Tadeusz Koszarowski
| Data i miejsce urodzenia |
16 września 1915 |
|---|---|
| Data śmierci |
17 sierpnia 2002 |
| Zawód, zajęcie |
lekarz |
| Stanowisko |
poseł na Sejm PRL VIII kadencji (1980–1985), dyrektor Instytutu Onkologii w Warszawie (1972–1985) |
| Odznaczenia | |
        
| |
Tadeusz Tomasz Koszarowski (ur. 16 września 1915 w Bicas, zm. 17 sierpnia 2002) – polski lekarz, chirurg i onkolog, profesor nauk medycznych. Określany twórcą polskiej chirurgii onkologicznej i autorem terminu onkologia w polskiej medycynie[1], poseł na Sejm PRL VIII kadencji. Budowniczy Polski Ludowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Walerego. Urodził się w Brazylii w rodzinie polskich emigrantów, która powróciła w 1920 do Polski. W 1928 został absolwentem Gimnazjum Księży Marianów w Warszawie, a w 1933 Państwowego Gimnazjum im. Tadeusza Reytana[2]. W 1939 ukończył studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytecie Józefa Piłsudskiego w Warszawie. W czasach studenckich uprawiał koszykówkę, w barwach YMCA Warszawa, w latach 1935–1937 wystąpił w ośmiu spotkaniach reprezentacji Polski[3], w 1935 i 1937 zdobył z polską reprezentacją srebrny medal akademickich mistrzostw świata[4].
W trakcie kampanii wrześniowej w 1939 znalazł się w szeregach SGO Polesie Franciszka Kleeberga. Po powrocie do stolicy został zatrudniony w Szpitalu Wolskim, pracował jako asystent oddziału chirurgicznego, gdzie poznał Leona Manteuffla. Zaangażował się w działalność konspiracyjną, prowadził zajęcia na tajnych studiach lekarskich, brał udział w działaniach konspiracyjnych. Należał do Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. W 1943 został zatrzymany, był więziony na Pawiaku. W 1944 w czasie wybuchu powstania warszawskiego przebywał na Pradze, kierował szpitalem polowym. Powołany na prezydenta m.st. Warszawy Marian Spychalski powierzył mu funkcję dyrektora wydziału szpitalnictwa. Tadeusz Koszarowski nadzorował odbudowę stołecznych szpitali, wrócił także do pracy w Szpitalu Wolskim. Zaczął się specjalizować w chirurgii onkologicznej, przeprowadzał operacje nowotworów odbytnicy i odbytu oraz nowotworów ginekologicznych, wprowadzał w tamtym okresie nowatorskie metody leczenia i operowania.
W 1948 uzyskał stopień naukowy doktora. Od 1954 pracował na stanowisku docenta. W 1961 otrzymał tytuł profesora nauk medycznych[5]. Od 1952 był zastępcą dyrektora Instytutu Onkologii, zaś w latach 1972–1985 pełnił funkcję dyrektora tej placówki. Od 1953 do 1973 był konsultantem krajowym ds. onkologii, zaś w latach 1962–1970 pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, współtworząc w tym okresie zbiór Zasad etyczno-deontologicznych PTL. Prowadził badania poświęcone epidemiologii nowotworów, organizował Centralny Rejestr Nowotworów oraz Zakład Organizacji Walki z Rakiem. W latach 1975–1985 był dyrektorem Narodowego Programu Walki z Rakiem. Działał na rzecz powstawania pracowni epidemiologicznych, w wyniku jego starań w 1984 otwarto Centrum Onkologii w Warszawie. Członek rady naukowej przy ministrze zdrowia i opieki społecznej (1962–1979) oraz przewodniczący Społecznej Rady Zdrowia w tym samym resorcie (1982–1986).
W latach 1980–1985 sprawował mandat bezpartyjnego posła na Sejm PRL VIII kadencji[6]. W 1986 zasiadł w Radzie Konsultacyjnej przy przewodniczącym Rady Państwa. Od 1985 był członkiem zespołu doradców sejmowych, a od 1986 Komisji Edukacji Narodowej przy premierze. Był także prezesem rady krajowej YMCA w Polsce po reaktywowaniu w 1990 tej organizacji. Od 1984 członek New York Academy of Sciences.
