Tarnów (gmina wiejska)

Tarnów
— gmina wiejska —
Urząd Gminy Tarnów
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	tarnowski
TERYT	1216092
Wójt	Grzegorz Kozioł (2006)
Powierzchnia	82,7 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	25 709
• gęstość	309 osób/km² os./km²
Nr kierunkowy	(+48) 14
Tablice rejestracyjne	KTA
Adres urzędu: ul. Krakowska 19 33-100 Tarnów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miejscowości 13
Położenie na mapie województwa małopolskiego Tarnów
Położenie na mapie Polski Tarnów
50°01′N 20°59′E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Portal Polska

Tarnów – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie tarnowskim.

Według danych z 30 czerwca 2016 gminę zamieszkiwało 25 709 osób.

Historia

Przed wiekami, jak wynika z badań archeologicznych, prowadzonych m.in. przez archeologa z Tarnowca, Jerzego Okońskiego, teren obecnej gminy Tarnów, był miejscem pierwszego osadnictwa w tym rejonie. W Zawadzie odkryto największe w Polsce południowej wczesnośredniowieczne grodzisko, a w Tarnowcu miejsce, na którym pierwotnie znajdowała się osada Tarnów Mały. Z czasem, miasto Tarnów powstało na obecnie zajmowanym terenie. Z terenem gminy graniczy także średniowieczny zamek Leliwitów Tarnowskich, którego ruiny znajdują się na północnych zboczach Góry Św. Marcina. O bogatej historii tej ziemi świadczą jednak nie tylko liczne stanowiska archeologiczne, ale także wspaniałe zabytki, zaskakujące różnorodnością stylów, począwszy od gotyku, przez barok po klasycyzm, co szczególnie przejawia się w architekturze budowli sakralnych.

Zabytki

Zabytki gminy Tarnów

kościół św. Marcina Biskupa w Zawadzie

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Porębie Radlnej

Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Woli Rzędzińskiej

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Zbylitowskiej Górze

Dwór w Zbylitowskiej Górze

Dwór w Radlnej

Dwór w Zgłobicach

Cmentarz wojenny nr 175 w Porębie Radlnej

Cmentarz wojenny nr 180 w Tarnowcu

Cmentarz wojenny nr 198 w Błoniu

Cmentarz wojenny nr 196 w Koszycach Małych

Las Buczyna w Zbylitowskiej Górze

Obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa małopolskiego:

Zabytki sakralne

Kościół św. Marcina Biskupa w Zawadzie

Gotycki, drewniany kościół w Zawadzie, zbudowany w XV wieku, a następnie przebudowany w XVI wieku. Świątynia konstrukcji zrębowej, kryta gontem. We wnętrzu świątyni znajdują się m.in. barokowy ołtarz z 16-wiecznym obrazem przedstawiającym św. Marcina, późnogotyckie płaskorzeźby oraz krucyfiks z XVI wieku.

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Porębie Radlnej

Murowany z cegły, neogotycki i neoromański kościół w Porębie Radlnej, zbudowany w latach 1904–1905. Świątynia z trójnawową orientowaną bazyliką z transeptem oraz trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Wnętrze urządzone jest głównie w stylu neogotyckim.

Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Woli Rzędzińskiej

Kościół w Woli Rzędzińskiej zbudowany w stylu neogotyckim w latach 1902–1903. Kościół wymurowano z cegły z kamiennymi detalami architektonicznymi. Wyposażenie wnętrza w większości o charakterze neogotyckim.

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Zbylitowskiej Górze

Kościół w Zbylitowskiej Górze ufundowany przez Mikołaja Zbylitowskiego w 1464. Doszczętnie zniszczony podczas ostrzału w czasie I wojny światowej. Odbudowany w latach 1916–1922 z wykorzystaniem zachowanych murów prezbiterium, zakrystii i kaplicy. Najcenniejszym zabytkiem wyposażenia kościoła jest alabastrowa płyta nagrobna z XVI w., z leżącą postacią jednego ze Zbylitowskich. Przy kościele wolno stojąca, murowana dzwonnica z półkolistymi arkadami w wyższej kondygnacji.

