Szmaragdowiec żółtooki
| Anthornis melanocephala[1] | |||
| G. R. Gray, 1843 | |||
.jpg) Szmaragdowiec żółtooki na XIX-wiecznej ilustracji | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szmaragdowiec żółtooki | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Szmaragdowiec żółtooki[3] (Anthornis melanocephala) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny miodojadów (Meliphagidae). Występował na Wyspach Chatham. Wymarły; ostatni raz odnotowany w 1906.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy gatunek opisał George Robert Gray w 1843, nadając mu nazwę Anthornis melanocephala[4]. Nazwa ta jest obecnie (2021) uznawana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny[5]. Niektórzy autorzy uznawali szmaragdowca żółtookiego za podgatunek szmaragdowca zwyczajnego (Anthornis melanura)[5][6]. Odkrywcą gatunku był niemiecki przyrodnik Ernst Dieffenbach, który w 1839 odwiedził Wyspy Chatham[7]. Mieszkańcy wyspy Chatham nazywali te ptaki mako mako[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi około 23 cm[7]. Wymiary holotypu, przybliżone, oryginalne podane w calach: długość górnej krawędzi dzioba 23 mm, długość skrzydła 107 mm, długość ogona 117 mm, długość skoku 38 mm[8]. Większość upierzenia miała barwę oliwkowozieloną, jaśniejszą po bokach ciała i na brzuchu. Ciemię i czoło stalowoniebieskie, gardło i boki głowy fioletowawe. Skrzydła i sterówki czarnobrązowe, ze stalowoniebieskimi krawędziami[7]. Tęczówka złocistożółta[8].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Szmaragdowce żółtookie występowały na wyspach: Chatham, Pitt, Mangere Island i Little Mangere Island[7].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Środowiskiem życia szmaragdowców żółtookich były gęste lasy[9]. Lęgi odnotowano w sierpniu, wrześniu i październiku. Gniazdo szmaragdowców żółtookich umieszczane było w drzewie, krzewie lub paproci drzewiastej, na wysokości około 3,5 m na ziemią. Jedyne zachowane gniazdo składa się z drobnych patyczków, traw i korzeni, a wyściełane jest trawą. Zniesienie liczyło 3 jaja o różowej skorupce pokrytej na szerszym końcu czerwonobrązowymi plamkami[7].
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje szmaragdowca żółtookiego za gatunek wymarły (EX, Extinct)[9]. W 1871, kiedy Travers odwiedził wyspy Chatham, szmaragdowce żółtookie były nadal pospolite[7]. Po raz ostatni zostały odnotowane w 1906 na Little Mangere Island. Podczas ekspedycji w 1938 nie odnaleziono już tych miodojadów[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Anthornis melanocephala, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Anthornis melanocephala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Meliphagidae Vigors, 1825 - miodojady - Honeyeaters (wersja: 2021-01-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-16].
- ↑ a b G. R. Gray & R. Bowdler Sharpe: I. Birds of New Zealand. W: The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror. 1844–1875, s. 4.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-16]. (ang.).
- ↑ praca zbiorowa: Check-list of birds of the world. T. 12. 1967, s. 444.
- ↑ a b c d e f Julian P. Hume, Michael Walters: Extinct Birds. A&C Black, 2012, s. 231. ISBN 978-1-4081-5861-6.
- ↑ a b Catalogue of the Birds in the British Museum. T. 9. 1884, s. 256–257.
- ↑ a b c Chatham Bellbird Anthornis melanocephala. BirdLife International. [dostęp 2017-01-29].