Tępoząb białawy

Tępoząb białawy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	mchy
Klasa	prątniki
Rząd	podsadnikowce
Rodzina	parzęchlinowate
Rodzaj	tępoząb
Gatunek	tępoząb białawy
	Nazwa systematyczna
	Amblyodon dealbatus ; (Hedw.) Bruch & Schimp.
	Systematyka w Wikispecies

Tępoząb białawy (Amblyodon dealbatus (Hedw.) Bruch & Schimp.) – gatunek mchu należący do rodziny parzęchlinowatych.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Gatunek borealno-górski o mocno porozrywanym zasięgu wokółbiegunowym. Występuje głównie w borealnej strefie Europy (pospolicie w Danii, Norwegii, Szwecji, na Wyspach Brytyjskich oraz w Alpach i w Jurze) i Ameryki Północnej (pospolitszy w zachodniej części kontynentu). Stwierdzany też w Azji oraz (jedno stanowisko) na Ziemi Ognistej. W Polsce rzadki mech torfowiskowy. W górach tylko jedno stanowisko w Tatrach i dwóch na przedpolu Sudetów^[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Mech rośnie w darniach luźnych koloru bladozielonego. Łodygi o wys. 0,5-1,5 cm są widlastorozgałęzione. Chwytniki tylko u dołu. W przekroju poprzecznym wyraźna wiązka środkowa. Skleroderma i epiderma niewykształcone. Liście wiotkie, wydłużonojajowate, odlegle i tępo ząbkowane. Żebro kończy się przed szczytem liścia. Seta czerwona, o długości 3 cm. Puszka nieco zgięta, wydłużonogruszkowata, przykryta stożkowatym wieczkiem. Perystom podwójny, przy czym zęby perystomu zewnętrznego o połowę krótsze od zębów perystomu wewnętrznego^[4].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Tępoząb białawy to gatunek wapieniolubny, rosnący albo na wilgotnych półkach i w szczelinach skalnych w piętrze alpejskim, albo też na węglanowych torfowiskach niskich na niżu^[3].

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Gatunek zagrożony wyginięciem w Polsce^[3]. Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 2004 roku^[5]^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ryszard Ochyra, Piotr Szmajda: Atlas rozmieszczenia geograficznego mchów w Polsce. T. 8. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, 1992, s. 15-20. ISBN 83-232-0393-8.
↑ Bronisław Szafran: Mchy (Musci). T. I. Warszawa: PWN, 1957, s. 411.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[goffinet-2] B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[Szmajda-3] Ryszard Ochyra, Piotr Szmajda: Atlas rozmieszczenia geograficznego mchów w Polsce. T. 8. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, 1992, s. 15-20. ISBN 83-232-0393-8.

[4] Bronisław Szafran: Mchy (Musci). T. I. Warszawa: PWN, 1957, s. 411.

[rozp2014-5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.

[rozp2004-6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]