Tadeusz Andersz

Tadeusz Andersz
	generał brygady pilot
Data i miejsce urodzenia	27 września 1918 ; Hoensbroek, Holandia
Data i miejsce śmierci	29 października 2007 ; Londyn, Wielka Brytania
	Przebieg służby
Lata służby	1939–1975
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego; Armée de l’air; RAF; USAAF
Jednostki	dywizjon 315; dywizjon 306; 61 dywizjon myśliwski 56 Grupy Myśliwskiej; dywizjon 315
Stanowiska	d-ca eskadry: dywizjonu 315, d-ca dywizjonu 315, dywizjonu 306
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa; kampania francuska
	Odznaczenia
	;

Tadeusz Andersz (ur. 27 września 1918 w Hoensbroek, zm. 29 października 2007 w Londynie) – generał brygady pilot Wojska Polskiego, major dyplomowany (ang. Squadron Leader) Królewskich Sił Powietrznych.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ukończył Gimnazjum im. Gotthilfa Bergera w Poznaniu, gdzie podczas nauki należał do Poznańskiej Czarnej Trzynastki. w 1937 rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, przerwaną przez wybuch II wojny światowej. Po ewakuacji do Rumunii został wraz z kolegami internowany w rumuńskim obozie w Slatinie, skąd uciekł do Francji, gdzie służył w polskim lotnictwie wojskowym.

Po klęsce Francji w 1940 znalazł się w Wielkiej Brytanii w dalszym ciągu w składzie polskiego lotnictwa myśliwskiego (nr służbowy P-0374). W okresie od lata 1941 do listopada 1943 pilot, a potem także dowódca eskadry 315 dywizjonu myśliwskiego „Dęblińskiego”. Po okresie służby instruktorskiej, od marca 1944 znów w działaniach bojowych, tym razem w 61 dywizjonie myśliwskim 56 Grupy Myśliwskiej 8 Armii Powietrznej Stanów Zjednoczonych (za wiedzą i akceptacją polskich władz). Od sierpnia 1944 do kwietnia 1945 dowódca dywizjonu 315, następnie w sztabie 12 Grupy Myśliwskiej. W czasie służby zanotował 167 lotów bojowych, dwa zestrzelenia pewne i jedno prawdopodobne.

Po wojnie został kursantem Wyższej Szkoły Lotniczej Weston-super-Mare ukończonej w kwietniu 1946, po czym aż do rozformowania w 1947 był dowódcą 306 dywizjonu myśliwskiego „Toruńskiego”. Następnie służył w Royal Air Force, m.in. był pilotem VIP-ów, a później kontrolerem ruchu lotniczego. Od 1973 na emeryturze. Po 1973 był wiceprezesem Stowarzyszenia Lotników Polskich i adiutantem kolejnych prezydentów RP na uchodźstwie. 9 września 1985 został mianowany podsekretarzem stanu w Ministerstwie Informacji w czwartym rządzie Kazimierza Sabbata^[1]. W maju 2005 awansowany na stopień generała brygady.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 167-1-7/8)^[2].

W 2009 powstał film dokumentalny o Tadeuszu Anderszu pt. Latający Holender. Tadeusz Andersz (scenariusz i reżyseria Grzegorz Gajewski)^[3].

Zestrzelenia[edytuj | edytuj kod]

Na liście Bajana sklasyfikowany został na 140 pozycji z 2 zestrzeleniami pewnymi, 1 prawdopodobnym.

Chronologiczny wykaz zwycięskich walk powietrznych^[4]

zestrzelenia pewne

Fw-190 – 4 kwietnia 1943 (pilotował Spitfire IX BS408 / PKQ)
Me-109 – 9 lutego 1944 (pilotował P47 HOC)

zestrzelenia prawdopodobne

Fw-190 – 21 lutego 1945 (pilotował Mustang III KH481)

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1945)
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1990)^[5]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (13 maja 1985, za wieloletnią działalność niepodległościową i społeczną)^[6]
Krzyż Walecznych – trzykrotnie (1942, 1943)
brytyjski Distinguished Flying Cross
brytyjska Gwiazda za Wojnę 1939–1945^[7]
brytyjski Medal Obrony^[7]
brytyjski Medal Wojny 1939–1945^[7]
amerykański Distinguished Flying Cross
amerykański Air Medal – czterokrotnie

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Mianowanie Podsekretarza Stanu. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 42, nr 4 z 11 listopada 1985.
↑ Cmentarz Stare Powązki: Stefania Tworkowska, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-06-22] .
↑ Latający Holender. Tadeusz Andersz. [dostęp 2014-06-26].
↑ lista zwycięstw.
↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 53, nr 4 z 20 grudnia 1985.
↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 30, nr 3 z 27 lipca 1985.
↑ ^a ^b ^c Andersz, Tadeusz - TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 2022-01-30] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Czesław Partacz, Marek Rezler, Eligiusz Tomkowiak, Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945, tom IV (1939-1945), część 1, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, Koszalin 1995
Wojciech Zmyślony, Tadeusz Andersz – www.polishairforce.pl
KrzysztofK. Komorowski KrzysztofK. (red.), Kronika Wojska Polskiego 2007, Warszawa: Fundacja Polonia Militaris, 2008, s. 226–227, ISSN 1734-2317 .
biografia na muzeumlotnictwa.pl

[1] Mianowanie Podsekretarza Stanu. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 42, nr 4 z 11 listopada 1985.

[2] Cmentarz Stare Powązki: Stefania Tworkowska, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-06-22] .

[3] Latający Holender. Tadeusz Andersz. [dostęp 2014-06-26].

[4] sta zwycięstw.

[5] Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 53, nr 4 z 20 grudnia 1985.

[6] Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 30, nr 3 z 27 lipca 1985.

[:0-7] Andersz, Tadeusz - TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 2022-01-30] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]