Tadeusz Morawski (1821–1888)

Tadeusz Dzierżykraj Morawski (ur. 25 czerwca 1821 w Warszawie, zm. 18 grudnia 1888 w Krakowie) – działacz społeczny i polityczny w Wielkim Księstwie Poznańskim, syn generała Franciszka Dzierżykraj-Morawskiego, ojciec działacza politycznego Franciszka Morawskiego.

Biogram

Ojciec Tadeusza Dzierżykraj-Morawskiego – Franciszek – był wojskowym, uczestnikiem wojen napoleońskich, służącym w wojsku Księstwa Warszawskiego, a po kongresie wiedeńskim w armii Królestwa Polskiego, następnie ministrem wojny w czasie powstania listopadowego, w końcu (po dymisji z wojska) ziemianinem gospodarzącym w podleszczyńskiej Luboni oraz działaczem kulturalnym i literackim. Matka – Aniela z domu Wierzchowska – szlachcianka z Wołynia, była wychowanicą Izabeli Czartoryskiej, zmarła już w 1826 r.

Tadeusz Dzierżykraj-Morawski pod koniec lat 30. i na początku 40. XIX w. kształcił się, najpierw na uniwersytecie wrocławskim (ojciec Franciszek w tym okresie także się tam przeniósł, by, najpewniej, doglądać edukacji syna), a następnie na berlińskim.

Po powrocie ze studiów do Luboni zajął się gospodarowaniem w rodzinnym majątku. W kolejnych dekadach udzielał się społecznie (m.in. był radcą wielkopolskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego), a także pełnił istotne funkcje polityczne, jak wicemarszałkostwo Sejmu Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Ukoronowaniem jego aktywności na tych polach było przyznanie mu w 1861 r. przez króla Prus Wilhelma I tytułu szambelana.

Odznaczenia

• Order Orła Czerwonego III klasy
• Order Orła Czerwonego IV klasy
• Order Korony (Prusy)
• Order Grobu Świętego I klasy
• Order Wirtemberskiej Służby

Odznaczenia te (wraz z ojcowskimi) w latach 70. XX w. zostały przez rodzinę Dzierżykraj-Morawskiego przekazane do zbiorów Gabinetu Numizmatycznego (od 1996 Działu Numizmatycznego) Muzeum Narodowego w Szczecinie. Kolekcję tworzą — ordery: Czerwonego Orła (III i IV klasy) i Świętego Grobu I klasy (z dwoma gwiazdami orderowymi) oraz miniaturki orderowe: Orderu Świętego Grobu z gwiazdą, Orderu Czerwonego Orła, Orderu Wirtemberskiej Służby i Orderu Korony Pruskiej (nr inw. MNS-N-12292; MNS-N-12293; MNS-N-12295/1-3; MNS-N-12296)

Bibliografia

• Krzysztof Filipow: Ordery gen. Franciszka Dzierżykraj-Morawskiego w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie. W: Genowefa Horoszko (red.): Najnowsze badania nad numizmatyką i sfragistyką Pomorza Zachodniego. Materiały z konferencji naukowej 50 lat Działu Numizmatycznego Muzeum Narodowego w Szczecinie 19-20 września 2002 roku. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2004, seria: Biblioteka Naukowa Muzeum Narodowego w Szczecinie. Historia i Kultura Materialna. ISBN 83-86136-50-2.

• Genowefa Horoszko: Pięćdziesięciolecie Działu Numizmatycznego w Muzeum Narodowym w Szczecinie. W: Genowefa Horoszko (red.): Najnowsze badania nad numizmatyką i sfragistyką Pomorza Zachodniego. Materiały z konferencji naukowej 50 lat Działu Numizmatycznego Muzeum Narodowego w Szczecinie 19-20 września 2002 roku. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2004, seria: Biblioteka Naukowa Muzeum Narodowego w Szczecinie. Historia i Kultura Materialna. ISBN 83-86136-50-2.