Szyszkowiec olbrzymi

Szyszkowiec olbrzymi
	Smaug giganteus
	(Smith, 1844)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Rodzina	szyszkowcowate
Rodzaj	Smaug
Gatunek	szyszkowiec olbrzymi
Synonimy
	Cordylus giganteus Smith, 1844; Zonurus derbianus Gray, 1845; Zonurus giganteus — Boulenger, 1885;
	Cordylus giganteus Smith, 1844; Zonurus derbianus Gray, 1845; Zonurus giganteus — Boulenger, 1885;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szyszkowiec olbrzymi (Smaug giganteus) – gatunek jaszczurki z rodziny jaszczurek kolczastych (Cordylidae); jest gatunkiem typowym opisanego w 2011 roku rodzaju Smaug^[2].

Opis: Posiada dość dużą głowę, pokrytą regularnymi tarczkami, której tylna krawędź na pograniczu karku otoczona jest przez rząd pojedynczych, dużych, trójkątnych i zachodzących na siebie łusek tworzących coś w rodzaju wieńca. Tułów jaszczurki jest spłaszczony i płynnie przechodzi w gruby, masywny ogon, nieco dłuższy od reszty ciała i niezdolny do autotomii. Odnóża gada są bardzo dobrze rozwinięte. Grzbiet pokryty jest przez szerokie, regularne pierścienie, uformowane przez jednakowo długie, silnie wręgowane, trójkątne łuski tworzące rodzaj twardego, rogowego pancerza. Najdłuższe i najostrzejsze łuski znajdują się na ogonie. Wiele regularnie ułożonych, skierowanych w tył rogowych zadziorków pokrywających całą część grzbietową zwierzęcia przypomina długą, wąską szyszkę, której gad zawdzięcza swoją nazwę. Łuski na części brzusznej są małe, płaskie i delikatne, w związku z czym nie chronią tak dobrze przed urazami jak grzbiet.

Biotop: Żyje w koloniach. Kopie nory w pylastych glebach na obszarach półpustynnych oraz często występuje na terenach skalistych.

Zachowanie: Szuka kryjówek w rozpadlinach i szczelinach skalnych. Wciskanie się do nich umożliwia spłaszczony tułów, zaś zadzierzyste łuski grzbietowe zakotwiczają je o stosunkowo gładkie ściany kryjówki i utrudniają drapieżnikowi wyjęcie jaszczurki z ukrycia. W razie niebezpieczeństwa i braku bezpiecznych schronień, szyszkowiec zwija się w najeżony ostrymi łuskami kłębek, szczelnie oplatając całe ciało ogonem i chwytając jego koniec w pyszczek, przytrzymując go dodatkowo przednimi odnóżami. W ten sposób chroni swój delikatny brzuch.

Rozmnażanie: Szyszkowce olbrzymie są jajożyworodne. Samica rodzi w jednym miocie od 2 do 4 młodych. Młode jaszczurki mające niewykształcony rogowy pancerz, mogą liczyć na schronienie w norze matki.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Smaug giganteus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Edward L. Stanley, Aaron M. Bauer, Todd R. Jackman, William R. Branch i P. Le Fras N. Mouton. Between a rock and a hard polytomy: Rapid radiation in the rupicolous girdled lizards (Squamata: Cordylidae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 58 (1), s. 53–70, 2011. DOI: 10.1016/j.ympev.2010.08.024. (ang.).

Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0464-2.
Smaug giganteus (SMITH, 1844). The Reptile Database. [dostęp 2013-01-05]. (ang.).

Strona poświęcona tematyce szyszkowca olbrzymiego. cordylusgiganteus.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-08)]. (ang.).