Dwory

Dwór w Zbylitowskiej Górze

W skład zespołu dworsko-parkowego w Zbylitowskiej Górze wchodzą dwór, oranżeria, oficyna oraz park. Murowany dwór w stylu klasycystycznym został wybudowany dla Franciszka Moszczeńskiego po roku 1830, później był siedzibą rodu Żabów. Obiekt parterowy, dwutraktowy z portykiem o sześciu filarach od frontu. Na zwieńczeniu widoczne są kartusze z herbami Nałęcz i Szreniawa.

Dwór w Zgłobicach

Dwór w Zgłobicach otoczony jest parkiem z aleją dojazdową obsadzoną kasztanami. Dwór w stylu klasycystycznym zbudowano w XIX wieku, jest to budynek murowany, parterowy, w części podpiwniczony. W skład zespołu dworsko-parkowego wchodzą też dwie oficyny z XIX wieku.

Cmentarze wojenne

Z okresu I wojny światowej

• cmentarz wojenny nr 175 w Porębie Radlnej
• cmentarz wojenny nr 180 w Tarnowcu
• cmentarz wojenny nr 196 w Koszycach Małych
• cmentarz wojenny nr 198 w Błoniu
• cmentarz wojenny nr 204 w Woli Rzędzińskiej
• cmentarz wojenny nr 205 w Jodłówce-Wałkach

Z okresu II wojny światowej

Las Buczyna

Miejsce masowych egzekucji i pochówku ofiar zbrodni wojennej. Cmentarz znajduje się w lesie Buczyna w Zbylitowskiej Górze. W 1998 roku urządzono tu ścieżkę upamiętniającą tragiczne wydarzenia z czasów II wojny światowej.

Położenie geograficzne

Ukształtowanie terenu gminy jest bardzo zróżnicowane, gdyż jej południowa część znajduje się na obszarze Pogórza Karpackiego, natomiast cześć północna – na obszarze równinnej Kotliny Sandomierskiej. Granicą między tymi regionami geograficznymi są międzynarodowe trakty: droga nr 4 i równoległą do niej trakcja kolejowa, łączące wschodnią i zachodnią granice Polski.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 gmina Tarnów ma obszar 82,81 km², w tym:

• użytki rolne: 71%
• użytki leśne: 13%

Gmina stanowi 5,85% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2012:

Opis	Ogółem		Mężczyźni		Kobiety
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	24 680	100	12 202	49,44	12 478	50,56
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	298,03		147,35		150,68

• Piramida wieku mieszkańców gminy Tarnów w 2014 roku.

Miejscowości i sołectwa

W gminie Tarnów znajduje się 14 miejscowości i 15 sołectw. Są to:

• Biała,
• Błonie,
• Jodłówka-Wałki,
• Koszyce Małe,
• Koszyce Wielkie,
• Łękawka,
• Nowodworze,
• Poręba Radlna,
• Radlna,
• Tarnowiec,
• Wola Rzędzińska (2 sołectwa),
• Zawada,
• Zbylitowska Góra,
• Zgłobice.

Sąsiednie gminy

Z gminą Tarnów sąsiadują następujące gminy:

• miasto Tarnów,
• Czarna,
• Lisia Góra,
• Pleśna,
• Skrzyszów,
• Tuchów,
• Wierzchosławice,
• Wojnicz,
• Żabno

Transport publiczny

W gminie Tarnów jest 10 linii autobusowych obsługiwanych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Tarnowie. Każda miejscowość ma zapewnioną linię do miasta.

