Tauraco
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Tauraco[1] | |
Kluk, 1779[2] | |
![]() Przedstawiciel rodzaju – turak koroniasty (T. fischeri) | |
Systematyka | |
Domena | eukarionty |
Królestwo | zwierzęta |
Typ | strunowce |
Podtyp | kręgowce |
Gromada | ptaki |
Podgromada | Neornithes |
Infragromada | ptaki neognatyczne |
Rząd | turakowe |
Rodzina | turakowate |
Podrodzina | turaki |
Rodzaj | Tauraco |
Typ nomenklatoryczny | |
Cuculus persa Linnaeus, 1758 | |
Synonimy | |
| |
Gatunki | |
zobacz opis w tekscie |
Tauraco – rodzaj ptaka z podrodziny turaków (Musophaginae) w rodzinie turakowatych (Musophagidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce[16].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 40–54 cm; masa ciała samic 195–398 g, samców 200–444 g[16].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Tauraco: autor opisu taksonu nie wyjaśnił pochodzenia nazwy rodzajowej. Według SOED (1950 rok) Touraco jest rodzimą nazwą w Afryce Zachodniej dla turaka zielonoczubego. Ray w 1713 roku, używa nazw „Tooracca” i „Tooraca”, ale były to nazwy dla różnych gatunków indyjskich bilbili, ukute na podstawie nazwy w języku telugu Turaka-pigli-pitta dla bilbila zbroczonego. De Buffon w 1783 roku stworzył nazwę „Tourocco”, łącząc francuskie słowa Tourterelle „turkawka” i Hocco „czubacz”; z koloei Rüppell w 1835 roku sugerował, że Guguka to amharska nazwa dla hałaśników; w 1981 roku Gotch sugerował że jest to „imitacja płaczu ptaka”[17].
- Musophaga: botaniczny rodzaj Musa Linnaeus, 1753 (banan), od arab. mauz „banan”; gr. -φαγος -phagos „-jedzący”, od φαγειν phagein „jeść”[17]. Gatunek typowy: Musophaga violacea Isert, 1788.
- Turacus: fra. nazwa Touraco dla turaków[17]. Gatunek typowy: Cuculus persa Linnaeus, 1758.
- Persa: epitet gatunkowy Cuculus persa Linnaeus, 1758; łac. Persa „perski”, od Persia „Persja” (obecnie Iran)[17]. Gatunek typowy: Cuculus persa Linnaeus, 1758.
- Corythaix: gr. κορυθαιξ koruthaix „potrząsający hełmem z pióropuszem”, od κορυς korus, κορυθος koruthos hełm; αισσω aissō „poruszać się szybko”[17]. Gatunek typowy: Cuculus persa Linnaeus, 1758.
- Opaethus: gr. ωψ ōps, ωπος ōpos „oczy”; αιθων aithōn „ognisty”[17]. Gatunek typowy: Opaethus africanus Stephens, 1815 (= Cuculus persa Linnaeus, 1758).
- Phimus: gr. φιμος phimos „kaganiec”, od φιμοω phimoō „być cicho”[17]. Gatunek typowy: Musophaga violacea Isert, 1788.
- Spelectos: gr. σπελεκτος spelektos „ptak” wspomniany przez Hezychiusza, zidentyfikowany przez niego jako pelikan, by później zasugerować że był to dzięcioł[17]. Gatunek typowy: Spelectos corythaix Wagler, 1827.
- Musovora: botaniczny rodzaj Musa Linnaeus, 1753 (banan), od arab. mauz „banan”; łac -vorus „jedzący”, od vorare „pożerać”[17]. Nowa nazwa dla Musophaga Isert, 1788.
- Proturacus: gr. προ pro „przed”; rodzaj Turacus Cuvier, 1800 (turak)[17]. Gatunek typowy: Proturacus bannermani Bates, 1923
- Heuglinornis: Martin Theodor von Heuglin (1824–1876), niemiecki podróżnik; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[17]. Gatunek typowy: Corythaix leucolophus Heuglin, 1855.
- Menelikornis: Menelik II Sahle Majram (1844–1913; panował w latach 1889–1913), król Szeua i cesarz etiopski; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[17]. Gatunek typowy: Corythaix leucotis Rüppell, 1835.
- Neumannornis: prof. Oskar Rudolph Neumann (1867–1946), niemiecki ornitolog, podróżnik i kolekcjoner z Afryki Wschodniej w latach 1892–1899, współpracownik Muzeum Historii Naturalnej w Tring w latach 1908–1931; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[17]. Gatunek typowy: Turacus livingstonii G.R. Gray, 1864.
