Tadeusz Reichstein

Tadeusz Reichstein
Data i miejsce urodzenia	20 lipca 1897 ; Włocławek
Data i miejsce śmierci	1 sierpnia 1996 ; Bazylea
Zawód, zajęcie	biochemik
Alma Mater	ETHZ
	Odznaczenia
	Nagroda Nobla
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tadeusz Reichstein (ur. 20 lipca 1897 we Włocławku, zm. 1 sierpnia 1996 w Bazylei) – polski i szwajcarski biochemik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny^[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w zasymilowanej z polską kulturą żydowskiej rodzinie Isidora Reichsteina i Gastavy Brockmann (w późniejszym czasie uzyskali oni polskie obywatelstwo). Imię otrzymał na cześć Tadeusza Kościuszki^[2]^[3]. Dorastał w Kijowie, gdzie jego ojciec był inżynierem. Rodzina wyemigrowała do Zurychu, gdy miał osiem lat. Tam studiował chemię na Politechnice Federalnej (ETHZ), uzyskując dyplom w 1920. W 1922 roku uzyskał doktorat i kontynuował pracę na ETHZ, gdzie w latach 1930–1938 był profesorem chemii organicznej. W latach 1938–1967 był profesorem uniwersytetu w Bazylei.

W 1952 został wybrany na członka zagranicznego Royal Society w Londynie, w 1994 został członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk^[4].

W 1933 zsyntetyzował kwas askorbinowy (niezależnie od W.N. Hawortha), w 1936 wyizolował kortyzon, wyizolował również inne hormony kory nadnercza. Za prace dotyczące chemicznej struktury i biologicznego działania hormonów kory nadnercza w 1950 otrzymał Nagrodę Nobla (wspólnie z Ph.St. Henchem i E.C. Kendallem).

W okresie międzywojennym kilkukrotnie odwiedził Polskę i mieszkającą w niej rodzinę. Wszyscy jego krewni zginęli podczas II wojny światowej w obozach zagłady^[5]. Reichstein do końca życia dobrze rozumiał po polsku, gorzej mówił. Wspierał rozwój Polaków studiujących i pracujących na uczelniach szwajcarskich, fundując im stypendia^[6]. W 1947 otrzymał doktorat honoris causa Sorbony w Paryżu, w 1978 na Uniwersytecie Polskim w Londynie, a w 1995 w Akademii Medycznej w Gdańsku. Od 1988 był członkiem honorowym Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, otrzymał Medal „Zasłużony dla Włocławka”, a w 1994 honorowe obywatelstwo miasta. Laureat Medalu Copleya.

Zmarł w 1996 w Bazylei.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1927 poślubił Henriette Louise Quarles van Ufford pochodzącą z holenderskiej rodziny arystokratycznej. Mieli jedną córkę.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Lista laureatów Nagrody Nobla związanych z Polską

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1950. Nobel Foundation. [dostęp 2009-10-07]. (ang.).
↑ TADEUSZ REICHSTEIN. [dostęp 2019-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-07)]. (pol.).
↑ Tadeusz Reichstein – nasz noblista. [dostęp 2019-10-07]. (pol.).
↑ Ilu Polaków dostało Nagrodę Nobla? Będziecie zdziwieni. „Newsweek”, 2010-10-01.
↑ Wielki nieznany – Tadeusz Reichstein. [dostęp 2019-10-07]. (pol.).
↑ Pamięci profesora Tadeusza Reichsteina. [dostęp 2019-10-07]. (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Biografia na serwerach Nagrody Nobla (ang.)
Tadeus Reichstein, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-10-05] (ang.).
Stanisław Sterkowicz, Pamięci profesora Tadeusza Reichsteina; wspomnienie w 110. rocznicę urodzin pierwszego polskiego pochodzenia noblisty w dziedzinie medycyny
Index of Botanists: Reichstein, Tadeus, [author note: Herbarium and types: B, BM, G, H, K, NAP, ZT], [collector note: North America, Madeira: B, BM, G, H, K, NAP, ZT]

[nobel-1950-1] The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1950. Nobel Foundation. [dostęp 2009-10-07]. (ang.).

[2] TADEUSZ REICHSTEIN. [dostęp 2019-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-07)]. (pol.).

[3] Tadeusz Reichstein – nasz noblista. [dostęp 2019-10-07]. (pol.).

[4] Ilu Polaków dostało Nagrodę Nobla? Będziecie zdziwieni. „Newsweek”, 2010-10-01.

[5] Wielki nieznany – Tadeusz Reichstein. [dostęp 2019-10-07]. (pol.).

[6] Pamięci profesora Tadeusza Reichsteina. [dostęp 2019-10-07]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]