Przejdź do zawartości

Szmaragdolotka andyjska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szmaragdolotka andyjska
Psittacara wagleri[1]
(G.R. Gray, 1845)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

papugowe

Rodzina

papugowate

Podrodzina

papugi neotropikalne

Plemię

Arini

Rodzaj

Psittacara

Gatunek

szmaragdolotka andyjska

Synonimy
  • Conurus Wagleri G.R. Gray, 1845[2]
  • Aratinga wagleri (G.R. Gray, 1845)[2]
  • Aratinga wagleri transilis J.L. Peters, 1927[3]
Podgatunki
  • P. w. wagleri (G.R. Gray, 1845)
  • P. w. transilis (J.L. Peters, 1927)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Szmaragdolotka andyjska[5], konura andyjska[6] (Psittacara wagleri) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), zamieszkujący północną i północno-zachodnią część Ameryki Południowej. Jest bliski zagrożenia wyginięciem.

Podgatunki

[edytuj | edytuj kod]

Obecnie wyróżnia się dwa podgatunki[7][8][9]:

  • Psittacara wagleri wagleri (G.R. Gray, 1845) – czerwone jest tylko czoło oraz pojedyncze pióra na gardle[10];
  • Psittacara wagleri transilis (J.L. Peters, 1927) – ma ciemniejsze upierzenie od podgatunku nominatywnego[10].

Dawniej za podgatunki szmaragdolotki andyjskiej uznawano też występujące bardziej na południe (Peru i Ekwador) P. w. frontatus i P. w. minor, jednak zostały one wyodrębnione do osobnego gatunku o nazwie szmaragdolotka peruwiańska (Psittacara frontatus)[5][7][11]; rozdzielenie tych gatunków zostało w 2024 roku zaakceptowane przez South American Classification Committee (SACC)[12] .

Długość ciała szmaragdolotek andyjskich wynosi około 36 cm, a masa ciała 180–260 g. W ich upierzeniu dominuje kolor zielony. Rozmieszczenie i intensywność barwy czerwonej jest różne oraz zależy od podgatunku. Wokół oczu jest naga, ciemna skóra. Spodnia strona sterówek i lotek oraz pokrywy poskrzydłowe duże są oliwkowożółte. Brak dymorfizmu płciowego. Młode osobniki mają mniej koloru czerwonego na czole oraz ma on bardziej matowy odcień, obrączki oczne mają szarobiałe[10].

Zasięg występowania i środowisko

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten występuje w północnej i północno-zachodniej Wenezueli oraz północnej i zachodniej Kolumbii[4]. Podgatunek nominatywny występuje w Kolumbii i północno-zachodniej Wenezueli, a P. w. transilis tylko w górach północnej Wenezueli[8].

Zamieszkuje wilgotne lasy równikowe, lasy wtórne oraz tereny uprawne, w tym plantacje kawy czy pola kukurydzy; na ogół występuje w przedziale wysokości 350–2000 m n.p.m.[4]

Tryb życia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten żyje w grupach przeważnie do 20 osobników, lecz czasami tworzą dużo większe stada[10]. Są bardzo ruchliwe. Żywią się między innymi nasionami roślin, orzechami, owocami, zieleniną[13].

Na wolności ptaki te gniazdują na klifach, często w koloniach. Samica składa najczęściej 3–4 jaja i wysiaduje je przez ok. 23 dni[10]. W niewoli, podczas inkubacji jaj oraz w trakcie opieki nad pisklętami, dorosłe osobniki są bardzo agresywne. Młode, w momencie gdy kontrolowane jest ich gniazdo, udają nieżywe. Opuszczają gniazdo po 7 tygodniach, a czasami później[13].

Status i zagrożenia

[edytuj | edytuj kod]

Obecnie (2024 r.) gatunek ten uznawany jest przez IUCN jako bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Liczebność populacji nie została oszacowana, choć gatunek opisywany jest jako bardzo liczny w większości swego zasięgu występowania[4].

Szmaragdolotki andyjskie były odławiane dla międzynarodowego handlu ptakami. Często niszczą one rośliny uprawne, z tego powodu ich populacja może się zmniejszać na skutek traktowania ich jako szkodniki. Zagrożeniem dla nich jest również wycinanie lasów. Liczba osobników tego gatunku zmniejsza się[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Psittacara wagleri, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2024-12-11] (ang.).
  2. a b Scarlet-fronted Parakeet (Aratinga wagleri). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
  3. D. Lepage, Psittacara wagleri (Scarlet-fronted Parakeet), [w:] Avibase [online] [dostęp 2024-12-11] (ang.).
  4. a b c d e BirdLife International, Psittacara wagleri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-12-11] (ang.).
  5. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (wersja: 2024-09-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-12-11].
  6. P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 113, 1999. 
  7. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2024-12-11]. (ang.).
  8. a b Collar, N., J. del Hoyo, P.F.D. Boesman, G.M. Kirwan & C.J. Sharpe: Scarlet-fronted Parakeet (Psittacara wagleri), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. N.D. Sly) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2023. [dostęp 2024-12-11]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  9. HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2024-12-11].
  10. a b c d e Red-fronted Conure (Psittacara wagleri), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2024-12-11].
  11. BirdLife International, Psittacara frontatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-08-17] (ang.).
  12. Proposal (998) to South American Classification Committee. Treat Psittacara frontatus as a separate species from P. wagleri [online], 2024 [dostęp 2024-12-11] (ang.).
  13. a b Stanislav Chvapil, Ptaki ozdobne, Warszawa: Delta W-Z, 1983, s. 118.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]