Szlamnik duży
| Limosa fedoa[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szlamnik duży | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 lęgowiska zimowiska | |||
Szlamnik duży[4] (Limosa fedoa) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Występuje głównie w środkowej części Ameryki Północnej. Zimuje na pacyficznych i atlantyckich wybrzeżach Stanów Zjednoczonych i Meksyku, w Ameryce Środkowej, a czasem i w Południowej. Jest narażony na wyginięcie.
Podgatunki i zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Wyróżnia się dwa podgatunki L. fedoa, które zamieszkują[5][6]:
- L. f. beringiae Gibson & Kessel, 1989 – półwysep Alaska,
- L. f. fedoa (Linnaeus, 1758) – środkowa, południowo-środkowa Kanada i północno-środkowe USA.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 42–48 cm, rozpiętość skrzydeł 70–80 cm; masa ciała: samce 278–396 g, samice 312–510 g[6].
Jest trochę mniejszy od kulika długodziobego. Dziób długi, podgięty, do połowy łososiowy, końcówka czarna. Długie, ciemnoszare nogi. Grzbiet ciemny z płowymi plamkami. Spód skrzydeł, lotki II rzędu oraz wewnętrzne lotki I rzędu cynamonowe. Zewnętrzne lotki I rzędu oraz pokrywy pierwszorzędowe są czarne. Spód ciała cynamonowopłowy, z prążkami. Ogon z wąskimi, czarnymi prążkami, cynamonowy lub płowy.
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Gniazda zakłada na wilgotnych łąkach, na ziemi. W zniesieniu 3–5 jaj[7] (zwykle 4[6]). Wysiadywanie trwa 21–23 dni[6] (inne źródło podaje 23–26 dni[7]), a zajmują się nim oboje rodzice. Pisklęta opuszczają gniazdo wkrótce po wykluciu, są w stanie samodzielnie żerować, ale nadal pozostają pod opieką rodziców. Młode są w pełni opierzone po 26–30 dniach od wyklucia[6].
Jego pożywieniem są owady i skorupiaki, zjada również części roślin wodnych. Żeruje, sondując dziobem w błotnistych płyciznach na terenach przybrzeżnych, bagnach, a także na plażach.
Status zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2024 roku uznaje szlamnika dużego za gatunek narażony (VU, Vulnerable); wcześniej był on klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[3]. W 2023 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji lęgowej na około 270 tysięcy dorosłych osobników[3]. Trend liczebności populacji w latach 1966–2015 uznano za stabilny[7], jednak BirdLife International ocenia go obecnie (2024) jako silnie spadkowy[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Limosa fedoa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c D. Lepage, Marbled Godwit Limosa fedoa, [w:] Avibase [online] [dostęp 2025-02-03] (ang.).
- ↑ a b c d BirdLife International, Limosa fedoa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2024, wersja 2024-2 [dostęp 2025-02-03] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Limosinae Gray,GR, 1841 - rycyki (Wersja: 2023-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-02-03].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e N. Bouglouan: Marbled Godwit. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-07-28]. (ang.).
- ↑ a b c Marbled Godwit Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-07-28]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).