Zmarł w 2002; został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 88–3–26)[7].
Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
Postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 2001, za wybitne zasługi dla medycyny polskiej, za osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej, został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[8].
Ponadto otrzymał:
- Order Budowniczych Polski Ludowej[9] (1984)[10]
- Order Sztandaru Pracy I klasy[9],
- Order Sztandaru Pracy II klasy[9],
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[9][11],
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[9] (1954)[12],
- Złoty Krzyż Zasługi (1952)[9][13],
- Srebrny Krzyż Zasługi (1946)[14][9],
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[15][11],
- Odznakę tytułu honorowego „Zasłużony Lekarz PRL”[9],
- Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” (1953)[16],
- Medal Kalos Kagathos[17].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Twórca polskiej onkologii nie żyje. mp.pl, 19 sierpnia 2002. [dostęp 2012-04-12].
- ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1933. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2021-09-03].
- ↑ 80 lat warszawskiej i mazowieckiej koszykówki. Powstanie i rozwój Warszawskiego Okręgowego Związku Koszykówki Województwa Mazowieckiego, Wyd. WOZKosz. W.M., Warszawa 2006, s. 70.
- ↑ Halina Hanusz, Bartłomiej Korpak, Ryszard Wryk (oprac.), Polscy medaliści letnich akademickich mistrzostw świata w latach 1924–1957, [w:] Bartłomiej Korpak, Akademicki Związek Sportowy w Trzeciej Rzeczypospolitej, Wyd. Nauka i Innowacje, Poznań 2014, s. 340.
- ↑ Prof. zw. dr Tadeusz Tomasz Koszarowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2012-04-12].
- ↑ Strona sejmowa posła IX kadencji. [dostęp 2012-04-12].
- ↑ Wyszukaj grób: Koszarowski Tadeusz. mapa.um.warszawa.pl. [dostęp 2019-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-29)].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 maja 2001 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2001 r. nr 21, poz. 345).
- ↑ a b c d e f g h Kto jest kim w Polsce 1989, Wyd. Interpress, Warszawa 1989, s. 591–592.
- ↑ Stefan Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990. Vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wyd. Kanion, Zielona Góra 1992, s. 20.
- ↑ a b Profil na stronie Biblioteki Sejmowej. [dostęp 2018-03-21].
- ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 9 lipca 1954 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1954 r. nr 98, poz. 1211).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 9 lutego 1952 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1952 r. nr 27, poz. 354).
- ↑ Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 19 sierpnia 1946 r. o odznaczeniach obywateli z terenu m. st. Warszawy (M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 224).
- ↑ Lista osób odznaczonych „Medalem 10-lecia Polski Ludowej” (M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400).
- ↑ Zarządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 1953 r.w sprawie nadania odznaki „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” (M.P. z 1953 r. nr 64, poz. 785).
- ↑ „Dziennik Polski” z 9 stycznia 1989.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kto jest kim w Polsce 1989, Wyd. Interpress, Warszawa 1989, s. 591–592.
- Edward Towpik: Tadeusz Koszarowski – wielka postać polskiej onkologii. czytelniamedyczna.pl, 2011. [dostęp 2012-04-12].
- Absolwenci i uczniowie szkoły imienia Tadeusza Reytana w Warszawie
- Absolwenci Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego
- Członkowie Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
- Członkowie Związku Walki Zbrojnej
- Nagrodzeni Medalem Kalos Kagathos
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni odznaką tytułu honorowego „Zasłużony Lekarz PRL”
- Odznaczeni odznaką honorową „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”
- Odznaczeni Orderem Budowniczych Polski Ludowej
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy onkolodzy
- Polscy chirurdzy
- Posłowie z okręgu Warszawa Ochota (PRL)
- Reprezentanci Polski w koszykówce mężczyzn
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Więźniowie Pawiaka (okupacja niemiecka)
- Urodzeni w 1915
- Zmarli w 2002