Linia 3

Linia miejska całodzienna, podstawowa II rzędu.

kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	dni kursowania
Biała	→ Wojska Polskiego – Starodąbrowska – Słoneczna – M.B. Fatimskiej – Mickiewicza – Al. Solidarności – Klikowska – Biała	Jasna II	→ Biała – Klikowska – Al. Solidarności – Mickiewicza – M.B. Fatimskiej – Słoneczna – Starodąbrowska – Wojska Polskiego	Dni robocze Soboty Dni świąteczne

Obsługiwane miejscowości:

gmina Tarnów

• Biała

Linia 31

Linia miejska całodzienna, uzupełniająca.

kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	dni kursowania
Góra Św. Marcina	→ W. Rzędzińska droga do Zaczarnia – Orkana – Słoneczna – M.B. Fatimskiej – Mickiewicza – Solidarności – Szujskiego – Szkotnik – Mościckiego – Pułaskiego – Krakowska – Narutowicza – Tuchowska – Zamkowa – Zuchów – Zgody – Podzamcze – Al. Tarnowskich	Wola Rzędzińska	→ Al. Tarnowskich – Podzamcze – Zgody – Zuchów – Zamkowa – Tuchowska – Małeckiego – Dąbrowskiego – Konarskiego – Narutowicza – Sikorskiego – Szkotnik – Szujskiego – Al. Solidarności – Mickiewicza – M.B. Fatimskiej – Słoneczna – Orkana – W. Rzędzińska droga do Zaczarnia	Dni robocze Soboty

Obsługiwane miejscowości:

gmina Tarnów

• Wola Rzędzińska

Linia 208

Linia podmiejska.

kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	dni kursowania
Piotrkowice	→ Pułaskiego – Krakowska – Narutowicza – Tuchowska – Tarnowska – Nowodworze – Radlna – Poręba Radlna – Łękawka – Piotrkowice	Pułaskiego przez Łękawkę	→ Piotrkowice – Łękawka – Poręba Radlna – Nowodworze – Tarnowska – Tuchowska – Małeckiego – Dąbrowskiego – Konarskiego – Narutowicza – Krakowska – Pułaskiego	Dni robocze Soboty Dni świąteczne
Piotrkowice przez Łękawkę	→ Pułaskiego – Krakowska – Narutowicza – Tuchowska – Tarnowska – Nowodworze – Poręba Radlna – Łękawka – Piotrkowice	Pułaskiego	→ Piotrkowice – Łękawka – Poręba Radlna – Nowodworze – Tarnowska – Tuchowska – Małeckiego – Dąbrowskiego – Konarskiego – Narutowicza – Krakowska – Pułaskiego
Łękawka	→ Pułaskiego – Krakowska – Narutowicza – Tuchowska – Tarnowska – Nowodworze – Radlna – Poręba Radlna – Łękawka		→ Łękawka – Poręba Radlna – Nowodworze – Tarnowska – Tuchowska – Małeckiego – Dąbrowskiego – Konarskiego – Narutowicza – Krakowska – Pułaskiego

Obsługiwane miejscowości:

gmina Tarnów

• Tarnowiec,
• Nowodworze,
• Radlna,
• Poręba Radlna,
• Łękawka

Linia 210

Linia podmiejska.

kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	dni kursowania
Jodłówka Wałki	→ Szkotnik – Szujskiego – Al. Solidarności – Mickiewicza – Starodąbrowska – Lwowska – Orkana – Wola Rzędzińska – Jodłówka Wałki	Szkotnik	→ Jodłówka Wałki – Wola Rzędzińska – Orkana – Lwowska – Starodąbrowska – Mickiewicza – Al. Solidarności – Krasińskiego – Mościckiego – Szkotnik	Dni robocze Soboty Dni świąteczne
Wałki Górówka	→ Szkotnik – Szujskiego – Al. Solidarności – Mickiewicza – Starodąbrowska – Lwowska – Orkana – Wola Rzędzińska – Wałki Górówka	Szkotnik	→ Wałki Górówka – Wola Rzędzińska – Orkana – Lwowska – Starodąbrowska – Mickiewicza – Al. Solidarności – Krasińskiego – Mościckiego – Szkotnik
Jodłówka Wałki przez Szpic	→ Szkotnik – Szujskiego – Al. Solidarności – Mickiewicza – Starodąbrowska – Lwowska – Orkana – Wola Rzędzińska – Jodłówka Wałki	Szkotnik przez Szpic	→ Jodłówka Wałki – Wola Rzędzińska – Orkana – Lwowska – Starodąbrowska – Mickiewicza – Al. Solidarności – Krasińskiego – Mościckiego – Szkotnik
Wałki Górówka	→ Kochanowskiego – Krakowska – Sikorskiego – Szkotnik – Szujskiego – Al. Solidarności – Mickiewicza – Starodąbrowska – Lwowska – Orkana – Wola Rzędzińska – Wałki Górówka	Kochanowskiego Chyszowska	→ Wałki Górówka – Wola Rzędzińska – Orkana – Lwowska – Starodąbrowska – Mickiewicza – Al. Solidarności – Krasińskiego – Krakowska – Kochanowskiego	Dni robocze
Jodłówka Wałki	→ Kochanowskiego – Krakowska – Sikorskiego – Szkotnik – Szujskiego – Al. Solidarności – Mickiewicza – Starodąbrowska – Lwowska – Orkana – Wola Rzędzińska – Jodłówka Wałki		→ Jodłówka Wałki – Wola Rzędzińska – Orkana – Lwowska – Starodąbrowska – Mickiewicza – Al. Solidarności – Krasińskiego – Krakowska – Kochanowskiego
Jodłówka Wałki przez Górówkę	→ Szkotnik – Szujskiego – Al. Solidarności – Mickiewicza – Starodąbrowska – Lwowska – Orkana – Wola Rzędzińska – Wałki Górówka – Jodłówka Wałki	SAG	→ Jodłówka Wałki – Wola Rzędzińska – Orkana – Lwowska – Starodąbrowska – Mickiewicza – Al. Solidarności – Krasińskiego – Krakowska – Kochanowskiego – Wody – Kochanowskiego

Obsługiwane miejscowości:

gmina Tarnów

• Wola Rzędzińska,
• Jodłówka-Wałki

Linia 222

Linia podmiejska.

kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	dni kursowania
Wola Ostrębowska	→ Marszałka – M.B. Fatimskiej – Mickiewicza – Al.Solidarności – Krasińskiego – Krakowska – Koszycka – Tarnowska – Główna – Wolska	Marszałka	→ Wolska – Zgłobicka – Topolowa – Kędronia – Tarnowska – Koszycka – Krakowska – Sikorsksiego – Szkotnik – Szujskiego – Al. Solidarności – Mickiewicza – M.B. Fatimskiej – Cegielniana – Dwernickiego – Marszałka	Dni robocze Soboty Dni świąteczne

Obsługiwane miejscowości:

gmina Tarnów

• Koszyce Wielkie,
• Koszyce Małe,
• Zgłobice

Linia 224

Linia podmiejska.

kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	dni kursowania
Mościce	→ Szkotnik – Szujskiego – Krasińskiego – Krakowska – Zbylitowskich – Czarna Droga – Zaciszna – Sienkiewicza – Czerwona – Czerwonych Klonów – Kwiatkowskiego – Mościce-Plac	Szkotnik	→ Mościce-Plac – Czerwonych Klonów – Czerwona – Sienkiewicza – Zaciszna – Czarna Droga – Zbylitowskich – Krakowska – Sikorskiego – Szkotnik	Dni robocze Soboty Dni świąteczne
		Szkotnik obok Zajazdu	→ Mościce-Plac – Czerwonych Klonów – Czerwona – Sienkiewicza – Zaciszna – Czarna Droga – Zbylitowskich – Krakowska – Sikorskiego – Szkotnik
Zbylitowska Góra	→ Szkotnik – Szujskiego – Krasińskiego – Krakowska – Zbylitowskich	Szkotnik	→ Zbylitowskich – Krakowska – Sikorskiego – Szkotnik
Mościce	→ Szkotnik – Szujskiego – Krasińskiego – Krakowska – Zbylitowskich – Czarna Droga – Zaciszna – Sienkiewicza – Czerwona – Czerwonych Klonów – Kwiatkowskiego – Mościce-Plac	Jasna II	→ Mościce-Plac – Czerwonych Klonów – Czerwona – Sienkiewicza – Zaciszna – Czarna Droga – Zbylitowskich – Krakowska – Sikorskiego – Szkotnik – Al. Solidarności – Mickiewicza – M.B. Fatimskiej – Słoneczna – Starodąbrowska – Wojska Polskiego