- Proturacopsis: rodzaj Proturacus Bates, 1923 (turak); gr. οψις opsis „wygląd”[17]. Gatunek typowy: Corythaix fischeri Reichenow, 1878.
- Pseudogallirex: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; rodzaj Gallirex Lesson, 1844 (turak)[17]. Gatunek typowy: Corythaix hartlaubi G.A. Fischer & Reichenow, 1884.
- Pseudopoetus: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; rodzaj Opoethus Vieillot, 1816 (turak)[17]. Gatunek typowy: Corythaix macrorhynchus Fraser, 1839.
- Spelectoides: rodzaj Spelectos Wagler, 1827 (turak); gr. -οιδης -oidēs „przypominający”[17]. Gatunek typowy: Corythaix schuettii Cabanis, 1879.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące gatunki[18]:
- Tauraco ruspolii Salvadori, 1896 – turak etiopski
- Tauraco leucotis (Rüppell, 1835) – turak białouchy
- Tauraco macrorhynchus (Fraser, 1839) – turak żółtodzioby
- Tauraco rossae (Gould, 1852) – turak czerwonoczuby
- Tauraco violaceus (Isert, 1788) – turak fioletowy
- Tauraco bannermani (G.L. Bates, 1923) – turak kameruński
- Tauraco erythrolophus (Vieillot, 1819) – turak angolski
- Tauraco leucolophus (von Heuglin, 1855) – turak białoczuby
- Tauraco schalowi (Reichenow, 1891) – turak długoczuby
- Tauraco hartlaubi (G.A. Fischer & Reichenow, 1884) – turak liliowoczuby
- Tauraco schuettii (Cabanis, 1879) – turak czarnodzioby
- Tauraco livingstonii G.R. Gray, 1864 – turak ostroczuby
- Tauraco fischeri (Reichenow, 1878) – turak koroniasty
- Tauraco corythaix (Wagler, 1827) – turak niebieskozielony
- Tauraco persa (Linnaeus, 1758) – turak zielonoczuby
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tauraco, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ J.K. Kluk: Zwierząt domowych i dzikich osobliwie kraiowych, historyi naturalney, początki i gospodarstwo, potrzebnych i pożytecznych, domowych chowanie, rozmnożenie, chorob leczenie, dzikich łowienie, oswoienie, zażycie, szkodliwych zaś wygubienie. T. 2: O ptastwie. Warszawa: Drukarnia Pijarów, 1779, s. 25. (pol.)
- ↑ P.E. Isert. Kurze Beschreibung und Abbildung einiger Vögel aus Guinea. „Schriften der Gesellschaft naturforschender Freunde zu Berlin”. 9, s. 17, 1788 (niem.).
- ↑ G. Cuvier: Lecons d’anatomie comparée. Cz. 1. Paris: Baudouin, 1800, s. tab. 2. (fr.)
- ↑ J.M. Bechstein: Gemeinnützige Naturgeschichte Deutschlands nach allen drey Reichen: ein Handbuch zur deutlichern und vollständigern Selbstbelehrung besonders für Forstmänner, Jugendlehrer und Oekonomen. T. 2. Cz. 1. Leipzig: Bey Siegfried Lebrecht Crusius, 1805, s. 238. (niem.)
- ↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 202. (łac.)
- ↑ J.F. Stephens: Opæthus. Touraco. W: R. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. T. 9: Aves. Cz. 1. 1815, s. 62. (ang.)
- ↑ Wagler 1827 ↓, s. (114).
- ↑ Wagler 1827 ↓, s. (115).
- ↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2: Aves. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.)
- ↑ G.L. Bates. Exhibition and description of a new genus and species of Turaco (Proturacus bannermani) from the Banso Mts. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 43, s. 140, 1923 (ang.).
- ↑ H. von Boetticher. Die Gattung Turacus Cuvier. „Senckenbergiana”. 17, s. 150, 1935 (niem.).
- ↑ a b c d Boetticher 1947 ↓, s. 3.
- ↑ Boetticher 1947 ↓, s. 2.
- ↑ Boetticher 1947 ↓, s. 4.
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Turacos (Musophagidae), version 1.0.. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.musoph1.01. [dostęp 2020-05-28]. (ang.)
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Etymologia za: J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2020. (ang.)
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Musophaginae Lesson, 1828 - turaki (wersja: 2020-05-27). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-28].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- J.G. Wagler: Systema Avium. Cz. 1. Sttutgartiae et Tubingae: mtibus J. G. Gottae, 1827, s. (1–380). (łac.)
- H. von Boetticher. Die systematische gliederung der vogelgattung Touraco. „Senckenbergiana”. 28, s. 1–6, 1947 (niem.).