Szorstkowiec Fortunego
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
szorstkowiec Fortunego |
Nazwa systematyczna | |
Trachycarpus fortunei (Hook.) H. Wendl. Gay, Bull. Soc. Bot. France 8:429. 1863 |
Szorstkowiec Fortunego (Trachycarpus fortunei) – gatunek drzewa z rodziny arekowatych (palm). Pochodzi z gór południowych i środkowych Chin (rośnie do 2400 m n.p.m.), poza tym występuje w Bhutanie, Nepalu, północnych Indiach, Mjanmie i Wietnamie[3], a jako gatunek naturalizowany także w Japonii[4]. Nazwa upamiętnia Roberta Fortune'a, który przywiózł tę roślinę z Chin do Europy.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Drzewiasta palma osiągająca w swoim naturalnym środowisku wysokość do 20 m, choć pozostaje znacznie niższa w zimniejszych strefach.
- Liście
- Na wierzchołku kłodziny wyrasta jej pióropusz złożony z 10-20 pierzastych, ciemnozielonych liści o nieco kolczastych ogonkach liściowych[5].
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostany otoczone pochwami, z których kwiaty wychylają się tylko podczas kwitnienia. Występują 2 rodzaje kwiatów: obupłciowe lub męskie. Są żółte i składają się 3-działkowego kielicha, 3-płatkowej korony, 6 pręcików i 3 słupków[5].
- Owoc
- Zawierająca jedno nasienie niewielka jagoda, w stanie dojrzałym sinozielonego koloru[5].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Gatunek jest uprawiany już w Europie od ponad 160 lat jako roślina ozdobna[6]. Ze względu na relatywnie, jak na palmę, dużą odporność na niskie temperatury jest popularna w uprawie w krajach klimatu umiarkowanego[3].
Z włókna otrzymanego z liści w niektórych krajach wykonuje się miotły, powrozy, nieprzemakalne płaszcze, kapelusze i inne wyroby[5].
Uprawa
[edytuj | edytuj kod]Nie ma specjalnych wymagań co do gleby, ważne by była ona przepuszczalna i stale wilgotna. Stanowisko powinno być słoneczne lub półcieniste i zasłonięte od zimnych wiatrów. Rozmnaża się przez nasiona[6]. Palma ta uprawiana może być teoretycznie w zasięgu 7 strefy mrozoodporności[7], która w Polsce obejmuje północno-zachodnie i zachodnie krańce kraju[8]. O ile jednak dorosłe rośliny wytrzymywać mogą mrozy do -12 °C, o tyle młode rośliny przemarzają podczas mroźnych zim[7]. Próba uprawy tego gatunku w gruncie w Międzyzdrojach skończyła się niepowodzeniem[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-15] (ang.).
- ↑ a b Trachycarpus fortunei. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Taxon: Trachycarpus fortunei (Hook.) H. Wendl.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-11-02].
- ↑ a b c d Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- ↑ a b Trachycarpus fortunei. [w:] Gardening Help [on-line]. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Strefy mrozoodporności roślin w Polsce. [w:] Projektoskop [on-line]. [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Międzyzdrojskie palmy nie przetrwały zimy, ale są już nowe - Region - Radio Szczecin [online], radioszczecin.pl [dostęp 2018-11-03] (pol.).
- EoL: 1128696
- EUNIS: 185816
- Flora of China: 200027121
- Flora of North America: 200027121
- GBIF: 2739071
- identyfikator iNaturalist: 64323
- IPNI: 670182-1
- ITIS: 817201
- NCBI: 14027
- Plant Finder: 276718
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-207159
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:670182-1
- Tela Botanica: 68656
- identyfikator Tropicos: 2401392
- USDA PLANTS: TRFO3
- CoL: 7CKZ6