Szyszkolubka kolczasta
 Szyszkolubka kolczasta na szyszce sosny | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
szyszkolubka kolczasta |
| Nazwa systematyczna | |
| Auriscalpium vulgare Gray A Natural Arrangement of British Plants 1: 650 (Londyn, 1821) | |
Szyszkolubka kolczasta (Auriscalpium vulgare Gray) – gatunek grzybów z rodziny szyszkogłówkowatych (Auriscalpiaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Auriscalpium, Auriscalpiaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Auriscalpium auriscalpium (L.) Banker 1906
- Auriscalpium auriscalpium (L.) Kuntze 1898
- Auriscalpium fechtneri (Velen.) Nikol. 1964
- Hydnum atrotomentosum Schwalb 1891
- Hydnum auriscalpium L. 1753
- Hydnum fechtneri Velen. 1922
- Leptodon auriscalpium (L.) Quél. 1886
- Pleurodon auriscalpium (L.) P. Karst. 1881
- Pleurodon fechtneri (Velen.) Cejp 1928
- Scutiger auriscalpium (L.) Paulet 1812
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r., dawniej w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był pod nazwami: szyszkogłówka kolczasta, kolczak połówkowy, kolczak łyżkowaty[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica do 5 cm, kształt spłaszczony, nerkowaty lub półkolisty. Jest owłosiony lub filcowaty i lekko strefowany. Brzeg kapelusza jaśniejszy. Kolor szarobrązowy do czarnego[4][5] Okazy, które przezimowały, mają dość niepozorne zabarwienie czarnobrązowe i często są pokryte zielenicami[6].
Boczny lub ekscentryczny o długości do ok. 8 cm. Czasami rozgałęziony o barwie brązowoczarnej, owłosiony, cienki[4].
Do 3 mm długości, jasne po krótkim czasie szarobrązowe, kończące się na trzonie[6].
Od szarobrązowego do białawego, łykowatoelastyczny, bez wyraźnego zapachu[5].
Biały, amyloidalny. Zarodniki eliptyczne lub jajowato-kuliste, brodawkowate, bezbarwne, o średnicy 4–5,5 × 4–4,5 µm[6].
.JPG)
.jpg)
.jpg)
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Gatunek szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie i w Azji, na obszarach o klimacie umiarkowanym[7]. W Polsce owocniki pojawiają się od stycznia do grudnia, w borach sosnowych i mieszanych. Rośnie niemal wyłącznie na opadłych szyszkach sosny, szczególnie tych, które są przynajmniej częściowo zagrzebane w ziemi. Rzadko tylko można ją znaleźć na szyszkach świerka. Gatunek występujący powszechnie, jednak ze względu na swoje niewielkie rozmiary niezbyt często dostrzegany[4]. Starsze owocniki gniją i ciemnieją, ale powoli (przez wiele miesięcy) tak, że są widoczne na szyszkach przez całą zimę (czasami nawet zimują)[5].
Zawiązki owocników pojawiają się między łuskami szyszek i potrzebują 9 do 35 dni, aby osiągnąć swój ostateczny wzrost. Ich rdzeń zbudowany jest z cienkościennych strzępek generatywnych i otoczony przez zewnętrzną warstwę strzępek szkieletowych. Niedojrzałe owocniki są białe i delikatne, ale stopniowo stają się brązowe, jak starsze. Dojrzałe owocniki żyją co najmniej 9 dni, produkcja zarodników zaczyna się w ciągu 48-72 godzin od początku wzrostu kapelusza. W sprzyjających warunkach dużej dostępności wody i wilgoci, mogą być wytwarzane dodatkowe owocniki, tak, że powstaje rozgałęziony trzon. Duży wpływ na rozwój owocników ma również światło; zarówno bezpośrednie oświetlenie słoneczne, jak i całkowita ciemność hamują wzrost owocników[8].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Saprotrof, grzyb niejadalny[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b c Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
- ↑ a b c d Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 574. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ RH Petersen, Cifuentes J. (1994). "Uwagi dotyczące systemów stykowych Auriscalpium vulgare i A. villipes" mikologicznych badań 98 (12):.. 1427/40 DOI : 10.1016/S0953-7562 (09) 81074-5
- ↑ "Sporophore development and proliferation in Hydnum aurisalpium Fr.". Transactions of the British Mycological Society 41 (3): 325–34. [dostęp 2014-09-23].