto kreskowane. Na ciemnej głowie jasna brew. Pokrywy ogonowe i ogon gęsto czarno-biało prążkowane (czarne prążki są szersze od białych). W szacie spoczynkowej wierzch jednolicie szarobrunatny, spód biały, a pierś szara bez plamek. Młode podobne do dorosłych w szacie spoczynkowej, ale z piórami o rdzawych brzegach i ciemnych środkach. Dorosłe upierzenie uzyskują już pierwszej jesieni.
- Rozmiary
- długość ciała 24–30 cm, rozpiętość skrzydeł 46–52 cm; masa ciała 88–144 g[2]
- Głos
- W locie wysokie, ostre „kiik” lub głośne „piw”. Rzadziej głos jest dwu- lub trzysylabowy.
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Owady, mięczaki, skorupiaki i inne bezkręgowce, z niewielką domieszką roślin. Swoim długim dziobem sonduje dno w poszukiwaniu pokarmu, podobnie jak inne słonki.
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje szlamca długodziobego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2006 roku, przekracza 400 tysięcy osobników. Trend liczebności populacji nie jest znany[4].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[14].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Limnodromus scolopaceus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Long-billed Dowitcher (Limnodromus scolopaceus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-09)].
- ↑ a b c d e D. Lepage: Long-billed Dowitcher Limnodromus scolopaceus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-01]. (ang.).
- ↑ a b Limnodromus scolopaceus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Scolopacinae Rafinesque, 1815 - słonki (Wersja: 2020-11-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-16].
- ↑ E. James (red.), Account of an expedition from Pittsburgh to the Rocky Mountains, performed in the years 1819 and '20..., t. 1, Filadelfia 1823, s. 170 (ang.).
- ↑ B. Shimek. Early Iowa Locality Records. „Proceedings of the Iowa Academy of Science”. 19 (1), s. 253–257, 1912. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-28]. (ang.).
- ↑ Search for observations: Long-billed Dowitcher, Limnodromus scolopaceus. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2020-04-28]. (ang.).
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego: Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2021. [dostęp 2023-02-01].
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 28. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2011. „Ornis Polonica”. 53, s. 105–140, 2012.
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 36. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2019. „Ornis Polonica”. 61, s. 117–142, 2020.
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 37. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2020. „Ornis Polonica”. 62, s. 113–148, 2021.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Paul Sterry, Andrew Cleve, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Świat Książki, 2007, s. 186. ISBN 978-83-247-0818-5.
- Lars Jonsson: Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. tłum. Tadeusz Stawarczyk, Jan Lontkowski, Tomasz Cofta. Warszawa: Muza, 2006, s. 248. ISBN 83-7319-927-6.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania audio i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Long-billed Dowitcher. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-04-28]. (ang.).