Obsługiwane miejscowości:

gmina Tarnów

• Zgłobice,
• Zbylitowska Góra

Linia 225

Linia podmiejska.

kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	dni kursowania
Kłokowa	→ Krakowska – Narutowicza – Tuchowska – Tarnowska – Nowodworze – Radlna – Świebodzin	Pułaskiego	→ Świebodzin – Radlna – Nowodworze – Tarnowska – Tuchowska – Małeckiego – Dąbrowskiego – Konarskiego – Narutowicza – Krakowska – Pułaskiego	Dni robocze Soboty Dni świąteczne

Obsługiwane miejscowości:

gmina Tarnów

• Tarnowiec,
• Nowodworze,
• Radlna

gmina Pleśna

• Świebodzin

Linia 227

Linia podmiejska.

kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	dni kursowania
Zawada	→ Krakowska – Narutowicza – Tuchowska – Tarnowska – Zawadzka	Pułaskiego	→ Zawadzka – Tarnowska – Tuchowska – Małeckiego – Dąbrowskiego – Konarskiego – Narutowicza – Krakowska – Pułaskiego	Dni robocze Soboty Dni Świąteczne

Obsługiwane miejscowości:

gmina Tarnów

• Tarnowiec,
• Zawada

Linia 229

Linia podmiejska.

kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	dni kursowania
Wola Ostrębowska p. Zgłobice	→ Marszałka – M.B. Fatimskiej – Mickiewicza – Al. Solidarności – Krasińskiego – Krakowska – Koszycka – Tarnowska – Kędronia – Topolowa – Zgłobicka – Wolska	Marszałka	→ Wolska – Główna – Tarnowska – Koszycka – Krakowska – Sikorskiego – Szkotnik – Szujskiego – Al. Solidarności – Mickiewicza – M.B. Fatimskiej – Cegielniana – Dwernickiego – Marszałka	Dni robocze Soboty Dni świąteczne
		Fatimskiej Curie	→ Wolska – Główna – Tarnowska – Koszycka – Krakowska – Sikorskiego – Szkotnik – Szujskiego – Al. Solidarności – Mickiewicza – M.B. Fatimskiej
		Szkotnik	→ Wolska – Główna – Tarnowska – Koszycka – Krakowska – Sikorskiego – Szkotnik	Dni robocze
Wola Ostrębowska bez Zgłobicka ODR	→ Marszałka – M.B. Fatimskiej – Mickiewicza – Al. Solidarności – Krasińskiego – Krakowska – Koszycka – Tarnowska – Kędronia – Topolowa – Zgłobicka – Wolska	Marszałka	→ Wolska – Główna – Tarnowska – Koszycka – Krakowska – Sikorskiego – Szkotnik – Szujskiego – Al. Solidarności – Mickiewicza – M.B. Fatimskiej – Cegielniana – Dwernickiego – Marszałka

Obsługiwane miejscowości:

gmina Tarnów

• Koszyce Wielkie,
• Koszyce Małe,
• Zgłobice

Linia 239

Linia podmiejska.

kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	kierunek trasy autobusu	przebieg trasy autobusu	dni kursowania
Błonie	→ Szkotnik – Szujskiego – Krasińskiego – Krakowska – Zgłobicka – Słoneczna – Błonie – Szczepanowice	Szkotnik	→ Szczepanowice – Błonie – Słoneczna – Zgłobicka – Krakowska – Sikorskiego – Szkotnik	Dni robocze Soboty Dni świąteczne
Błonie obok Zajazdu	→ Szkotnik – Szujskiego – Krasińskiego – Krakowska – Zgłobicka – Słoneczna – Błonie – Szczepanowice
Błonie przez Zbylitowską Górę	→ Szkotnik – Szujskiego – Krasińskiego – Krakowska – Zbylitowskich – Krakowska – Zgłobicka – Słoneczna – Błonie – Szczepanowice

Obsługiwane miejscowości:

gmina Tarnów

• Zbylitowska Góra,
• Zgłobice,
• Błonie

gmina Pleśna

• Szczepanowice