Tadeusz Reichstein
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 20 lipca 1897 Włocławek | |
| Data i miejsce śmierci | 1 sierpnia 1996 Bazylea | |
| Zawód, zajęcie | biochemik | |
| Alma Mater | ETHZ | |
| Odznaczenia | ||
 Nagroda Nobla
| ||
Tadeusz Reichstein (ur. 20 lipca 1897 we Włocławku, zm. 1 sierpnia 1996 w Bazylei) – polski i szwajcarski biochemik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w zasymilowanej z polską kulturą żydowskiej rodzinie Isidora Reichsteina i Gastavy Brockmann (w późniejszym czasie uzyskali oni polskie obywatelstwo). Imię otrzymał na cześć Tadeusza Kościuszki[2][3]. Dorastał w Kijowie, gdzie jego ojciec był inżynierem. Rodzina wyemigrowała do Zurychu, gdy miał osiem lat. Tam studiował chemię na Politechnice Federalnej (ETHZ), uzyskując dyplom w 1920. W 1922 roku uzyskał doktorat i kontynuował pracę na ETHZ, gdzie w latach 1930–1938 był profesorem chemii organicznej. W latach 1938–1967 był profesorem uniwersytetu w Bazylei.
W 1952 został wybrany na członka zagranicznego Royal Society w Londynie, w 1994 został członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk[4].
W 1933 zsyntetyzował kwas askorbinowy (niezależnie od W.N. Hawortha), w 1936 wyizolował kortyzon, wyizolował również inne hormony kory nadnercza. Za prace dotyczące chemicznej struktury i biologicznego działania hormonów kory nadnercza w 1950 otrzymał Nagrodę Nobla (wspólnie z Ph.St. Henchem i E.C. Kendallem).
W okresie międzywojennym kilkukrotnie odwiedził ojczysty kraj i mieszkającą w nim rodzinę. Wszyscy jego polscy krewni zginęli podczas II wojny światowej w obozach zagłady[5]. Reichstein do końca życia dobrze rozumiał po polsku, gorzej mówił. Wspierał rozwój Polaków studiujących i pracujących na uczelniach szwajcarskich, fundując im stypendia[6]. W 1947 otrzymał doktorat honoris causa Sorbony w Paryżu, w 1978 na Uniwersytecie Polskim w Londynie, a w 1995 w Akademii Medycznej w Gdańsku. Od 1988 był członkiem honorowym Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, otrzymał Medal „Zasłużony dla Włocławka”, a w 1994 honorowe obywatelstwo tego miasta. Laureat Medalu Copleya.
Zmarł w 1996 w Bazylei.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
W 1927 poślubił Henriette Louise Quarles van Ufford pochodzącą z holenderskiej rodziny arystokratycznej. Mieli jedną córkę.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1950 (ang.). Nobel Foundation. [dostęp 2009-10-07].
- ↑ TADEUSZ REICHSTEIN (pol.). [dostęp 2019-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-07)].
- ↑ Tadeusz Reichstein – nasz noblista (pol.). [dostęp 2019-10-07].
- ↑ Ilu Polaków dostało Nagrodę Nobla? Będziecie zdziwieni. „Newsweek”, 2010-10-01.
- ↑ Wielki nieznany – Tadeusz Reichstein (pol.). [dostęp 2019-10-07].
- ↑ Pamięci profesora Tadeusza Reichsteina (pol.). [dostęp 2019-10-07].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Biografia na serwerach Nagrody Nobla (ang.)
- Tadeus Reichstein na: www.britannica.com
- Stanisław Sterkowicz, Pamięci profesora Tadeusza Reichsteina; wspomnienie w 110. rocznicę urodzin pierwszego polskiego pochodzenia noblisty w dziedzinie medycyny
- Index of Botanists: Reichstein, Tadeus, [author note: Herbarium and types: B, BM, G, H, K, NAP, ZT], [collector note: North America, Madeira: B, BM, G, H, K, NAP, ZT]
| XX wiek |
|
|---|---|
| XXI wiek |
|
,_1902_Wellcome_M0007837.jpg)
- Absolwenci Politechniki Federalnej w Zurychu
- Członkowie zagraniczni PAN
- Członkowie Royal Society
- Doktorzy honoris causa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
- Doktorzy honoris causa Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie
- Honorowi obywatele Włocławka
- Ludzie urodzeni we Włocławku
- Naukowcy polskiego pochodzenia
- Nobliści – fizjologia i medycyna
- Polscy doktorzy honoris causa uczelni we Francji
- Szwajcarscy chemicy
- Szwajcarscy Żydzi
- Wykładowcy Politechniki Federalnej w Zurychu
- Żydzi związani z Włocławkiem
- Urodzeni w 1897
- Zmarli w 1996
- Laureaci Medalu Copleya