Tarkwiniusz i Lukrecja
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1578–1580 |
| Medium | |
| Wymiary |
171 × 151,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Tarkwiniusz i Lukrecja – obraz olejny włoskiego malarza Jacopa Tintoretta.
Tytułowa postać Lukrecji wiąże się ze starożytną rzymską legendą o upadku królestwa. Opisał ją Tytus Liwiusz w swoim dziele pt. Dzieje Rzymu od założenia miasta. Lukrecja była żoną Lucjusza Tarkwiniusza Kollatyna. Pod jego nieobecność została zgwałcona przez Sekstusa Tarkwiniusza, syna Tarkwiniusza Pysznego[1]. O czynie tym powiadomiła swojego męża, kazała mu poprzysiąc zemstę, a następnie popełniła samobójstwo. Według legendy jej krzywda miała stać się bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania pod wodzą Lucjusza Juniusza Brutusa, które doprowadziło w 509 p.n.e. do obalenia monarchii i powołania republiki[2].
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
Tintoretto wybrał wątek poprzedzający samobójstwo kobiety. Tarkwiniusz właśnie wszedł do komnaty Lukrecji i po zagrożeniu jej nożem, zaczyna zdzierać z niej szaty. Dziewczyna opiera się, walczy. Z lewej strony widać spadający posążek i poduszkę, atłasowa purpurowo-czarna pościel zwinięta jest w połyskujące fałdy. U dołu widać porzucony sztylet, którym napastnik groził dziewczynie. Ten sam sztylet posłuży później Lukrecji do odebrania sobie życia. Dopełnieniem sceny walki i sprzeciwu jest urwany naszyjnik z pereł. Spadające na ziemię korale stanowią aluzję do późniejszych wydarzeń związanych z obaleniem i upadkiem rzymskiej monarchii. Widz nie może zobaczyć twarzy walczących, widoczny jest jedynie gest wzbronienia Lukrecji. Ekspresja ruchów postaci i przedmiotów budują napięcie i tragizm wydarzenia.
Postać Lukrecji i jej historia stała się bardzo popularna pod koniec XVI i w XVII wieku. Motyw ten malowali liczni malarze europejscy m.in. kilka wersji namalował Rembrandt (Lukrecja), Lucas Cranach Starszy, Artemisia Gentileschi w 1621 roku, Tycjan, Guido Reni i Parmigianino. Jej historią zainteresował się William Szekspir w swoim poemacie narracyjnym Lukrecja zgwałcona.
Proweniencja[edytuj | edytuj kod]
Prawdopodobnie od 1601 roku obraz znajdował się w kolekcji rzymskiego kolekcjonera Antonia Tronsarelli[3]. Z prywatnej kolekcji w 1949 obraz został sprzedany przez E. and A. Silberman Galleries, z Nowego Jorku do Art Institute[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Andrzej Kempiński: Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich. Warszawa: Iskry, 2001, s. 264. ISBN 83-207-1629-2.
- ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Wydawnictwo PWN, 1983, s. 429. ISBN 83-01-03529-3.
- ↑ „Antonio Tronsarelli: A Roman collector of the late sixteenth century,” Burlington Magazine 140 (1998), p. 545, no. (5).
- ↑ Tarquin and Lucretia | The Art Institute of Chicago [online], www.artic.edu [dostęp 2017-11-27] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Patrick De Rynck: Jak czytać opowieści biblijne i mitologiczne w sztuce: rozwiązywanie zagadek dawnych mistrzów – od Giotta do Goi. Kraków: Universitas, 2009. ISBN 978-83-242-0903-3.